СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЗАҢНАМАНЫҢ ЖАЛПЫ

Презентация қосу

СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА
ҚАРСЫ ЗАҢНАМАНЫҢ ЖАЛПЫ
СИПАТТАМАСЫ. СЫБАЙЛАС
ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚҰҚЫҚ
БҰЗУШЫЛЫҚ ТҮРЛЕРІ
ТЕКСЕРГЕН:ЭЛЬМИРА А.
ОРЫНДАҒАН:
ЖОСПАРЫ
Кіріспе. Сыбайлас жемқорлық
Негізгі бөлім:
1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың эволюциясы
2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың конституциялық негіздері
3. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық түрлері
Қорытынды
Қолданылған әдебиет
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ
Кез келген өркениетті қоғам үшін сыбайлас жемқорлықпен күрес ең өзекті
мәселенің бірі болып табылады. Сыбайлас жемқорлық заман ағысымен бірге өсіп-
өркендеп, мол қаражат және қоғамдық бәсекелестік пайда болған жерлерге
тамырын жайып, бүгінгі күнге дейін жойылмай отырған кеселдің бірі. Бұл кесел
дамушы елдердегідей біздің жас мемлекетімізге де орасан зор нұқсан келтіріп
отыр. Сондықтан да Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының негізгі
басымдылықтарының бірі осы зұлымдықпен күресу болып табылады.
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заң талабының аясында
жемқорлыққа қарсы іс-әрекеттер әр салада жүзеге асырылуда. Әсіресе, халық
парақорлық дертімен жиі бетпе-бет келеді. Сыбайлас жемқорлықпен күресті жеке
қарау мүмкін емес. Сондықтан, кез келген ортада пара беру мен пара алудың
жолын кесуде қоғам болып белсенділік танытуымыз қажет.
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЗАҢНАМАНЫҢ
ЭВОЛЮЦИЯСЫ
Сыбайлас жемқорлық мемлекеттік билік органдары қабылдайтын шешімдердің
тиімділігіне зиян келтіре отырып, ел экономикасына кері әсер етеді, адамгершілік
қағидаттарына зиян келтіреді, азаматтардың мемлекетке деген сенімділігін
азайтады және әділ сот төрелігінің қағидаттарын бұзады. Сыбайлас жемқорлық,
әрине, мемлекеттік басқарудың тиімділігін, елдің инвестициялық тартымдылығын
төмендетеді, үдемелі әлеуметтік-экономикалық дамудың тоқтап қалуына ықпал
етеді. Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаев «Нұр Отан» партиясының XVI съезінде
сөйлеген сөзінде, «Меритократия қағидаттарын қорғау және сыбайлас
жемқорлыққа жол бермеу бойынша жүйелі жұмысты жолға қою маңызды» деді
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЗАҢНАМАНЫҢ
ЭВОЛЮЦИЯСЫ
Екі негізгі заң: «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» және
«Мемлекеттік қызмет туралы» заңдар қабылданды . «Сыбайлас
жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңның қабылдануы сыбайлас
жемқорлыққа қарсы күрестегі басты құқықтық және әдіснамалық негіз
болды. Алғаш рет посткеңестік кеңістікте сыбайлас жемқорлыққа
қарсы заң қабылданып, сыбайлас жемқорлық анықтамасы берілді,
сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарға қарсы күрестің
мақсаттары мен қағидаттары бекітілді.
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЗАҢНАМАНЫҢ
ЭВОЛЮЦИЯСЫ
1992-1997 ЖЫЛДАР АРАЛЫҒЫ 1998-2000 ЖЫЛДАР КЕЗЕҢІ

