ӨНДІРІСТЕ ЖҰМЫСШЫЛАРДЫ АРНАУЛЫ КИІМ ЖӘНЕ ЖЕКЕ ҚОРҒАНУ ЗАТТАРЫМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ




Презентация қосу
ӨНДІРІСТЕ ЖҰМЫСШЫЛАРДЫ АРНАУЛЫ КИІМ ЖӘНЕ
ЖЕКЕ ҚОРҒАНУ ЗАТТАРЫМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
МӘСЕЛЕЛЕРІ
Қазақстан Республикасы Министрлер кабинеті бекіткен тізім бойынша
қызметкерлерге тегін арнайы киімдер, арнайы аяқкиімдер жөне қорғану құралдары
беріледі.
Арнайы киімдер екі топқа бөлінеді:
жұмыс киімдері
1) өндірістік: арнайы киімдер
салалың киімдер
технологиялық киімдер
2) тұрмыстық
Жұмыс киімдері барлық мамандықтарға ластанудан және жарақаттанудан сақтану үшін беріледі. Арнайы киімдер -
суықтан, ылғалдан, шаңнан, май­дан,ұшқыннан, судан, т.с.с. қорғану үшін беріледі.Салалық киімдер - әрбір министрліктің
өз жұмысшыларына арнап тіктірген формалы киімдері.Технологиялық кимдер - жоғары дәлдікте жұмыс жасайтын
өндірістің жұмысшыларына берілетін киімдер.Өндірістік киімдер: костюмдер, күртешелер, шалбарлар, комбинезондар,
жартылай комбинезондар, плащтар, халаттар, алжапқыштар, бас киімдер, жартылай пальтолар, жеңдер, иық
жапқыштар.Жұмыс киімдері дүкендерде сатылады, ал арнайы киімдер белгіленген мерзімге тегін беріледі.
ыстықтан қорғау
1) гигиеналық талаптар желден сақтану
су өткізбеу
адамның қозғалуына кедергісі болмауы

2) пайдалану талаптары киіп жүруге ыңғайлылығы
белгіленген мерзімге төзімділігі
адамның қозғалуына кедергісі болмауы
демалуына кедергі болмауы

3) гигиеналық талаптар сыртқы түрі
тігу сапасы
4) үнемділік талаптары - материалдың ең аз шығьш-далуы
Арнайы киімдер мен арнайы аяқ киімдер жеңіл, жұмсақ жөне иілгіш материалдардан жасалады. Олар қан
айналымына, тыныс алуға, ас қорытуға, қозғалуға кедергі келтірмейтін, киіп-шешуге ыңғайлы, климат жағдайы
мен жыл мезгіліне сөйкес келетін, жел мен ылғалдан қорғайтын болуы тиіс.
Жалпы жұмыстарда пайдаланатын арнайы киімдер (комбинезон, мақта-матадан тігілген күртеше мен шалбар-лар)
балшықтан қорғауға, машиналар мен механизмдер жұмыс жасағанда жарақаттанудан сақтауға арналады.
Ылғалдан қорғайтын арнайы киімдерге жаңбырдан, қардан, жерасты судан қорғайтын плащтар, су өткізбейтін
костюмдер, шалбарлар жатады.
Қысқы арнайы киімдер суықтан қорғайды. Оған мақта матадан астарлары бар күртеше мен шалбарлар, «Пин­гвин»
электрмен қыздырылатын костюмдер жатады.
Қолды суықтан, механикалық зақымданудан, күйік-тен ңорғауға брезент ңолғаптар, арнайы ерітінділерді сіңірген
шүға қолғаптар пайдаланылады.Арнайы аяқ киімдерге шаңнан, батпақтан, заңымданудан сақтайтын былғары
немесе брезент бәтеңкелер жатады. Аяқты ылғалдан қорғауға резеңке етіктер, қыс мезгілінде байпақтар немесе
былғары қыздырылатын аяқ киімдер пайдаланылады.
Жалпы қорғау жабдықтарына түрлі қоршаулар, блокировкалар, шектегіштер, қорғағыштар, тежегіштер, қашықтан
басқару құрылғылары жатады.
Жеке қорғану құралдарына тыныс алу мүшелерін, қолды, басты, көзді, бетті, құлақты қорғайтын құралдар және
белдіктер, сондай-ақ кремдер мен пасталар, майлар жатады.
Майда ұшқындардың көзді зақымдауынан сақтау үшін түссіз әйнек салынған ашық көзілдіріктерді, ал
тыныс алу мүшелерін шаңнан және басқа улағыштардан қорғау үшін респираторлар мен противогаздер
пайдаланылады.
