Рекомбинантты ДНҚ молекуласын құрастыру технологиясы

Презентация қосу

Тақырыбы:
Рекомбинантты ДНҚ
молекуласын құрастыру
технологиясы

Тобы: 5В011300- Биология 43
Орындаған: Ташенова М
Тексерген: Замзамова Н
ЖОСПАРЫ:

1. Рекомбинантты ДНҚ туралы түсінік

2. рДНҚ құрастырудың әдістері

Қорытынды

Қолданылатын әдебиеттер тізімі.
Рекомбинантты ДНҚ
Генетикалық инженерияның негізгі мағынасы болып
рекомбинантты ДНҚ системасын құрастыру міндеті саналады.

Рекомбинатты ДНҚ деп in vitro жағдайында шығу көзі бойынша әр
түрлі кез келген екі немесе бірнеше ДНҚ фрагменттерін біріктіру
арқылы түзілген ДНҚ-ны түсінеді.

Рекомбинантты ДНҚ-ның қарапайым құрамы бөтен ДНҚ мен
вектордан тұрады.
Генетикалық инженерияның формалды
тұрғыдан дүниеге келген уақыты 1972 ж.
деп есептеледі, осы жылы II. Бэрг алғаш рет
пробиркада үш түрлі микроорганизмдердің
— маймылдың рак вирусының, фагтың және
бактериялық плазмиданың (вектордың)—
ДНҚ фрагменттерінен бірінші
рекомбинантты ДНҚ молекуласын
Қазіргі кезде құрастырды.
рекомбинантты ДНҚ
құрастыру жолдары жаңа Дегенмен, бұл ДНҚ-ның
ғылыми дәйектермен клеткада жұмысістей
толтырылды және жетілді, алатындығы тексерілмеді,
ал олардың негізгі өйткені құрамында рак
принциптері II. Лобан жәно вирусының гені болғандықтан
С. Коэн идеяларына П. Бэрг тәуекелге бармады.
1973 ж. С.сүйенеді.
Коэн және Г. Бойер Дәл осы кезде Лобан да
плазмида негізінде осындай рекомбинантты ДНҚ
векторларды құрастыру үшін молекуласын алу мүмкіндігін
рестриктазаларды пайдалану көрсетті. Бұл кезде
керектігін алғаш түсінді. Олар рестриктазалар және оның
1974 ж. клеткада кәдімгідей қасиеттері ашылған болатын.
жұмыс істей алатын
рекомбинантты ДНҚ
молекуласын құрастырды.
Рекомбинантты ДНҚ құрастырудың ең кең таралған әдісі
рестриктазаларды қолдануға сүйенеді. Ол жабысқақ ұштар
әдісі деп аталады.Бұл әдісте рекомбинантты ДНҚ құрастыру Коэн-
Бойер үлгісі бойынша іске асады. Ген де (бөтен ДНҚ үзіндісі де)
және векторда бір рестрикциялық ферменттің көмегімен үзіледі,
нәтижесінде олардың ұштары бір-біріне комплементарлы, яғни
жабысқақ болғандықтан гибридтік (немесе химерлі) ДНҚ
молекуласына ДНҚ лигаза ферментінің көмегімен оңай бірігеді.
‘Жабысқақ ұштар әдісі өзі танитын ДНҚ бөлігін симметрия өсінен
біршама қашықтықта үзетіп рестриктазаларға сүйенеді.
жабысқақ
алынған Бұдан басқа бұл
ұштар әдісі
барлық әдістің
бойынша
тізбектердің – Ал басқа күрделілігі бар:
құрастырудың
жабысқақ векторлар рестриктаза
жақсы
ұштардың бір- болса танитын
жақтары және
бірімен бірнеше нүктелер
кемшіліктері
(гомологты біріккен эксперимент
бар. Алынған
тізбектер) бөтен ДНҚ үшін ыңғайлы
гибридтік ДНҚ
реассоцияланы молекулалар бөлікте
тізбегінде
п (қайтадан ынан орналаспауы
рестриктаза
бірігуі) кетуі құралған мүмкін, мысалы,
тани
әдістің ендірмелерм олар қажет
алатынбөлікте
кемшілігін ен қосылып геннің ішіне
рдің қалпына
көрсетеді. кетуі мүмкін. локализациялан
келуі
Осының Сондықтан ады. ДНҚ-ның
әдістіңжақсы
нәтижесінде бір ғана кез келген
жағын
векторлық ендірмесі ұшын
сипаттайды.Б
молекулалард бар плазмидамен
ұл бөтен ДНҚ
ың бірқатар гибридтік рекомбинациял
фрагментін
бөлігі векторларды ау үшін
осы
ендірмелермен іріктеу пайдалануға
рестриктазан
емес, өз жұмысын мүмкіндік
ыңәсерімен
ұштарымен асыру керек. туғызатын
салыстырмал
тікелей басқа әдістер
ы оңай бөліп
әрекеттесуі де бар.
Гомополимерлі ұштар әдісінде немесе
конекторлық симметрия өсімен үзетін рестриказа арқылы
алынған ДНҚ фрагменттерінің «доғал» ұштарына (шығыңқы
бір тізбекті бөлігі жоқ) терминалдық
трансфераза ферментінің көмегімен гомонуклеотидтер,
мысалы ДНҚ-ның 3’— ұштарына поли (Т) немесе поли (Ц), ал
векторлық ДНҚ-ның 3’— ұштарына поли (А) немесе
поли (Г) жалғанады. Гомополимерлі ұштардан құралған
ДНҚ фрагменттерін (бетен ДНҚ және вектор) бір ортаға
қосса, олар комплементарлы жұп негіздерін түзеп, оңай бір
