Табиғаттағы оптикалық құбылыстар

Презентация қосу

ШАҒЫН ЖОБА
Тақырыбы:Оптика

Орындаған: БжЗОС-21-1_тобы студенті
Орысбайқызы Зульфия
Сұлтанова Айгерім
Шакир Даулет
Құралай Найман
Медеуова Айгерім

Тексерген: Демегенов Бауыржан

Ақтау 2021
Жоба жоспары

1. Кіріспе.
2. Оптика
2.1. Оптика.Телескоп
2.2. Табиғаттағы оптикалық құбылыстар
3. Қорытынды.
4. Пайдаланылған әдебиеттер.
Кіріспе
Оптика - жарық электромагниттік толқындарының пайда болуыменен, таралуымен және затпен әсерлесуімен
байланысты құбылыстар мен заңдылықтарды зерттейтін физиканың тарауы.
Тоқындық оптика
• Толқындық оптика - жарық толқындарын ‒ электромагниттік толқындардың дербес түрі есебінде қарастыратын
оптиканың бөлімі.
• Жарық толқындарына электромагниттік толқындардың барлық қасиеттері тән.

Жарық дисперсиясы - ортадағы жарықтың таралу жылдамдығы толқын ұзындығына тәуелді (сыну көрсеткіші).
Дисперсия - ақ жарықтың спектрге жіктелуінің себепкері.
Ақ жарық - күрделі.
Спектрлі жарық - монохроматты (белгілі λ толқын ұзындығы бар).
Вакуумде дисперсия байқалмайды.

Ақ жарықтың жіктелуі және синтезделуі
Монохраматты жарықтар: қарапайым жарық (призмада жіктелмейді) интерференция
Жарықтың интерференциясы - кеңістіктің әртүрлі нүктесінде когерентті екі немесе бірнеше толқындардың
қабаттасуының нәтижесінде орныққан жарық толқындарының күшеюі мен әлсіреуінің суреттемесінің пайда
болуы.

