ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ БАСҚАРУ ПСИХОЛОГИЯСЫ ҒЫЛЫМ

Презентация қосу

БАСҚАРУ
ПСИХОЛОГИЯСЫНЫҢ
ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ
БАСҚАРУ ПСИХОЛОГИЯСЫ ҒЫЛЫМ
РЕТІНДЕ ӘРТҮРЛІ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ
ӘДІСТЕРГЕ СҮЙЕНЕДІ, ОЛАРДЫҢ
НЕГІЗГІЛЕРІ БАҚЫЛАУ МЕН ЭКСПЕРИМЕНТ
БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.
БАҚЫЛАУҒА АҚПАРАТТАР
ЖИЫНТЫҒЫ РЕТІНДЕ ӘРТҮРЛІ
ЖАҒДАЙЛАР ҚАТЫСАДЫ
. Біріншіден, жоспарланған зерттеуді
нақтылау бағытында алдыңғы
материалды алу. Зерттелініп отырған
құбылысты нақтырақ кеңейту, іс-әрекет
етуші тұлғаны анықтауда, маңызды
жағдайлардың көрінуінде себеп болғанда
, бақылаудың мақсаты іске асады.
Екіншіден, басқа бөтен психологиялық

ақпараттар жетіспегенде, бақылау
шарттардың өзіндік әдісі ретінде
қолданылады.
БАҚЫЛАУ КЕЗІНДЕГІ МАҢЫЗДЫ
ЭЛЕМЕНТТЕРДІҢ ТІЗІМДЕРІ:
а) бақыланушылар- жағдайға қатысатын адамдардың саны, топтың
әлеуметтік- демографиялық құрылымы, ондағы қарым-қатынастың
сипаты, жағдайға қатысушылардың арасыдағы бөлінген ролдері;
б) жағдай (обстановка)- іс-әрекетке заттық ортаның әсер ету
ерекшелігі мен бақыланушы жағдайының орналасу орны;
в) топтың іс-әрекет мақсаты- кездейсоқ немесе заңды бақыланушы
жағдай, топтың жинақталуының себебі ретіндегі формальды немесе
формальды емес мақсаттардың жиынтығы, әртүрлі жағдайдағы
қатысушылардың ұқсастықтары мен теріс жақтары.
г) әлеуметтік мінез-құлық- бақыланып отырған топтың іс-әрекет
сипаты, іс-әрекет стимулы, іс –әрекет кімге (неге) бағытталған,
топтың психологиялық атмосферасы,әлеуметтік мінез-құлықтың осы
орынға тән типі, бақыланып отырған топтың мүмкін деген ауытқушы
мінез-құлықтары;
д) жиілік пен ұзақтығы- бақыланып отырған жағдайдың уақыты мен,
қайталанушылығы мен ұзақтығы, оның кереметтілігі мен типтілігі.
РЕСЕЙДЕ МЕНЕНДЖМЕНТ
ЖҮЙЕСІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ
Ресейде менеджмент термині тек ХХ ғасырдың
60 жылдары ғана енді. Бұл жағдай нарықтық
экономиканың қайта құрылуы кезеңінде болды.
Менеджменттің көп үлес қосты. 20 жылы
Гастевтің қолдауымен психологиялық зертхана
Ресейде алғаш ашылды.
50-жылдары академик А. И. Бергтың

арқасында кибернетика саласы дамып, адам
еңбегін көтеруге жағдай жасалды. 60 жылдары
басқару ғылымы түсінігі пайда болып кеңінен
зерттелді. Экономиканы басқару дамыды.
90-жылдары Ресейде экономика тағы өзгеріске

ұшырады. Олар жекеше басқарудан нарықтық
экономикаға көшті.
БАҚЫЛАУ ОРНЫНА, ОНЫҢ БАҚЫЛАУШЫЛЫҚ
ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫНА ЖӘНЕ Т.Б. ӘРТҮРЛІ
ФАКТОРЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ОНЫҢ БІРНЕШЕ ТҮРЛЕРІН
КӨРСЕТУГЕ БОЛАДЫ:
Тұжырымдалу деңгейіне қатысты
құрылымдалған және құрылымдалмаған бақылау
болып бөлінеді.
Зерттелініп отырған жағдайда бақылауға

қатысушылардың деңгейіне қатысты қосылған
және қосылмаған бақылау.
Бақылау шартын ұйымдастыру, өткізу орнына

қатысты , табиғи және лабораториялық бақылау.
Бақылуды жүргізу реттелуіне байланысты

жүйелік және жүйелі емес болуы мүмкін.
Ережеге сай, жетекші жүргізетін бақылау,

құрылымданбаған, қосылған, табиғи және
жүйелі емес болып табылады.
БАҚЫЛАУ ӘДІСІНІҢ ЖЕТІСПЕУШІЛІГІ БОЛҒАН ЖАҒДАЙДА КЕЛЕСІДЕЙ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ӘДІСТІ-ЭКСПЕРИМЕНТТІ ҚОЛДАНУҒА БОЛАДЫ.

