Қой эстрозын балау

Презентация қосу

Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті
« Биологиялық қауіпсіздік» кафедрасы

Тақырыбы: Қой эстрозын балау

Орындаған:
501 топ студенті
Серікқызы Аружан
Эстроз - Oestrus ovіs балаңқұрттары қоздыратын жіті және созылмалы
энтомоз ауруы. Бөгелек балаңқұрттары қойдың танау, маңдай, бет сүйек
қойнауларына орналасып, қабындырады, малдың тыныс жолдарын
тарылтады.Пысқырық бөгелегінің дене тұрқы 10-12 мм, денесін сарғыш-
қоңыр түк басқан. Басы кеудесіне қарағанда енді, екі жағында күрделі екі көзі,
ал төбесінде нүкте тәрізді үш қарапайым көзі бар. Мұртшасы қысқа, ауыз
мүшесі жетілмеген. Кеудесі ірі, орта шенінде төрт қара жолағы бар.
Үш жұп аяқтары келтелеу, қоңыр түсті, түкті. Құрсақ жағы сопақ, түсі
қара қоңыр, әр жері ақ жолақтанған.
Эпизоотологиялық деректер
Пысқырық бөгелегі Қазақстанның облыстарында жыл бойы бір
ұрпақ берсе, оңтүстік аймақ-тарында жылына екі ұрпақ беріп
үлгіреді. Бірінші ұрпақтан шыққан бөгелектер мамыр айында,
екінші ұрпақ-тан шыққандары тамыз-қыркүйекте ұшады.
Олардың жаппай ұшуы топырақ қызуы 17 0С асқанда басталып,
15-20 күнге созылады. Бөгелектер көбінесе қой қорасы маңын
сағалайды, ал ұрық шашар кезінде қой отарларын іздеп,
30 шақырымға дейін ұша алады.Қойдың эстроз ауруы
республиканың қой шаруашылығымен айналасатын барлық
аудандарында кездеседі. Әсіресе, еліміздің далалы және шөл-
шөлейітті аймақтарында пысқырық бөгелегі мал басын жаппай
зақымдайды. Кейбір шаруашылықтарда танау құртымен қойдың
90% зақымданады. Бір қойда ондаған, ал кейде 100 дейін балаңқұрт
болады. Әсіресе кәрі, әлсіз мал бұл ауырумен жиі ауырады.
Клиникалық белгілері
Эстроз созылмалы ауру. Аурудың клини-калық
белгілері малдағы балаңқұрттың санына және
қойдың қоңына байланысты.
Аурудың үш кезеңі белгілі.
Бірінші кезеңі жәндіктердің ұшу мерзімі кезінде
балаңқұрттардың малға жабысуына сай келеді.
Балаңқұрттар танауына енген мал ауырсынады,
мұрнын жерге үйкелейді, тұмсығынан қан аралас
жалқаяқ ағады, тыныс алуы қиындайды.
Аурудың екінші кезеңі күз аяғынан көктемге
дейін созылады. Бұл кезең балаңқұрттардың
әбден өсіп-жетілген кезіне сай келеді. Ауырған
малдың танауынан сарғыш жалқаяқ ағады,
кейде оған қан араласады, тыныс алуы
қиындайды, пысқыра береді.
Аурудың үшінші кезеңінде мұрын қуысы ісініп,
кеңірдек, жұтқын-шақ кілегей қабаттары
қабынады. Ауырған мал “жалған тентекке”
ұшырап, басын шалқайтып, бір орнында
айнала береді, жем-судан қалып, арықтап кетеді.
Эстрозды нақты анықтау үшін қой танауын бүріккіш
арқылы 15-20 мл мөлшердегі хлорофостың 2%
ерітіндісімен шайып, шайындыдан балаңқұрттарды
іздестіру керек.
Өлексені жарып тексеру
Мал өлексесін жарып, тексергенде мұрын қуысы кілегей
қабықтарының ісінгенін, жараланғанын, қызарып
домбыққанын байқайды. Көктемде өлген малдың,
кеңсірік, маңдай қуыстары сарғыш қоймалжың, иісі
жаман ірің аралас жалқаяққа толған, ұлпалары өзгеріске
ұшыраған.Пысқырықтың кейбір белгілері тентек
(айналма), листериоз және құтырыққа ұқсас болғандықтан
осы аурулардан ажырата білу керек.
Эстроздың дамыған сатысында
мидың ішкі қабаты әсер етеді.
Жалпы мас болу және ми
құрылымдарының зақымдануы
аясында қозғалыстардың
үйлестірілуі бұзылады,
конвульсиялық ұстамалар
мүмкін. Ауру қойлар табыннан
артта қалады, манеждік Oestrus ovis
қимылдар жасайды. 1 - сатыдағы дернәсілдері бар аналық;
2 - қуыршақтан имагоның шығуы;
Патологияның ауыр түрінде 3 – қойдың басының қуысындағы қарақұйрық дернәсілдері.
жануарда парез (бұлшықет
күшінің төмендеуі) және аяқ-
қолдарының параличі болады;
емделмеген жағдайда өлім 3-5
күннен кейін болады.
қойларды жиі түшкіру мұрын тесіктерінен бөлінетін
және қорылдау -
осылайша олар мұрын Белгілері экссудат мөлшерінің күрт өсуі
- инфекциядан кейін бірден
жолдарын паразит шырышты, сұйық
дернәсілдерінен консистенциясы болады,
босатуға тырысады содан кейін ол іріңнің
қоспасымен қалыңдайды;