молекулаға бірігеді. Немесе ДНҚ фрагментіне де,
вектордың ұшына да синтетикалық қос тізбек (линкер)
жалғайды. Сонан соң линкерді танитын және оны жабысқақ
етіп рестриктазамен үзеді. Осылайша бұл жолмен де
жабысқақ ұштар алынады. Рекомбинантты ДНҚ
молекуласын құрастырудың бұл әдісі Лобан-Берг идеясына
Тірі жасушаларда рекомбинантты ДНҚ экспрессиясының нәтижесінде
пайда болатын белоктар деп аталады рекомбинантты белоктар.
Белокты кодтайтын рекомбинантты ДНҚ қожайын организмге
енгізілген кезде рекомбинантты белок міндетті түрде өндірілмейді.[1]
Шетелдік ақуыздардың экспрессиясы мамандандырылған
экспрессиялық векторларды қолдануды талап етеді және көбінесе
шетелдік кодтау реттілігі бойынша айтарлықтай қайта құрылымдауды
қажет етеді.[2]
Рекомбинантты ДНҚ-ның генетикалық рекомбинациядан
айырмашылығы, біріншісі пробиркадағы жасанды әдістерден пайда
болады, ал екіншісі - қалыпты биологиялық процесс, нәтижесінде
барлық организмдерде бар ДНҚ тізбектері ремикске айналады.
Рекомбинантты ДНҚ молекуласын құрастырудың ыңғайлы
әдісі — доғал ұштарды жалғау (тігу). Оның, негізіне Т4
фагынан бөлінген ДНҚ-лигаза ферментінің доғал ұшты екі
ДНҚ молекуласын жалғау қабілеттілігі жатады. Бұл әдістің
артықшылығы оның кез келген соңғы нуклеотидтер
тізбегін жалғай алатындығынан тұрады. Егер белгілі екі
тізбекті араларына ендірмеусіз жалғау керек болса, онда
бұл әдісті пайдалану өте ыңғайлы.
Рекомбинантты ДНҚ құрастырудың қаралған үш әдісінің
бірнеше модификациялары (өзгешеліктері) бар және де
ген мен векторлықмолекуланың ерекшелігіне байланысты
методологиясы әртүрлі болуы мүмкін.Көпшілік жағдайда
линкер технологиясы қолданылады.
Қорытынды
Рекомбинантты ДНҚ (рДНҚ) молекулалар болып
табылады ДНҚ зертханалық әдістермен түзілген
молекулалар генетикалық рекомбинация (сияқты молекулалық
клондау) жасай отырып, бірнеше көздерден алынған генетикалық
материалды біріктіру тізбектер ішінен басқаша табуға болмайтын
еді геном.
Рекомбинантты ДНҚ - бұл екі түрлі көзден кем дегенде екі фрагментті
біріктіру арқылы жасалған ДНҚ бөлігінің жалпы атауы. Рекомбинантты
ДНҚ мүмкін, өйткені барлық организмдердің ДНҚ молекулалары бірдей
химиялық құрылымға ие және тек олармен
ерекшеленеді нуклеотид бірдей жалпы құрылымдағы реттілік.
Рекомбинантты ДНҚ молекулалары кейде деп аталады химикалық ДНҚ,
өйткені олар мифтік сияқты екі түрлі материалдан жасалуы
мүмкін химера. R-ДНҚ технологиясы қолданылады палиндромдық
тізбектер өндірісіне әкеледі жабысқақ және доғал ұштар.
Негізгі әдебиеттер:
1.Б.Бегімқұлов Молекулалық генетика және биотехнология негіздері. Алматы, «Білім»
1996.
2.Дж.Уотсон, Дж.Туз,Д.Курц.Рекомбинантные ДНК.М.Мир, 1986г.
3.А.Сассон Биотехнология:свершения и надеждыМосква “Мир” 1987 г.
4.Маниатс Т.Фрич Э.Дж.Сэмбрук. Методы генетической инженерии.Молекулярное
клонирование.М.Мир 1984г.
5.Инге-Вечтомов С.Г.Введение в молекулярную генетику.М.Высшая школа,1983г.
Қосымша әдебиеттер:
6.Новое вклонировании ДНК.Методы / Под ред. Д.Гловера.М.Мир, 1989г.
7.Льюин Б.Гены.М.Мир, 1987г.
8.Мобильность генома растений /Под ред.Б.Хон и Е.С. Деннис.М.Во
“Агропромиздат” ,1990г
9.Пирузян Э.С. Основы генетической инженерии растений.М Наука,1988г.
10.Созинов А.А. Ақуыздың полиморфизмі және оның генетика мен селекциядағы
маңызы. М. Наука. 1985 ж. 272 бет.

Ұқсас жұмыстар

Рекомбинантты ДНҚ - ны құрастыру

Вирустардың нәсілдік қасиеттері,олардың өзгергіштігі.Мутация түрлері

Рекомбинантты ДНҚ құрылысы. Рекомбинантты ДНҚ технологиясы (РДТ)

Өсімдіктердің гендік инженериясының негіздері

Гендік инжинерия

Гендік инженерияға анықтама

Гендік инженерия түсінігі

Вирустардың нәсілдік қасиеттері, олардың өзгергіштігі.Мутация түрлері.Гендік инженерия. Вирустардың лабораториялық жағдайда өсіру ерекшеліктері

Генетикалық инженерияның негіздер

Трансгенді ағзалар

Пәндер