Эксперимент ақпарат жинауда ең қиын
меңгерілетін және өзіндік бейнелі қатарға
жататын әдіс. Экспериментті іске асыру өте
мардымды ақпараттарды алуға мүмкіндік
береді. Мысалға, еңбек өнімін өндіруді
жоғарлату мақсатында жаңа моралдық және
материалдық стимулдардың түрлерін
қолданды. Бастыққа эксперимент құнды
ақпаратты алу мен белгілі бір ситуацияны
ойнауға мүмкіндік алу үшін керек. Бұны
өткізудің негізгі мақсаты болып-
гипотезаларды тексеру, әртүрлі
басқарушылық шешімдерді тәжірибеге тура
әкелетін нәтиже береді.
Эсперимент түрлері және эксперименталды
топтарды іріктеу әдістері.
Эсперименттер эксперименталды

ситуациялардың сипаты мен гипотезаларды
дәлелдеу логикасының құрылымы болып
ерекшеленеді.
Эскперименталды ситуациялар сипаты бойынша

табиғи(полевые) және лабораториялық болып
бөлінеді. Табиғи экспериментте обьект (топ)
өзінің қалыптасу шарттарда шынайы болады
(мысалға, жұмыс уақытында, жаттығулар т.б.)
Осы кезде топ мүшелері өздерінің экспериментке
қатысып отырғаны туралы хабардар болады,
немесе хабарсыз болады.
ПСИХОЛОГТАРДЫҢ ОЙЫНША, ЭКСПЕРИМЕНТТІ
ЖҮРГІЗУ МЕН ДАЙЫНДАЛУ КЕЛЕСІДЕЙ СҰРАҚТАРДЫҢ
ШЕШІМІН ТАБУҒА МҮМКІНДІК БЕРЕДІ:

эксперимент мақсатын анықтау;
эксперименталды және бақылау тобына қатысатын

обьектіні таңдау;
эксперимент пәнін анықтау;

бақылау, факторлық және нейтралды қасиеттерді

таңдау;
эксперимен шарттарын анықтау және

эксперименттік жағдайларды қалыптастыру;
міндеттерді анықтау және гипотезаларды

қалыптастыру;
эксперимент ағымын бақылау тәсілі мен

индикаторларды таңдау;
нәтижелерін бекіту әдісін анықтау;

эксперимент тиімділігін тексеру.
Кіші топтарда әлеуметтік құбылыстарды
зерттеу кезінде социометрия әдісі атақты
болып отыр. «Социометрия » термині
латын тілінен аударғанда: socius-
серіктес, жолдас, бірге қатысушы,
metrum- өлшем деген екі мағынаны
білдіреді. XIX ғасырдың аяғында
американдық әлеуметтанушы және
психолог Джекоб (Якоб) Морено , топтың
басқа топқа әсер етуін зерттеуге
байланысты ең алғаш қолданысқа
енгізген.
Басқарушылық іс –әрекетті іске асыруда басқада
психологиялық зерттеу әдістері қолданылады:
әңгімелесу, тест, іс-әрекет нәтижесін талдау,
сауалнамалар әдісі.
Қосымша әдіс ретінде кроссмәдени әдісті
жатқызуға болады, оның мәні әртүрлі мәдениет
жағдайында басқарушының іс-әрекетін
салыстырмалы талдауда жатыр.
Ұлттық мәдениеттер, халықтардың дәстүрлері
жетекші әрекетіне маңызды ой тудыртады,
сондықтанда, шетелдік серіктестермен келісім
шарттар жүргізген кезде , оның алдында тек
фирма өкілі тұрған жоқ, қандай да бір мәдениет
өкілі тұрғанын ескерген жөн
Жалпы басқару психологиясының және
басқарушылық іс-әрекеттің негізгі
заңдылықтарына мыналар жатады:
1. Жауапсыздық заңы.

2. Өзара қабылдаудың адекватты емес заңы

3. Өзін-өзі бағалаудың адекватты емес заңы

4. Ақпараттардың бұрмалану заңы

5. Өзін-өзі сақтау заңы

6.Өтем (компенсация )заңы
Басқару процесінде еңбек коллективінің
психологиялық заңдылықтар мен әлеуметтік
даму есібін ескере отырып, адамдарға
индивидуалды амал табатын, басқару процесін
орната білетін біліктілігі болғанда басшының іс-
әрекет нәтижесі анықталады, ал бұл қазіргі
басқару психологиясынның жетістігіне
негізделеді.

Ұқсас жұмыстар

Заманауи басқару психологиясы

Басқару психологиясы теория негізінде

Әскери психология

Басқару психологисы тарихы, пәні

Психология мәселелері

Еңбекті ғылыми ұйымдастыру мектебі

Педагогикалық психология

Менеджмент психологиясына кіріспе

ЖАУАПКЕРШІЛІК ПСИХОЛОГИЯСЫ

ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ЖАЛПЫ

Пәндер