Жарық микроскопы

Х. Досмұхмедұлы атындағы Атырау университеті.

Жаратыластану және ауылшаруашылық ғылымдар факультеті.

Биология және ауылшаруашылық пәндер кафедрасы

Топ: 5В011300Биология 43

Курс: 4

Орындаған: Ташенова М

Тексерген:Аға оқытушы, магистр Тапешова Ш

(1-аралық бақылау №11 )

Цитологиялық зерттеу әдістері

Жоспары

Цитологиялық зерттеу дегеніміз не?

Клетканы зерттеу әдістері

Микроскопия түрлері

Қорытынды

Бақылау сұрақтары

Пайдаланылған әдебиеттер

ЖАСУШАНЫ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

Цитологиядағы негізгі зерттеу нысаны -

бекітілген құрылымдардан дайындалған гистологиялық микропрепараттар.

Жарық және электронды микроскопияға арналған гистологиялық препаратты дайындау процесі:

1. Материалды алу және бекіту;

2. Ағынды сумен шаю;

3. Материалды парафин, целлоидин немесе басқа ортада тығыздау,

4. Тілімдерді дайындау

5. Алынған кесінділерді бояу

Препарат жағынды (қан, сүйек кемігі, сілекей, жұлын сұйықтығы), органның ізі, тіндердің қабықшасы (перитонеум, плевра, жұмсақ менингез) немесе жұқа кесек болуы мүмкін. Зерттеу үшін көбінесе тіндердің немесе мүшелердің бөліктері қолданылады. Кейбір гистологиялық препараттарды арнайы өңдеусіз зерттеуге болады.

Цитололгияда негізгі қолданылатын әдістердің бірі-жарық микроскопы. Соңғы жылдары жасушаны зерттеуде жарық микроскоптарының бірнеше түрлерін қолданылып жүр (люминесценттік, фазасы қарама-қарсы, электронды микроскоптарды) . Жарық микроскоптарының көмегімен ұлпадан алынған және әр түрлі бояулармен боялған жұқа кесінділерді (препарат) зерттеуге болады

Микроскопия түрлері

Гистологиялық препараттарды зерттеу үшін жарықтандыру көзі ретінде табиғи немесе жасанды жарықты қолдана отырып, әр түрлі маркалы кәдімгі жарық микроскоптары жиі қолданылады. Жарық спектрінің көрінетін бөлігінің минималды толқын ұзындығы 0, 4 мкм (күлгін спектр) сәйкес келеді. Кәдімгі жарық микроскопы үшін қашықтық 0, 2 мкм құрайды, ал жалпы ұлғайту (көзілдірікті үлкейту арқылы объективті ұлғайту туындысы) 2000 есеге жетеді.

1. Жарық микроскопиясы

1-сурет. Жарық микроскопы

Жарық микроскопиясының бір түрі. Ультракүлгін микроскопта толқын ұзындығы шамамен 0, 2 мкм болатын қысқа ультракүлгін сәулелер қолданылады. Мұнда рұқсат етілген қашықтық шамамен 0, 1 мкм құрайды. Ультракүлгін сәулелерден алынған көзге көрінбейтін сурет фотопластинкаға тіркеу арқылы немесе арнайы құрылғыларды (люминесцентті экран немесе электронды-оптикалық түрлендіргіш) қолдану арқылы көрінетін кескінге айналады.

2. Ультракүлгін микроскопия

3. Фазалық контрастты микроскопия

Бұл әдіс әдеттегі микроскопия әдістерімен көрінбейтін мөлдір және түссіз объектілердің жоғары контрастты кескіндерін алу үшін қолданылады. Кәдімгі жарық микроскопында препараттарды зерттеу үшін құрылымдардың қажетті контрастына бояу арқылы қол жеткізіледі.

Сурет 2. - Ультракүлгін микроскопиясы

Сурет 3. - Фазалық-контрастты микроскопиясы

4. Интерференциялық микроскопия

5. Флуоресцентті (люминесцентті) микроскопия

1 2

Сурет 4. 1. Дифференциалды интерференциялық контрастты микроскоп

2. Люминесцентті микроскоп

Электронды микроскопия

6-сурет. Электронды микроскопия арқылы сканерленген бейне. Қандағы фибриннің ұюы.

5-сурет. Электронды микроскопия

Қорытынды

Қазіргі кезде цитологияның зерттеу тәсілдері мен әдістері әр алуан. Цитологиялық әдістерді оптикалық, цитофизикалық, ультрақұрылымды зерттеу, цитохимиялық, және т. б. әдістерге топтастыруға болады. Клетка органоидтарының құрылысы, ультрақұрылымы мен функциясы жарық және электронды, қараңғы өрісті, фазалы-контрасты, поляризациялы, люминесцентті микроскопия және тағы басқа әдістер арқылы зерттеледі. Жарық және электронды, қараңғы өрісті, фазалы-контрасты, поляризациялы, люминесцентті микроскопия әдістері фиксацияланған клеткалардың құрылысы мен ультрақұрылымын зерттеуге қолданылатын болса, дифференциалды центрифугалаудың көмегімен алынған жеке органоидтар цитохимиялық, биохимиялық, биофизикалық және т. б. әдістермен зерттеледі.

Бақылау сұрақтары

1. Жарық және электронды микроскопияға арналған гистологиялық препаратты дайындау процесі қалай жүзеге асады?

2. Жарық спектрінің көрінетін бөлігінің минималды толқын ұзындығы қанша ?

3. Электрондық микроскопты 1931 жылы Германияда шығарған ғалымдар?

Пайдаланылған әдебиеттер

М. В. Ромашкина, В. И. Кудряшова, В. А. Трофимов - Цитология и гистология : учеб. пособие / Саранск : Изд-во Мордов. ун-та, 2020, 43c.

Е. А. Карпеева, Н. А. Ильина, С. В. Недошивина - Цитология: учебное пособие / Ульяновск: УлГПУ им. И. Н. Ульянова, 2012, 136 с.

Р. Б. Абильдинов, Ж. О. Аяпова, Р. И. Юй “Атлас гистология, цитология, эмбриология”, Алматы 2006, 416с

Решетова О. А. ” Гистология с основами цитологии”, Алматы / “Қазақ университеті” 2008

Ұқсас жұмыстар

Клеткаларды зерттеу әдістері

Тірі жасушалар мен тіндерді зерттеу тәсілдері

Миллион кімге бұйырады ойыны

Жасушаның молекулалық биологиясы

Жүрек жеткіліксіздігі

Жасушалардың бөлінуы

Клетка теориясы

Клетка ең ұсақ тірі система, оның құрылысы және атқаратын қызметі

ЖАСУША ТЕОРИЯСЫНЫҢ АШЫЛУЫ

Геодезиялық құралдардың техникалық сипаттамасы. Теодолит

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz