Фагоцитоз құбылысын және оның иммунол

Презентация қосу

Иммунитеттің клеткалық
факторы
Табиғи резистенттілік
факторлары

клеткалық гуморальдік

Табиғи иммуноглобулиндер, лизоцим,
бета-лизин,комплемент, пропердин,
интерферон
Жасушалық факторлар организмдi
микробтардан немесе баска бөгде заттардан
фагоцитоз жүйесі арқылы қорғайды.
Фагоцитоз процессі микро- және
макрофагтардың көмегi аркылы icke асады.
Олардың ортақ қасиеті жасуша
цитоплазмасында лизосома деп аталатын
түйіршіктердiн болуы. Лизосомада көптеген
ферменттер: миелопероксидаза, бета-
глюкуринидаза, КЫШКЫЛ коллагеназа,
фосфатаза, лизоцим, катепсин, РНК-аза, ДНК-
аза және т.б. болады. Осы ферменттердiн
әсерінен микробтар мен бөгде заттар
фагоцитоз кезінде өзгеріске ұшырап, кейiннен
жойылып кетеді.
Фагоцитоз (фаг және грек. kytos — жасуша) — бір жасушалы
организмдердің немесе кейбір көп жасушалы жануарлар
жасушасының микроскопиялық бөтен тірі нысандар (бактериялар,
т.б.) мен қатты бөлшектерді жұтып алып, қорытып жіберуі.
Фагоцитоз процесі организмдердің қарапайым қоректенуінің
негізінде жүзеге асады. Организмдердің бұл қабілеті эволюция
барысында фагоциттерге ауысқан. Сондай-ақ кейбір жануарлардың
ооциттері, ұрық жасушалары, дененің жазылғыш қуыстары және
көздің пигментті эпителийлері де нысан бөлшектерін белсенді түрде
жұтып, қорыта алады. Фагоцитоз құбылысын және оның иммунол.
маңызын И.И. Мечников ашқан (1882). Фагоцитоз осы процеске
қатысатын нысандар мен фагоциттердің жақындасуы (хемотаксис)
және аттракция (фагоцит бетіне микробтардың жабысуы), қармап
алу, жасуша ішінде қорытылу сатыларымен өтеді. Кейбір микробтар
(мысалы, алапесті қоздырушылар) организмдегі фагоциттердің
ішінде орналасқанда ғана әрекет ете алады. Фагоцитоз процесі
антиденелер, әр түрлі физикалық және химиялық факторлар
әсерінен тез жандануы мүмкін. Мысалы, кальций тұздары мен магний
бар жерде Фагоцитоз процесінің күшейетіні анықталды. Фагоцитоз
процесі кезінде жасуша мембранасы белсенді рөл атқарады. Ол
фагосома түзілу үшін қорытылатын нысандар бөлшектерін бүркеп
алып, цитоплазманың түбіне қарай тартады. Лизосома
жасушаларынан фагосомаға жұтып алған бөлшектерді қорытатын
ферменттер түседі. Ал қорытылмаған бөлшектер жасушада ұзақ
Микрофагтарга немесе көп ядролы фагоциттерге
каннын түйiршiктi лейкоциттерi, атап айтсак
нейтрофильдер, базофильдер және
эозинофильдер жатады. Олардын ядролары
бунак-бунак болып, сегменттерге бөлінген, ал
цитоплазмасы түйіршіктеніп тұрады.
Нейтрофильдер ен кушті Фагоциттер болып
саналады, ал эозинофильдер паразит инвазиялары
мен аллергиялык реакциялар кезiнде белсенділік
көрсетеді. Базофильдер әлсiз фагоциттер катарына
жатканымен гистамин және гепарин сиякты
медиаторларды кеп мөлшерде белiп шығарып,
қабынудың жiтi түрде өрбуiне жол ашады.
Макрофагтар (макро және грекше phagos — обыр) —