Ірі ұшқындардан қорғау үшін жабық көзілдіріктерді пайдаланады. Кейде көзді ірі жарқыншақтардан
сақтау үшін әйнектің орнына тесіктері 0,6-0,8 мм металл торларды пайдаланады. Көзді жарқыраған
жарықтан жөне зиянды сәулеленуден қорғау үшін жарық сүзгілі көзәйнек қолданылады. Металды
электрмен пісірушілерге жарық сүзгілі қараңғы әйнек салынған арнайы қалқандарды пайдаланады.
а) қапталы жабық капрон қаңқалы қоғаныш көзілдірігі (механикалық зақымданудан сақтайды); ә)
№151 цапталы жабық металл қаңқалы көзілдірік (механикалық зақымданудан сақтайды); б) №151 1/2
түссіз әйнек салынған жарты маска көзілдірік (шаңнан, цшқыннан, еріткіштерден, қышқылдардан
қоргайды); в) №1879 (механикалық зақымданудан қорғайды); г) капрон қаңқалы көзілдірік
(механикалық зақымданудан қорғайды); д) ПО-1 резеңке жарты маскалы саңылаусыз көзілдірік
(будан, газдан, зиянды сұйықтардан қорғайды); е) №5 (желден және шаңнан қорғайды)
Шаңнан қорғағыштары: а) ШБ1 клапансыз респиратор; ә) «Астра-2«; б) Ф62Ш; в) У-2К; Әмбебаптары:
г) РУ-60; д) РУ-60 көзілдірікпен
Респираторлар жарты маскадан және сүзгіден тұрады. Сүзгі қағаздан, мақтадан, дәкеден жасалады.
Респиратордың қарапайым түрі ауыз бен мұрынға екі-үш қабат дәкеден таңғыш байлау болып
табылады. Әмбебап респираторларды улағыштығы нормадан 5 есеге дейін жоғары газ жөне бу
күйіндегі заттардан қорғауға пайдалануға болады.Егер ауа улы газдар мен булардың өте жоғары
мөл-шерімен ластанған болса, онда МК, БК, БКФ типтегі сүзгіш противогаздарды пайдалану қажет.
Сүзгіш про­тивогаз шлем-маскадан, кеңірдек түтіктен және сүзгіш қораптан тұрады.
Шудан қоргагышлгар:
а) ВЦНИИОТ-1; э) ВЦНИИОТ-2; б) ВЦНИИОТ-2 м; в) ВЦНИИ0Т-2м дулыеа қалпақ; г)
ВЦНИИОТ-3 дулыеа цалпац; д) шудан қоргайтын
щлақ аспабы
Қүлақтың тесігіне мақтадан тампон салу арқылы шудан ңорғауға болады. Қазіргі кезде
қүлақтың ішкі ңуысына салып пайдаланылатын ФПП-Ш-«Беруши» (қүлағыңды ңорға)
материалдардан жөне полимерлік материалдардан жасалған сыналар көп
қолданылады.
Жүмысшылардың бастарын ңорғау үшін ңорғаныш дулыға қалпақтар пайдаланылады.
Дулыға қалпақтар
фябрадан, текстолиттен, винипласттан жасалады. қажет болған жағдайда ңалпақтар
бет пен көзді қорғай-тын қорғаныш ңалңандармен жабдыңталады.
Биіктен ңүлаудан қорғау үшін сақтандырғыш белдіктер пайдаланылады.
Жогары өрмвлеуге арналган сацтандыргыш белдік:
а) жалпы тцрі; ә) белдіктің мьщтылыгын сынақтан өткізудің сызбасы
Мүндай белдіктер 300 килограмға дейінгі салмақңа төзімді болуы тиіс. Оларды пайдаланғанда заңымданба-ғандығына мән беру
қажет.
Электр тогының зақымдануынан корғау үшін ток өткізбейтін қолғаптар, ботылар, кеуіштер, төсеніштер ңолданылады. Бүл
қорғаныш ңүралдары жоғары сапа-лы резеңкелерден жасалады және олардың көлемі мен өзі пайдалануға ыңғайлы болуы тиіс.
Оларды оқтын-оңтын кернеулі сынаңтан өткізіп түру қажет. Электр қондыррыларында жүмыс жасаушылардың ңүрал-сай-
мандарының саптары ток өткізбейтін материалдармен ңапталады.
Жоке қорғану қүралдарына тывыс алу мүшелерін, қолды, басты» кезді, бетті, қүлақты қорғайтын қүрал-tap жөяе бөлдіктер, сондай-
ақ кремдер мен пасталар, майлар жатады.
Дерматологиялық ңорғану ңүралдарына теріні жүмсар-тьга, өр түрлі зиянды заттардың өсерін болдырмайтын крем-дер, пасталар,
сабындар, майлар, сүйыңтар жатады. Олар мынандай талаптарға сейкес болуы тиіс:
- төріні түршіктірмеуі тиіс;
- өндірістің жагымсыз жағдайларында төріні жақсы қоргауы тиіс;
- терігө жеңіл жүғатын болуы және оның өдеттегі қызмөтін бүзбайтын болуы тиіс;
- ауысым соңына дейін твріде сақталып ңоргауы тиіс;
- сабынды сумен немесе басқа тазартқыш заттармен жуғанда жеңіл кететін болуы тиіс.
Өдетте, кремдер, пасталар, майлар таза және қүрғақ терігө жүңалал жағылады да» 1-2 минуттан кейін жүмысңа кірісуге болады.
Пасталар мен майлардың бір түрімен үыемі пайдала-нуға болмайды, ай сайын оларды әзгертіп түрған жен.
Пайдалану орындары мен қасиеттеріне қарай крем­дер, пасталар, майлар үш топқа бөлінеді:
1. Гидрофобиялық препараттар - ңалдық терісін су­ден, түздан, қышқыл мен сілтіден,
басқа да химиялық заттардан сақтайды (гидрофобия - судан қорқатын пси-хикальщ
аурудың бір түрі). Оған:
а) ИЭР-2 пастасы (ңүрамында парафин - 20%, цере­зин - 15%, сеператор майы - 7 65%);
ө)«Силиконовый» кремі;
б) «Защитный» кремі (қүрамдарында глицерин, кон­сервант, парфюмерлік май болады).
Бүлар суда ерімейді жөне суға жуылмайды.
2. Гидрофильдік препараттар теріні бояулардың, қарамайдың, мүнай өнімдерінің,
органикалық сусыз еріткіштердің өсерінен сақтайды. Бүлар суда тез ериді, тез
жуылады. Оған: «Айро» пастасы, «пленкообразую­щий» крөмі, солидол қосылған
жуғыш-қоргағыш паста жатады.
3. ТерініҢ кірін жуу, ластанудан тазарту үшін пайда-Iлаяылатын тері тазартқыш
препараттар болады. Олар I 4фея», «Вега», «Ралли» пасталары жөне басқа содалық
ерітінділер. Олардың нормасы атқарылатын жумыстың I түріне, жағдайына
байланысты.
Арнайы киімдерді мақтадан, жүннен, леннен, асбест-тен, т.с.с. материалдардан дайындап,
ылғал өткізбейтін I жөве ңышқылға (кислотаға) төзімді етіп арнайы ері-I тіяділерді
сіңдіреді. Сондай-ақ, арнайы киімдерді дө-I рігерлік зерттеудің қорытындысымен жөне
өндірістік сөнге сәйкес дайындайды.
Арнайы киімдер белгіленген мерзімге беріліп, мерзімі біткесін қайта өткізілуі тиіс. Егер киім
жүмыс-шының кінөсісіз жарамсыз болып қалса, мекеме оны акт жасал, алмастырады. Арнайы
киімдер мен қорғану ңүралдары мекемеде сақталады.
Зиянды жүмыстарда нормаға сөйкес тегін сүт жөне басңа тағамдар беріледі (күніге 0,6 л).
Жүмысшы сүтті үйге алып кетпей, жүмыс кезінде іпгуі тиіс. Сүттің уақ-тылы берілуіне мекеме
басшысы жауапты, ал оған ба-қылау жасайтын - көсіподақ комитеті.
Қандай жүмыстарда сүт берілетіндігі мекеменің үжымдың шартында көрсетілуі тиіс.
6.4. Қайғылы оқиғалар мен көсіби науқастанулар-ды зерттеу жөне есепке алу
1. Қайғылы оқиғаларды зерттеу.
Қайғылы оқиғалардың ңайталанбауы маңсатында ме­кеме көсіподақ үйымымен бірлесе отырып
оның себептерін зерттейді жөне оны келешекте болдырмаудың шараларын жасайды. Егер
оқиганың салдарынан жүішс-шының жүмысқа жарамсыздығы бір күннея артың бол-са, Н-1
нысанды акт жасалады жөне ол 24 сағаттың ішінде зерттеліп бітуге тиіс.

Ұқсас жұмыстар
Қорғану құралдары
Шуыл мен дірілден қорғану
Көз мүшелерін қорғау құралдары
Қарапайым жайлар
Еңбекті қорғау
Жеке қорғаныс құралдарының материалына қойылатын талаптар
Халықты қорғаудың негізгі принциптері мен жолдары
1 Еңбек қорғау жөнінде нұсқаулар беру және іс-жүргізу 2 Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тіркеу 3 Жұмыс орнындағы микроклиматқа баға беру
Тар мағынада еңбекті қорғау жүйесі
Менеджмент туралы ғылымды қалыптастыру және дамыту
Пәндер