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы Осы кезеңде сыбайлас жемқорлықтың
ұйымдасқан қылмыспен
процестің нормативтік-құқықтық үйлесімділікте тигізетін қауіптілік деңгейіне
негіздерін қалыптастырудың қатысты сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
бастапқы кезеңі өтті. 1992 жылдың институтының жұмыс істеу әдіснамасы мен
17 наурызында «Ұйымдасқан әдістерін анықтау қажеттігі туындады.
Екінші кезеңде сыбайлас жемқорлыққа қарсы
нысандағы қылмыс пен сыбайлас күресте құқық қорғау және арнайы
жемқорлыққа қарсы күрестi органдардың әдістері мен құралдарын
күшейту жөнiндегi қолдану керектігі туындады, яғни осындай
әлеуметтік қауіпті тудыратын себептермен
шаралар туралы» Жарлық (бұдан емес, тек оның салдарларымен күресу қажет
әрі – Жарлық) шығарылды болды.
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЗАҢНАМАНЫҢ
ЭВОЛЮЦИЯСЫ
2001-2004 ЖЫЛДАР АРАЛЫҒЫ 2005-2014 ЖЫЛДАР КЕЗЕҢІ

Үшінші кезеңде мемлекет сыбайлас Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың
қалыптасуының төртінші кезеңі – 2005–2014
жемқорлыққа қарсы күреске жалпы
жылдар. Қазақстанды жеделдетілген
мемлекеттік саясат мәртебесін экономикалық, әлеуметтік және саяси
берді. Оны жүзеге асыру бойынша жаңғырту контексіндегі сыбайлас жемқорлыққа
ұйымдастырушылық және қарсы күрес. 2005 жылдың ақпаны мен 2014
жылдың шілдесі аралығында мемлекет
құқықтық жұмыстар жалпы жеделдетілген экономикалық, әлеуметтік және
жүйелік және кешендік сипатқа ие саяси жаңғыру жолында тұрды. Осыған
болды. байланысты, сыбайлас жемқорлыққа қарсы
күрес бойынша бұған дейін қабылданған іс-
шаралардың жеткіліксіз екені айқындала
бастады.
2015 – 2025 жылдардағы стратегия:
Қазақстан Республикасының 2015- 2025 жылдарға арналған сыбайлас
жемқорлыққа қарсы стратегиясы анықталды, онда мемлекеттің сыбайлас
жемқорлыққа қарсы саясатының алдағы жылдарға арналған негізгі бағыттары,
сыбайлас жемқорлық үшін алғышарттарды, оны туғызатын себептері мен
жағдайларды жоюға, оның деңгейін қысқартуға ықпал ететін іс-шаралар кешені
қамтылған.
Стратегия елдегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің ағымдағы жағдайын
талдауды, сыбайлас жемқорлық көріністеріне ықпал ететін негізгі факторлардың
сипаттамасын, оларды жою тәсілдері мен басты ісшараларды, Стратегияны іске
асыру тетіктерін қамтиды.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың конституциялық
негіздері
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл негізінен 3,4-бапта айтылған:
3-бап. Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл
туралы заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы
заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы
Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен
тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы
Заңда қамтылғаннан өзге де қағидалар белгіленген болса, онда халықаралық
шарттың қағидалары қолданылады.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың конституциялық негіздері
4-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі қағидаттары
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл:
1) заңдылық;
2) адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау басымдығы;
3) жариялылық пен ашықтық;
4) мемлекет пен азаматтық қоғамның өзара іс-қимыл жасауы;
5) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларын жүйелі және кешенді пайдалану;
6) сыбайлас жемқорлықтың алдын алу шараларын басым қолдану;
7) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға жәрдем көрсететін адамдарды көтермелеу;
8) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды жасағаны үшін жазаның бұлтартпастығы қағидаттары
негізінде жүзеге асырылады.
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚ ТҮРЛЕРІ
2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілген, Қазақстан
Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы жаңа кодексінің,
«Әкімшілік құқық бұзушылық және әкімшілік
жауаптылық» 2-бөлімінің 3-тарауы 25-бабына сәйкес, осы Кодексте сол
үшін әкiмшiлiк жауаптылық көзделген, жеке тұлғаның құқыққа қарсы,
кiнәлi (қасақана немесе абайсызда жасаған) әрекетi не әрекетсiздiгi
немесе заңды тұлғаның құқыққа қарсы әрекетi не әрекетсiздiгi әкiмшiлiк құқық бұзушылық деп танылады (1-тармақ).

Әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық құрамы Кодекстің 34-тарауында баяндалған және алты бапта
тіркелген:
– жеке тұлғалардың заңсыз материалдық сыйақы беруі (676-бап);
– мемлекеттік функцияларды атқаруға уәкілетті тұлғаның не оған теңестірілген тұлғаның заңсыз материалдық сыйақы
алуы (677-бап);
– заңды тұлғалардың заңсыз материалдық сыйақы беруі (678-бап);
– мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының заңсыз кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруы және
заңсыз кірістер алуы (679-бап);
– мемлекеттік органдар басшыларының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бойынша шара қолданбауы 680-бап);
– бұрын сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған тұлғалардың жұмысқа қабылдануы (681-бап)
Осындай құқық бұзушылықтардың құрамы өзара
негізделген және өзара байланысты төрт элементтен тұрады:

• субъект
• объект
• объективті жағы
• субъективті жағы
ҚР ӘҚБТК 29-БАБЫНА СӘЙКЕС, ОСЫ КОДЕКСТЕ
КӨЗДЕЛГЕН ҚҰҚЫҚҚА ҚАРСЫ ІС-ӘРЕКЕТ
ЖАСАҒАН КЕЗДЕ АҚЫЛ-ЕСI ДҰРЫС ЕМЕС
ЖАҒДАЙДА БОЛҒАН, ЯҒНИ ӨЗ ӘРЕКЕТТЕРIНIҢ
(ӘРЕКЕТСIЗДIГIНIҢ) НАҚТЫ СИПАТЫ МЕН
ҚАУIПТIЛIГIН СЕЗІНЕ АЛМАҒАН НЕМЕСЕ ОЛАРДЫ
СОЗЫЛМАЛЫ ПСИХИКАЛЫҚ АУРУЫНЫҢ,
ПСИХИКАСЫНЫҢ УАҚЫТША БҰЗЫЛУЫНЫҢ,
АҚЫЛ-ЕСІ КЕМДIГIНІҢ НЕМЕСЕ ПСИХИКАСЫНЫҢ
ӨЗГЕ ДЕ СЫРҚАТТЫ ЖАЙ-КҮЙIНIҢ САЛДАРЫНАН
БАСҚАРА АЛМАҒАН ЖЕКЕ ТҰЛҒА ӘКIМШIЛIК
ЖАУАПТЫЛЫҚҚА ЖАТПАЙДЫ.
ҚОРЫТЫНДЫ
Сыбайлас жемқорлық өте қауіпті жағымсыз әлеуметтік
көріністердің бірі болып табылады, сондықтан, мемлекеттік
қызметкерлердің қатарын мемлекеттің мүддесін жоғары
дәрежеде қорғай білетін кадрлармен толықтыруды, кездойсоқ
адамдардың мемлекеттік қызметке кіріп кетпеуін қамтамасыз
ететін қосымша жан-жақты шараларды
күшейту қажеттілігі артып келеді.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ МӘДЕНИЕТ НЕГІЗДЕРІ оқу құралы Жалпы
редакциясын басқарған б.ғ.д., профессор Б.С. Абдрасилов
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Қазақстан Республикасының 1998 ж. 2
шiлдедегі № 267-1 Заңы (11.05.04 берілген өзгерістер мен толықтырулармен)
Қазақстан Республикасының 2015–2025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы
стратегиясы туралы: Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 26
желтоқсандағы № 986 Жарлығы

Ұқсас жұмыстар

Жемқорлыққа қарсы күрес

Сыбайлас жемқорлық ұғымы

ЖАСТАР АРАСЫНДА СЫБАЙЛАС

ШЕТ ЕЛДЕРДЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАР

Ұйымдасқан қылмыстылықтың алдын алу

Сыбайлас жемқорлық субъектілері

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру ерекшеліктері

Сыбайлас жемқорлық ұғымының жалпыға танымал

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКСЫНЫҢ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚПЕН КҮРЕС ТУРАЛЫ ЗАҢЫНДА СЫБАЙЛАС

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыр

Пәндер