жануарлар организміндегі мезенхим туыстас
клеткалар. Организмге жаттекті және токсинді
бактерияларды, өлген клеткалардың қалдықтарын
және басқа да бөлшектерді белсенді түрде қармап
алып, қорыта алады. Макрофагтар терминін алғаш
рет орыс ғалымы И.И. Мечников (1845 — 1916) енгізді
(1892). Макрофагтарға қандағы моноциттер, дәнекер
тініндегі гистиоциттер, қан капиллярындағы
эндотелий клеткалары, бауырдағы купфер клеткасы,
альвеол қабырғасындағы өкпе макрофагтары, ішек
қабырғасындағы перитонеальді макрофагтар
жатады. Сүтқоректілерде макрофагтар сүйек
кемігінде жетіледі. Макрофагтар (гистиоцит, моноцит,
мононуклеарлы фагоцитоз жасаитын торша, а-
торшасы) — ұзақ өмір сүретін фагоцитоздық қасиеті
бар жекеленген торшалар. Жілік майынан шығады,
қанда және барлық ағзаларында кездеседі. Торша
сыртында арнайы рецепторлары бар. Миграцияға,
фагоцитозға, пиноцитозға бейім. Торшадан тыс
Макрофагтардың немесе бiр ядролы (мононуклеарлы)
фагоциттердiң жасушаларының басым бөлiгiн
сегменттелген бiртұтас ядро алып жатады. Олардың
қатарына промоноциттер, моноциттер мен ұлпа
макрофагтары жатады. Промоноцит сүйек майында
жасалынып, моноцит түрiнде қан айналымына енедi.
Бiраздан соң олар қылтамырлардың (капиллярлардың)
кабырғасынан өтедi де, ұлпаларда іркіліп, макрофагқа
айналады. Бұл өзгеріс әдетте ұлпаларда моноциттің
әсерiнен тұтылған бөгде заттардын немесе өлі
жасушалардың пайда болған кезiнде байқалады. Ұлпаларға
енген моноциттер мононуклеарлы жасушалар жүйесіне
жататын бекiтiлген немесе көшпелі макрофагтарға
айналады. Мұндай макрофагтар дəнекер ұлпасында
гистиоциттер деп белгіленсе, бауырда-Купфер жасушалары,
өкпеде-альвеола макрофагтары, сүйекте- остеокластар,
жүйке ұлпасында - микроглия, құрсақ қуысында-
перитонеальдік макрофагтар, теріде - Лангерганс
жасушалары деген атауға ие болады.
Макрофагтар көп
мөлшерде сөл
бездері мен көкбауыр
Ұлпаларында да
кездеседi. Әртүрлi
ағзаларда iркiлген
макрофагтардың
өздерінің аткаратын
қызметтері бойынша
айырмашылықтары
болады. Бауырдың
Купфер жасушалары
негiзiнен өлi
эритроциттерді
жояды, ал көкбауыр
Иммунды организмде
фагоцитоз қарқынды
өтеді.Бактерияларды
ң улары,
капсулалары,лейкоци
дин,
кортикостероидтар,
серотонин,
холестерин, хинин
және алколоидтар
фагоцитозды біршама
тежейді. Фагоциттер
тек қана организмді
бөгде заттардан
тазартып қоймай,
сонымен катар
антигендерді

Ұқсас жұмыстар

Мононуклеарлы фагоциттердің жасушалық жүйесі

Иммундық жүйе екі бөлікке бөлінген - гуморальдық иммунитет жүйесі және жасушалық иммунитет жүйесі

Зәр шығару жүйесі

Зәр шығару жүйесі туралы

Зәр түзуші мүше Зәр шығарушы мүше

Лейкоциттердің түрлері

Фагоцит физиологиясының ерекшеліктері

МОНОНУКЛЕАРЛЫ ФАГОЦИТТЕР

Организмнің бейспецификалық қорғаныс факторлары

Фотоэффект құбылысын түсіндіру

Пәндер