Биофизикалық зерттеулердің даму тарихы

Презентация қосу

Биофизикалық зерттеулердің
даму тарихы
Жоспар
Кіріспе

Биофизикалық зерттеулердің даму тарихы
Негізгі бөлім
Алғашқы биофизикалық зерттеулер
Биофизика - орта ғасырлардағы табиғаттану
проблемасы ретінде
Қайта өркендеу дәуіріндегі медицина және
физика
20-ғасырдағы биофизика
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Биофизика ғылым ретінде

Биофизика, биологиялық физика (био.. және
физика) — тірі организмдерде жүретін
физикалық және физикалық-химиялық
процестерді, сондай-ақ, биологиялық
жүйелердің ультрақұрылымын зерттейтін
ғылым. Физика, химия, математика
ғылымдарының идеясы, теориялық негіздері
мен биологиялық әдістердің ұштасуы
Биофизиканың дамуына зор мүмкіндік туғызды.
Биофизика – биологиялық құбылыстардың негізінде жататаын ең қарапайым
және фундаменталді қатынастар туралы ғылым. Биофизиканың теориялық
құрылымы мен үлгісі энергияның және күштің,

арақатынастар типтерінің физикалық ұғымдарына және формалды
кинетиканың, физиканың, термодинамиканың ақпараттар теориясының
жалпы ұғымдарына негізделген. Бұл ұғымдар материя қозғалысының жалпы
заңдылықтары мен арақатынастарының табиғатына көрініс береді, ал бұл
физика – фундаменталді жаратылыстану ғылымы пәнін құрайды.
Биологиялық ғылым ретінде биофизиканың басты назары биологиялық
үрдістер мен құбылыстарда жатыр. Қазіргі кездегі биофизиканың негізгі
тенденциясы – тірі құрылымдық ұйымның молекулярлық негізін құрайтын ең
терең элементарлы деңгейге жету болып табылады.
Биофизика қазіргі биологияның
бірнеше
маңызды мәселелерді шешуде рөл
атқарады

биологиялық
биологиялықжүйелерді
жүйелердіреттеу
реттеумен
меноларды
олардыбасқаруды;
басқаруды;
биополимерлердің
биополимерлердіңқызметінің
қызметініңмеханизмі
механизміжәне
жәнемолекулярлы
молекулярлы
динамикасын ;
динамикасын ;
күн
күнэнергиясының
энергиясыныңбиоконверсиясын
биоконверсиясын
Биофизикалық зерттеулердің
даму тарихы
Физика мен химия заңдылықтарын
биологиялық құбылыстарды талдауға
қолдану жөніндегі биофизикалық жеке
зерттеулер XVII ғасырдан белгілі.
Француз ғалымы Р. Декарт адам денесін
күрделі машина деп, ал Италия ғалымы
Л.Гальвани жануарлардың организміне
электр тогымен әсер еткенде, олардың
бұлшық етінің жиырылуын
“жануарлардың электрлік қасиеті” деп
қараған. XIX — XX ғасырларда
энергияның сақталу және айналу заңы
(Ю.Р.Майер), қозудың иондық
теориясы, жарықтың биология
құрылымдарға әсері (Г.Гельмгольц, П.
П. Лазарев), тірі организмдердің
мүшелері мен клеткаларындағы
осмостық және биоэлектрлік қасиеттер
(Э. Дюбуа-Реймон, Ю.Бернштейн,
Ж.Леб, В.Нернст) зерттелді.
Биофизика өз алдына ғылым ретінде 19 ғ. бастап
қалыптаса бастады. Көптеген физиолог ғалымдар
қазіргі кездегі биофизикалық зерттеу обьектілерімен
сол кездің өзінде-ақ
айналыса бастады.Мысалы, белгілі физиолог

И.М.Сеченовтың осы бағыттағы зерттеудің пионері
деп айтуға болады.Ол тыныс алу процесінің
динамикасын зерттей отырып, биологиялық
ерітінділердегі газдардың еру заңдылықтарын
анықтады. Белгілі физик Гельмогольц
термодиннамика проблемалардын зерттеуде тірі
жүйелер энергетикасын түсінуге жол ашты.Ол көру
мүшелерінің жұмысы мен нерв бойымен қозудың
жылжу жылдамдығын зерттеді. ХХ ғасырда 50
жылдардың басында СССР-
ға .Биофизика институты мен М.Ломоносов
атындағыМГУ-дің биология – топырақ тану
Факультетінде биофизика кафедрасы ашылды. Гельмогольц
Уильям Гарвей 1578- Гидродинамикеа жайлы түсінік → қанайналым.
1657
Рене Декарт 1596- Көз оптикалық құрал реінде «Диоптрика»
1650 (1637)
Дж. Борелли 1608- Жүру, жүгіру, жүзу, сүңгу түсініктерінің
1679 механикалық принциптері
Леонард Эйлер 1707- Гемодинамика жайлы түсінік – қанның және
1783 басқа да биологиялық сұйықтықтардың
қозғалуы.
Антуан Лоран 1743- Флогистон теориясын жоққа шығарды,
Лавуазье 1794 жануарлардың тыныс алуы = қышқылдану
және жану в-в , екенін дәлелдеді.
Луиджи 1737- ē токтың организмде бар екенін дәледеді
Гальвани 1798
Роберт 1814- Жылу эквивалентін теориялық тұрғыда
Майер 1878 дәлелдеді

Герман 1840 Химиялық процесстің жылусыйымдылығы
Иванович бастапқы және соңғы өнімге байланысты екенін
Гесс дәлелдеді.

Макс Рубнер 1854- Белок, май және көмірсулардың жылу
1932 эквивалентін орнатты.

Эрвин Термодинамиканы тірі ағзаға эксперементальды
Шредингер түрде алғаш көрсетті
Томас Юнг 1773- Жарық интерференциясын дәлелдеді. Көз
1829 аккомодациясын зерттеді

К. Маттеуччи 1837 Физиологиялық реоскоп.

Эмиль 1818- Идукциялық катушканы ойлап тапты. (Бақамен
Дюбуа- 1896 тәжірибесі
Реймон
Кейінірек биофизика
кафедралары А.Жданов атындағы ЛГУ мен басқада
университеттер мен медициналық институттарда да
ашыла бастады.
Биофизиканың Қазақстанда іргелі
жеке ғылым саласы болып
қалыптасуы

1973 ж. С.М. Киров атындағы КазГу-дің
биология кафедрасында да биофизика
ашылды ( кафедра меңгерушісі профессор
В.М.Инюшин). Кафедра қызметкерлері
қолданылмалы биофизика мен
фотобиология мәселелерімен айналысты.
Биофизиканы біздің еліміз бен шет елдердегі дамуы 20 ғасырдың 40 жылдарының аяғынан басталады
.Биофизиканың барынша дамуына Американың Жапонияға қарсы атом қаруын қолдануы себеп
болды.Биофизика ғылыми зерттеу институты ашылып,МГУ,ЛГУ және басқада университеттер мен
медициналық институттарда биофизика кафедрасы ашылды.1973 жылы КазГу-де биофизика кафедрасы
ашылып ,бұл- Орта Азия мен Қазақстанда ұйымдастырылған алғашқы кафедра болды.
Биофизика биологияның теориялық негізін қалады
(биотермодинамика). Биофизика
медицинамен,экология поблемаларымен,
инженерлік психологиямен,
ауылшаруашылығымен,тамақ өндірісімен, геофизика
және сейсмологиямен тығыз байланысты.
Биофизиканың табыстары терапияда,
диагносикада,биотехнологияда,қоршаған ортаны
зерттеуде жаңа әдістемелердің пайда болып ,
дамуына ықпал береді.
Биофизика кафедрасының
жүргізген зерттеулері

• «ШУДЫҢ ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ ӘСЕРІН ҚОЯНДАРДЫҢ
ТЕРІСІНДЕГІ АУРИКУЛЯРЛЫ БИОАКТИВТІ
НҮКТЕНІҢ 1 БИОФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТІ
БОЙЫНША ЗЕРТТЕУДІ»
• «Қуық асты безі метастатикалық ісік клеткаларының
тіршілік қабілетіне төмен температуралық
атмосфералық 2 плазманың әсерін зерттеуді.»
• «БИОФИЗИЧЕСКИЕ ПРЕДВЕСТНИКИ
ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЙ,
3 ПЕРСПЕКТИВЫ АНТИСЕЙСМИЧЕСКОЙ ЗАЩИТЫ»
Биофизика объектілері

• биополимер,
• субклеткалық түзілістер,
• биомембрана,
• клетка,
• орган,
• организм,
• популяция,
• биоценоз,
• биосфера.
Бөлімдер Қарастыратын сұрақтар

Кванттық биофизика биологиялық жүйелер электрондық
деңгейлерінің құрылымын; биомолекулалардың донорлық-
акцепторлық қасиеттерін; заттардың жарықты жұту
кезіндегі электрондық ауысуларды т.б. оқытады.
Молекулалардың жарықты жұту қабілеттілігі заттардың
сандық және сапалық құрамы мен химиялық құрылымын
Кванттық түсіндіруге арналған медицина мен биологияда кеңінен
биофизика қолданылатын спектрофотометрияға негізделген. Биология
мен медицинада ертінділердің емес биологиялық
бөлшектердің лай суспензияларының жұтылу спектрін
көбірек өлшейді .
•Молекулалық биофизика бөлімі- биологиялық
макромолекулалар (ақуыздарды, нуклейн қышқылдарын
т.б.) мен молекулалық деңгейдегі биологиялық жүйелердің
құрлысы мен физикалық қасиеттерін зерттейді.
Молекулалық Биофизиканың бұл бөлімінің пайда болуына Л.Полингтың
биофизика ақуыздың кеңістіктік құрылымын мен Ф.Криктің «өмір
спиралы»ДНК анықтауы үлкен себеп болды.
Қорытынды

Қорытындылай келе, биофизиканың дамуының
қазіргі сатысы биологиялық жүйелердегі
молекулярлық денгейде фундаменталды механизмдер
арақатынасын көрсететін, бастапқы теориялық
ұғымдарды қалыптастыру мәселесін бірінші кезекке
қоюмен сипатталады. Сонымен бірге, биологиялық
жүйелердің ерекшелігі молекулярлық үрдістердің
физикалық механизмі өзіндігінде байқалады.
Принципиалдық ерекшелігі - олардың ағзада
элементарлы арақатынасының сәйкес өлшемдерінің
өту жағдайына байланысты өзгеруі мүмкін.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

1. Ремизов, А.Н. Медицинская и биологическая физика: [учеб. для мед. спец. вузов] / Александр
Николаевич Ремизов, Александра Генриховна Максина, Александр Яковлевич Потапенко.- Изд. 9-е,
стер.- М.: Дрофа, 2010.
2. Рубин, А.Б. Биофизика (1 және 2 кітаптар). М.: Высшая школа, 2004.
3. Антонов, В.Ф. и др. Биофизика.М.: ГИЦ «ВЛАДОС», 2004.
4. Төлеуханов, С.Т. Биофизика: оқулық / Сұлтан Төлеуханұлы Төлеуханов; ҚР білім және ғылым м-гі.-
Алматы: ҚР Жоғары оқу орынд. қауымдастығы, 2012.
5. Төлеуханов, С. Биофизика: оқу құралы / Сұлтан Төлеуханов; әл-Фараби атын. ҚазҰУ.- Алматы: Қазақ
ун-ті, 2011.
6. Гумарова, Л.Ж. Физико-химические свойства биологических жидкостей: учеб.-метод. пособие / Ляззат
Жанбулатовна Гумарова; М-во образования и науки РК, КазНПУ им. Абая.- Алматы: Полиграфсервис,
2010.
7. Инюшин, В.М. Пространственно-временная структура биоплазменного тела человека/ Виктор
Михайлович Инюшин, Владимир Павлович Шабаев.- 2-е изд., сокр. с доп.- Алматы: Золотая книга,
2011.

Ұқсас жұмыстар

«Қазақстандағы биофизикалық зерттеулердің тарихы және қазіргі жағдайы»

Биология және биотехнология факультеті

Өсімдік физиология - сының даму

Физиологиялық адаптация

Дительдің сипаттамалық психологиясы

Психолингвистика тарихы

ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ

ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУДЫҢ ТЕЖЕЛУІНІҢ ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ

ПСИХОЛОГИЯНЫҢ ӘДІСТЕРІ

Фототерапия тарихы

Пәндер