үнемі храппен тыныс
алудың қысқа болуы -
мұрын тесігінің жанында мұрын саңылауларының
мұрынның бітелуі және люменінің тарылуына,
жоғары
ісінуі - олардың шырышты қабықтың
температура,жануардың
шеттерінде серозды- қатты қабынуына
жағдайының
іріңді разрядтың байланысты байқалады
нашарлауы, күштің
құрғайтын қабығы
жоғалуы.
пайда болады
Паразиттің даму кезеңдері
Gadflies - трансформациялардың тұйық тізбегімен сипатталатын жәндіктер. Толық
өмірлік цикл личинкадан ересек кезеңге дейін. Жәндіктердің пайда болуының үш кезеңі тән
формаларымен ерекшеленеді:
Бірінші сатыдағы дернәсілдер балқытуға дейін ұзындығы 4-5 миллиметрге, ені 0,34
миллиметрге жетеді. Олар ақшыл түсті, алдыңғы жағында екі қараңғы хитинді ілгектері бар
және денесінде шашырап тұрған көптеген омыртқалары бар. Ілмектер арқылы личинкалар
мұрын конкасы мен этмоидты сүйектің шырышты қабығына мықтап жабысып, катаральды,
содан кейін серозды-іріңді ринит тудырады.
Дамудың екінші кезеңінде дернәсілдер балқып, ақ болады, олардың ұзындығы 5-12
миллиметр, ал ені 3 миллиметрге дейін жетеді. Көктемде фронтальды қуыста және мүйізді
процестердің қуысында бола отырып, дернәсілдер қайтадан балқып, үшінші кезеңге
ауысады. Личинка иесінің тіндерімен және дене сұйықтықтарымен қоректенеді. Ол қатты
компоненттерді арнайы дерматолитикалық ферменттермен ерітеді.
Дамудың соңғы сатысында паразит дернәсілі ұзындығы 30 миллиметрге және ені 3-10
миллиметрге дейін жетеді. Екі спиракль личинка денесінің артқы ұшында орналасқан.
Жылы, тұрақты ауа райының басталуымен, гаделді личинка мұрын қуысына түсіп, кері
бағытта қозғалады, сол жерден қой түшкіргенде жерге құлап, топыраққа және
қуыршақтарға көміледі.
Эстрозды емдеу
Гадфлы личинкаларға 100% әсер ететін бірнеше тиімді дәрілер бар:
«Цифлунит отары» - бұл қолдануға дайын, көлемі 500 миллилитр спрей түріндегі
препарат. Жұлын бағанының бойындағы теріге жәндіктерден 4 апта қорғаныс жасау
үшін өнімнің 7 миллилитрін қолдану жеткілікті;
«Ивермек» - инъекциялық дәрі, оның құрамында ивермектин компоненті және Е
дәрумені бар, бір инъекция препаратпен енгізіледі, екінші инъекция 8 күннен кейін
қайталанады. Заттар тез сіңеді, инъекция орнында тығыздағыштар мен абсцесс пайда
болмайды. Ағаш асқазанға және ішекке, биттерге, кенелерге әсер ететін
нематодтармен күресу үшін гадфилдерден басқа қолданылады;
«Клозатрем» - инглозантель негізіндегі инъекциялық типтегі препарат. Осы
компоненттің арқасында алғашқы инъекциядан кейін 10 сағаттан кейін сіз
құрттардың, нематодалардың, трематодтардың және басқа паразиттердің
шабуылынан құтылуға болады;
«Бутокс» - жәндік-акарицидтік қасиеті бар өнім. Бұл суда еритін ақшыл сары майлы
сұйықтық. Препаратты сұйылтылған түрде, шашыратқышпен немесе шомылу
арқылы жағыңыз.
Эстрозды терапияны уақтылы бастау қойдың мұрын қуысында
личинкаларды жоюға, аурудың клиникалық көріністерін
барынша азайтуға және өлім-жітімнің алдын алуға мүмкіндік
береді.
Алдын алу шаралары
Эстрозбен ауыратын қойлардың ауруын алдын-алу
мақсатында, қуыршақ пен ересек шалшыққа арналған
мал ұсталатын жерлерді үнемі тексеріп отырған жөн. Отар
маңында жәндіктер қалқандарын орнатқан пайдалы,
бұған дейін оларды инсектицидтер қосып, әктеп өңдеген.
Малды «Клозатрем» немесе «Ивермек» препараттарымен
ерте емдеу қойларды шыбын-шіркей шабуылынан
қорғауға көмектеседі. Мамырдан қыркүйекке дейін
қорғаныс құралдарын қолданып және қуыршақ пен
ересек жәндіктерге арналған қаламдарды тексеріп отыру
керек.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. М.С. Сабаншиев «Ветеринариялық паразитология практикумы»
Алматы,2013 ж
2. Рагатова А.Ж «Ірі қара малдардың жұқпалы және жұқпалы емес
аурулары» Қостанай,2016ж
3. Дәріс жазбалары Алматы,2019-2020ж
4. Интернет желісі - https://kk.heldforranson.com/2699-description-and-
symptoms-of-sheep-estrosis-parasitol.html
https://www.youtube.com/watch?v=8xvDLyV18cE

Ұқсас жұмыстар

ВЕТЕРИНАРЛЫҚ - САНИТАРЛЫҚ ШАРАЛАР

Найроби ауруы

Ұсақ кұйістілердің обасын балау әдістерін меңгеру, індет ошағында сауықтыру және дауалау шараларымен танысу

Акабане ауруы

Лептоспирозды балау әдістерін меңгеру, індет ошағында сауықтыру және дауалау шараларымен танысу

Қойдың жұқпалы маститін балау және індетке қарсы шаралар

БРУЦЕЛЛЕЗДІ БАЛАУ ӘДІСТЕРІ

Ауруды ажыратып балау

ТОПАЛАҢ ОНЫ БАЛАУ ӘДІСТЕРІ

Инфекциялық аурулар кезінде сойыс өнімдерін ветеринариялық- санитариялық сараптау және ветеринариялық-санитариялық бағасы

Пәндер