Сыртқы жүктеме әсерінен арқалықтың көлденең қимасында

Орындаған:Сапар Байтұлжан

Тексерген:Айсаев Сатжан

Иілу деформациясы

Иілуге жұмыс істейтін сырық арқалық деп аталады

Сыртқы жүктеме әсерінен арқалықтың көлденең қимасында тек қана Мz иілу моменті пайда болатын деформация түрі таза иілу деп аталады.

Сыртқы жүктеме әсерінен арқалықтың көлденең қимасында Мz иілу моменті және Qy көлденең күш пайда болатын деформация түрі көлденең иілу деп аталады.

ИІЛУ

Qy таңбалар ережесі

Егер де қима жағынан қарағанда қалған бөлікті сыртқы күш сағат тілімен бағыттас бұрса, онда осы қимадағы көлденең күш оң таңбалы және керісінше

Мz таңбалар ережесі

егер қима жағынан қарағанда, қалған бөлік сыртқы жүктеме әсерінен ойыс жағы төмен болатындай иілсе, онда осы қимадағы иілу моменті оң таңбалы және керісінше

Иілудегі дифференциалдық тәуелділіктер - сыртқы жүктеме мен ішкі күш факторларын байланыстырады. Қарқындылығы q таралған күшпен жүктелген арқалықтан элементар dх ұзындығын бөліп алып, қалған бөлікке алып тастаған бөліктің әсерін ішкі күштер арқылы өрнектейік:

Элементар бөлік тепе-теңдік күйде болып, келесі статиканың тепе-теңдік теңдеулерін қанағаттандырады:

Бірінші теңдеуден анықталады:

Көлденең күштен ұзындық бойынша алынған бірінші туынды таралған күштің қарқындылығына тең.

Екінші теңдеуден dх екінші дәрежесін өте аз шама деп ескеріп, анықталады:

Иілу моменттен ұзындық бойынша алынған бірінші туынды көлденең күшке тең.

Иілу моменттен ұзындық бойынша алынған екінші туынды таралған күштің қарқындылығына тең.

Негізгі тәуелділіктерді ескеріп:

Qу, Мz эпюраларын тұргызудағы ерекшеліктер.

1. Егер арқалық сыртқы қадалған күшпен жүктелсе, онда Qy эпюрінде осы күш түскен қимада күшке тең секіріс, ал Mz эпюріне сынық сәйкес келеді.

2. Егер арқалық таралған күшпен жүктелмесе (q=0), онда Qy эпюрі арқалық өсіне параллель түзумен, ал арқалықтың осы аралығындағы Mz эпюрі көлбеу түзумен шектеледі.

3. Егер арқалық q таралған күшпен жүктелсе, онда Qy эпюрі көлбеу түзумен, ал Mz эпюрі параболамен шектеледі. Параболаның дөңес жағы таралған күшке қарсы бағытталады.

4. Арқалықтың Qy=0 эпюрінде, Mz эпюрі - экстремум (масимум не минимум) мәнге ие болады.

5. Егер арқалық сыртқы қадалған моментпен жүктелсе, онда Qy эпюрі еш өзгеріссіз, ал Mz эпюрінде момент түскен қимада моментке тең секіріс сәйкес келеді.

6. Арқалықтың Qy >0 эпюрі аралығында, Mz эпюрі өседі және Qy <0 эпюрі аралығында, Mz эпюрі кемиді.

Күш жазықтығы арқалықтың көлденең қимасының басты инерция өстері арқылы өтсе, иілу көлденең жазық иілу деп аталады.

Таза иілудегі деформация ұшырамайтын қабат бейтарап қабат деп аталады. Бейтарап қабаттың арқалықтың көлденең қимасымен қиылысу сызығы бейтарап өс болып табылады.

Таза иілу кернеулік күйінде қолданылатын гипотазалар:

Деформацияға дейінгі арқалық өсіне перпендикуляр жазық қималары деформациядан кейін де сол жазық күйінде арқалық өсіне перпендикуляр қалады (жазық қималар гипотезасы) .

Деформация кезінде бойлық талшықтар бір бірімен әсерлеспейді.

ТАЗА ИІЛУДЕГІ КЕРНЕУ

Таза иілу кезінде арқалықтың көлденең қимасында тек қана тік кернеу σ пайда болады.

Тұжырым 1: Бейтарап өс - көлденең қиманың ауырлық центрі арқылы өтеді.

Тұжырым 2: Бейтарап өс-көлденең қиманың бас өсі болып табылады

ЕIz- иілудегі арқалықтың қатаңдығы

Бейтарап өске симметриялы көлденең қима кернеулерінің абсолют шамасы бойынша ең үлкен және ең кіші мәндері келесі формуламен анықталады:

Көлденең қиманың өлшемдері мен пішініне байланысты анықталатын геометриялық шама өстік қарсыласу моменті деп аталады:

Тік кернеудің максималь мәні өстік қарсыласу моментін ескерсек, келесі формуламен анықталады:

ҚИМАНЫҢ ҚАРСЫЛАСУ МОМЕНТТЕРІ

Төртбұрышты қима:

Дөңгелек қима:

Сақина кимасы:

БЕРІКТІК ШАРТЫ

1. Тексеру есебі: беріктікті тексеру.

3. Жүктелуді есептеу: мүмкін моментті анықтау.

арқалық материалының

мүмкін кернеуі

ЕСЕПТЕУ ТҮРЛЕРІ

Кернеудің есептеу мәні мүмкін кернеуден 5 % артық мәні қабылданады.

2. Жобалау есебі: қиманы таңдау. Конструкция элементерінің көлденең қимасының геометриялық өлшемін анықтау .

ПОТЕНЦИЯЛЫҚ ЭНЕРГИЯ

Көлденең иілу кезінде арқалықтың көлденең қимасында тік және жанама кернеулер пайда болады.

КӨЛДЕНЕҢ ИІЛУДЕГІ КЕРНЕУ

Журавский формуласы

ҚАРАПАЙЫМ ҚИМАЛАР ЖАНАМА КЕРНЕУ ЛЕРІ

Төртбұрышты қима:

Дөңгелек қима:

Сақина кимасы:

тік және жанама кернеулер эпюрі

ИІЛУДЕГІ ТОЛЫҚ ЕСЕПТЕУ:

Иілудегі толық есептеу келесі қауіпті қималар үшін анықталады:

1) Модулі бойынша Mz иілу моментінің ең үлкен мәніне сәйкес қима -осы қима үшін арқалықтың қимасы таңдалады;

2) Модулі бойынша Qy көлденең күштің ең үлкен мәніне сәйкес қима ;

3) Модулдері бойынша Mz иілу моментінің және Qy көлденең күштің ең үлкен мәндеріне сәйкес қима .

Кез келген жүйенің, сыртқы күштер әсер еткенде, өзінің бұрынғы күйін сақтап қалу қасиетін орнықтылық деп аталады.

Орнына қайтаратын күш бар (ауырлық күші шарды бастапқы орнына қайтарады) .

Орнықты тепе теңдік күй

Орнына қайтаратын күш жоқ (ауырлық күш шарды бастапқы орнынан алып кетеді) .

Орнықсыз тепе теңдік күй

Орнына қайтаратын күш те орнынан алып кететін күш те жоқ.

Талғаусыз тепе теңдік күй

Берілген жүйенің орнықтылығын жоғалтатын ең аз сыртқы күшті, жүктемені, кернеуді сәйкес дағдарыс күші (Рд), дағдарыс жүктемесі, дағдарыс кернеуі деп атайды.

ОРНЫҚТЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК