Тұрғындардың мүгедектігі

ДЕМОГРАФИЯНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-МЕДИЦИНАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Орындаған: Жұмаш А.

Махсаткулов М.

Мейрамова Г.

Тексерген:

КеАҚ «Қарағанды медицина университеті»

Қарағанды, 2021

ДЕМОГРАФИЯ

(грек тілінен аударғанда demos - халық) - халық туралы және оның қоғамдық дамуы туралы ғылым.

МЕДИЦИНАЛЫҚ ДЕМОГРАФИЯ

- бұл халықтың механикалық және табиғи қозғалысы процесіне медициналық-әлеуметтік факторлардың әсерін зерттейтін және тұрғындар денсаулығының көрсеткіштерін жақсартуға арналған ұсыныстарды өңдейтін ғылым.

Демографиялық- статистикалық көрсеткіштер қолданылады:

тұрғындар денсаулығын бағалауда;

көбею заңдылықтарын,

тұрғындар саны мен құрылымы негізінде денсаулық сақтау кадрлары мен ұйымдарын жоспарлау, орналастыру және болжауда;

медициналық-әлеуметтік шаралардың тиімділігін бағалауда.

ДЕМОГРАФИЯ

Механикалық қозғалыс Табиғи қозғалыс

ДИНАМИКА

СТАТИКА

бір уақытқа сәйкес халық санын білу

халық санының өзгерушілігін зерттеу

туушылдық,

өлім-жітім,

табиғи өсу,

некелесу, ажырасу және т. б.

(миграция) ішкі,

сырқы,

маятниктік,

қайтымсыз,

уақытша,

мезгілдік

халық саны мен құрылымы:

жынысы,

жасы,

кәсібі,

әлеуметтік жағдайы,

ұлты,

орналасуы,

тығыздығы

және т. б.

Халық санағының негізгі принциптері:

жалпылық;

санақ бағдарламасының болуы және оның бірлігі;

жекелеп тіркеу;

мәліметті тікелей халықтан жинау;

бақылаудың экспедициялық әдісі;

санақтың біркезділігі;

санақтың орталықтандырылуы;

мәліметтерді автоматы түрде өңдеу;

санақ құпиясын сақтау;

10 жылда бір рет жүргізіледі.

2021 жылғы халық санағынан кейін белгілі болған мәліметтер

Ұлттар

Пайыздық үлесі %

Қазақтар

69, 1

Орыстар

18, 42

Өзбектер

3, 29

Украиндар

1, 36

Ұйғырлар

1, 48

Татарлар

1, 06

ХАЛЫҚ ҚҰРАМЫ

2019, 2020, 2021 жылдардағы халық саны

ДИНАМИКА Механикалық қозғалыс немесе көшіп-қону

Көші-қон келесі түрлерге бөлінеді:

Қайтымсыз - ҚР жергіліксіз тұрғыны

Уақытша - Құрылыс отряды

Мезгілдік - ҚДСЖМ тыңдаушылары

Маятниктік - Алматы қаласында жұмыс істейтін Ұзынағаш тұрғындары

Сыртқы - Ресейге қоныс аударған адам

Ішкі - Бір облыстан екінші облысқа көшкен тұрғындар;

МЕМЛЕКЕТТІҢ КӨШІ-ҚОН САЯСАТЫ екі мәселені шешуге бағытталған:

Бірінші мәселе - көші-қон көлемін төмендегі жағдайлар бойынша көтеру:

1) репатрианттар - қандастар;

2) реэмигранттар - бұрынғы Қазақстан азаматтары;

3) экономикалық және экологиялық жағдайы қолайсыз аудандардан көшіру.

Екінші мәселе - мемлекетті модернизациялау үшін халықты тиімді орналастыру және өмір сүру сапасын жоғарылату.

Бұл шаралар жаңадан шыққан «Нұрлы көш» бағдарламасында қарастырылған.

ДЕМОГРАФИЯЛЫҚ КОРСЕТКІШТЕРДІ ЕСЕПТЕУ:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БОЙЫНША 2019, 2020, 2021 ЖЫЛДАРДАҒЫ ТУУ КӨРСЕТКІШІ

Өлім көрсеткішін талдағанда, жалпы көрсеткіштермен бірге арнайы көрсеткіштер де есептеледі, мысалы жасына, жынысына, кәсібіне және т. б. байланысты өлім көрсеткішін есептеген кезде:

белгілі бір жастағы (немесе жынысы, кәсібі) өлгендер саны ×1000

сол жастағы (немесе жыныс, кәсіп) халықтың орташа жылдық санына

Сәбилер өлімі

халықтың әлеуметтік салауаттылығығын, медициналық-әлеуметтік көмектің деңгейі мен сапасын, акушерлік-гинекологиялық және педиатриялық көмектің тиімділігін бағалайтын оперативті критерий және индикатор болып саналады.

Сәбилер өлім көрсеткіші

1 жылдағы1 жасқа толмай өлгендер саны × 1000

осы жылда тірі туылғандардың 2/3 + былтыр тірі туылғандардың 1/3

ҚР сәбилер өлімінің себептері:

перинатальды кезеңде туындайтын жағдайлар;

туа пайда болған ақаулар;

тыныс алу жүйесінің аурулары;

қайғылы жағдайлар;

улану және жарақаттар,

инфекциялық және паразитарлық аурулар.

1. Ерте неонатальды өлім көрсеткіші:

Туылғаннан кейін 0-7 күн аралығында қайтыс болған балалардың саны × 1000

Тірі туылғандардың саны

2. Неонатальды өлім көрсеткіші:

Өмірінің алғашқы 4 аптасында қайтыс болған балалардың саны × 1000

Тірі туылғандардың саны

3. Кеш неонатальды өлім көрсеткіші:

Өмірінің 2, 3, 4 аптасында қайтыс болған балалардың саны × 1000

Тірі туылғандардың саны- өмірінің алғашқы 1 аптасында қайтыс болған балалардың саны

4. Постнеонатальды өлім көрсеткіші:

Өмірінің 29 күнінен 1 жылға дейін қайтыс болған балалардың саны × 1000

Тірі туылғандардың саны- өмірінің алғашқы 4 аптасында қайтыс болған балалардың саны

ХАЛЫҚ АУРУЛЫҒЫ

- халық арасында аурудың таралуы.

АЛҒАШҚЫ АУРУЛЫҚ

халық арасындағы жаңа, бұрын еш жерде тіркелмеген және биылғы календарлық жылда алғаш рет анықталған аурулардың жиынтығы.

ЖАЛПЫ АУРУЛЫҚ (таралуы)

бұл биылғы жылы бірінші рет анықталған аурулар мен өткен жылы анықталып, биылғы жылы сол аурудың салдарынан бірінші рет қаралған халық арасындағы барлық аурулардың жиынтығы.

НАҚТЫ АУРУЛЫҚ (ДӘЛЕЛДЕНГЕН АУРУЛЫҚ)

бұл қаралу кезіндегі аурулық және медициналық тексеру кезіндегі аурулық тан медициналық тексеру кезінде расталмаған аурулықтың айырмасы. Нақты аурулықтың деңгейін анықтау өте қиын.