Когерентті толқындар - бірдей жиілікті, фаза айырымы тұрақты толқындар (табиғатта когерентті толқындар
көздері жоқ). Жарық шоғын екіге болу арқылы немесе лазердің көмегімен когерентті жарық көздерін алуға
болады.
Негізгі бөлім
2.1. Оптика.Телескоп
Оптика (гр. optіke – көзбен қабылдау жөніндегі ғылым, optas – көрінетін) –
физиканың сәуле (жарық) шығару табиғатын, жарықтың таралуын және оның
затпен әсерлесу құбылыстарын зерттейтін бөлімі.
Оптикалық аспаптар — құрамында
оптикалық үлкейткіш линзалар бар
аспаптар. Оптикалық аспаптарға
оптиметрлер, өлшеуіш микроскоптар,
Оптикалық әйнек
оптикаторлар (орыс.
және т.б. оптическое
жатады.
стекло) - аса мөлдір біртекті химиялық
түрақты әйнек. Оптикалық әйнек сыну
көрсеткіші 1,47 ... 2,04 және дисперсия
коэффициенті 70 ... 78. Оптикалық әйнек
крон және флинт болып бөлінеді.
Біріншісінде сыну көрсеткіші аз да
дисперсиясы үлкен, ал екіншісінде сол
көрсеткіштер керісінше болады.
Оптикалық әйнек оптикалық құралдар
мен аспаптарда қолданылады.
Жарық электро-магниттік толқын болғандықтан Оптика электро-магниттік өріс
жөніндегі жалпы ілімнің (электрдинамиканың) бір бөлігі болып табылады. Оптикалық
сәулелер толқын ұзындығы (λ) бойынша 1 нм-ден 1 мм-ге, бір жағынан рентген, ал
екінші жағынан радиосәуленің микротолқындық диапазонына дейінгі аралықты
қамтиды. Оптика қалыптасқан дәстүр бойынша геометриялық, физикалық және
физиологиялық Оптика болып бөлінеді. Геометриялық Оптика жарықтың табиғатына
назар аудармай, тек оның таралуының тәжірибелік заңдарына сүйеніп, өзара тәуелсіз
жарық сәулелерінің біртекті ортада түзу сызықтар бойымен таралуын, әртекті орталар
шекарасындағы шағылу және сыну заңдылықтарын зерттейді. Бұл заңдылықтар әр
түрлі оптикалық құрылымдарды жобалауға, есептеуге (көзілдірік, микроскоп, телескоп,
т.б.) мүмкіндік береді. Сонымен қатар ол жарық әртекті орта арқылы өткенде
байқалатын құбылыстарды (сағым, кемпірқосақ, т.б.) зерттейді. Есептеу
математикасының кеңінен қолданылуы, әдістемелерінің дамып жетілуі есептеу
Оптикасы деген жаңа бағыттың дамуына алып келді. Жарық шамаларын өлшейтін
Оптиканың фотометрия бөлімі де іс жүзінде жарықтың табиғатын ескермейді. Оның
бірқатар мәселелері адам көзінің жарықты сезу, қабылдау қабілетіне байланысты
шешіледі. Бұл заңдылықтар биофизика мен психологияға және көздің көру
механизмдеріне сүйенетін физиол. Оптикада зерттеледі. Жарықтың табиғаты, оған
байланысты әр түрлі оптикалық құбылыстар (интерференция, дифракция, полярлануы
және жарықтың анизотроптық орталарда таралуы, т.б.) физикалық Оптикада
зерттеледі. Жарықтың толқындық қасиеттері физикалық Оптиканың негізгі бөлімі –
Телескоп туралы, ол сыңардүрбі (теле және грекше skopeo – қараймын) – аспан
шырақтарын электр-магниттік сәуле арқылы бақылауға арналған
астрономиялық құрал. Телескоп гаммалық телескоп, рентген, ультракүлгін,
оптикалық, инфрақызыл және радиотелескоп; оптикалық сұлбасы бойынша
айналы (рефлектор),
Телескоптардың линзалы
көмегімен (рефрактор) және айналы-линзалы телескоп болып
фотографиялық,
бөлінеді.
теледидарлық, электронды-оптикалық, т.б.
сәуле қабылдағыштарды пайдалану арқылы
фотографиялық, спектрлік, т.б. бақылаулар
жүргізіледі. Телескоптар пайдалану ретіне
қарай: астрофизикалық (жұлдыздарды,
планеталарды, тұмандықтарды зерттейтін)
телескоп, Күн телескопы, астрометрикалық
телескоп, серіктік фотокамералар (Жердің
жасанды серіктерін бақылайтын), сондай-ақ
метеорларды бақылайтын метеор
патрульдері мен кометаларды бақылайтын
телескоп, т.б. болып бөлінеді. Күн
телескопының трубасы қозғалмай не
горизонталь не верткаль тұрады.
Телескоптың (оптикалық рефрактордың)
көмегімен алғашқы астрономиялық
Негізгі бөлім
2.2. Табиғаттағы оптикалық құбылыстар
Адам үнемі жарық құбылыстарымен кездеседі. Жарықтың пайда болуымен, оның таралуымен
және материямен әрекеттесуімен байланысты барлық нәрсені жарық құбылыстары деп
атайды. Керемет мысалдар оптикалық құбылыстар: жаңбырдан кейінгі кемпірқосақ, найзағай
кезінде найзағай, түнгі аспанда жұлдыздардың жыпылықтауы, су ағынында жарық ойнауы,
мұхит пен аспанның өзгергіштігі және басқалары болуы мүмкін.

Көрінетін жарық - бұл түстердің кемпірқосағы, ал жарық ақ мысалы, шуақты - бұл түстердің
қарапайым тіркесімі. Егер сіз призманы жарқын ақ жарық сәулесіне орналастырсаңыз, онда
ол әртүрлі ұзындықтағы түстерге немесе толқындарға бөлінеді, олардың құрамына кіреді.
Біріншіден, қызыл толқын ұзындығымен, содан кейін қызғылт сары, сары, жасыл, көк және
ақшыл күлгін көрінеді, ол көрінетін жарықта ең қысқа толқын ұзындығына ие.
Егер сіз кемпірқосақтың жарығын ұстап, оны төңкеріп қою үшін басқа призманы алсаңыз, ол
барлық түстерді ақ түске біріктіреді. Физикада оптикалық құбылыстардың көптеген
мысалдары бар.
Табиғаттағы осы оптикалық құбылыстардың
рецепті қарапайым: ауадағы су тамшылары,
жарық және бақылаушы. Бірақ жаңбыр кезінде
күннің пайда болуы жеткіліксіз. Ол төмен болуы
керек, ал бақылаушы күн оның артында тұрған
етіп тұрып, жаңбыр жауып тұрған немесе жаңа
ғана өткен жерге қарауы керек.
Алыс кеңістіктен шыққан күн сәулесі жаңбыр
тамшысын басып озады. Призма тәрізді әрекет
етіп, жаңбыр тамшысы ақ жарықта жасырылған
әр түсті сындырады. Осылайша, ақ сәуле жаңбыр
тамшысынан өткен кезде кенеттен әдемі түрлі-
түсті сәулелерге бөлінеді. Тамшының ішінде олар
оның ішкі қабырғасына айналып, айнадай әсер
етеді және сәулелер тамшыға кірген бағытта
көрінеді.
Нәтижесінде, көздер аспан бойына көмкерілген
түрлі-түсті кемпірқосақты көреді - жарық
майысып, миллиондаған ұсақ жаңбыр
тамшыларымен шағылысады. Олар ақ түсті
жарықты түстер спектріне бөліп, кішкене
Қорытынды
Оптикада жарық сәулелерінің табиғаты мен
қасиеттері және олардың затқа өтетін әсерлері
қарастырылады. Оптикада құбылыстардың негізгі
заңдары ерте заманнан-ақ белгілі. Мысалы,
жарықтың түзу сызық бойымен таралуы немесе оның
шағылуы, сыну заңдарын (б.з.д. 430ж) мен
Птоломейге (70-147ж) белгілі болған. Сөйтіп,
жарықтың түзу сызықпен таралуы, сол сияқты оның
шағылу немесе сыну заңдары оптиканың негізгі
заңдары болып есептеледі. Осы заңдылықтарды
немесе оптиканың көптеген құбылыстарын жете
түсіну үшін жарықтың табиғаты туралы белгілі бір
пікірлер болуы тиіс. Осындай пікірлерді кезінде ерте
Пайдаланылған әдебиеттер
Негізгі:
1. Жұманов К.Б. Оптика негіздері. 1-бөлім: Оқу құралы. –
Алматы: Қазақ университеті, 2004. – 321 б.
2. Савельев И.В. Курс общей физики/в 3 т. - Том III.- М.:
Высшая школа, 1999.
3. Ландсберг Г.С. Оптика.- М.; Наука, 1976.
4. Матвеев А.Н.. Оптика.- М.: Высшая школа. 1985.
5. Сивухин Д.В. Общий курс физики. - Т.4: Оптика.- М.: Наука,
1985.
6. Бутиков Е.И. Оптика.- М.: Высшая школа, 1986.
Қосымша:
1. Борн М., Вольф Э. Основы оптики.- М.: Наука, 1973.
2. Ахманов С.А., Никитин С.Ю.. Физическая оптика.- М.: Изд.
Мос. Университета, 1998.
3. Фейман Р. и др. Феймановские лекции по физике. - Вып.3.-
М.: Мир, 1977.
4. Дитчберн Р.. Физическая оптика.- М.: Наука, 1965.
5. Годжаев Н.М.. Оптика.- М.: Высшая школа, 1977.

Ұқсас жұмыстар

Қайсысы физикалық дене

Физика нені оқытады?

ТРИГОНОМЕТРИЯ БИОЛОГИЯДА

Тартылыс күші

Сары қызыл қызғылт сары

Оптиканы оқыту әдістемесі

Физика табиғат туралы ғылым. “Фюзис” – табиғат

Эмиссиялық спектроскопия

Экологиялық тәрбие берудің мазмұны

Қоршаған орта түсінігі және сипаттамасы

Пәндер