Өсімдіктер эволюциясының кезеңдері

Презентация қосу

Өсімдіктер эволюциясының негізгі жолдары
және ерекшеліктері.

Жүнісбаева Ж.Қ Тастанбекова А
Әмірқұл З
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Өсімдіктердің құрлыққа шығуы
2. Түрлі мүшелерінің дамуы
3. Көбеюі
4. Құрлықты басуы және таралуы
5. Өсімдіктер эволюциясының кезеңдері
Қорытынды
Өсімдіктер эволюциясы көптеген ежелгі өсімдіктердің қазба
қалдықтарын зерттеу арқылы және қазіргі заманғы
өсімдіктердің құрылысымен салыстыру арқасында анықталды.

Ең алдымен, кірпікшелілерден
алғашқы төменгі сатыдағы
бірклеткалы – балдырлар дамыды.
Эволюция барысында бірклеткалы
балдырлар түрлі сатылардан өте
келе көпклеткалыларға айналды.
Көпклеткалылардың арқасында
мамандану жүрді.
Өсімдіктер дүниесінің шығу тегі мен эволюциясын жердің даму тарихымен
байланыстырып қарастырған жөн. Жердің даму тарихы әдетте бірінен соң бірі
келіп отыратын алты геологиялық эра түріңде береді. Бұлар катархей, архей,
протерозой, палезой, мезозой және кайнозой эралары.
Оларды өз кезегіңде геологиялық кезендерге (дәуірлерге) бөледі. Әрбір
эраның өзінің шөгінді пародалары болады, олардан өсімдактердің тасқа
айналған қалдықтары мен тастың бетіне түскен іздерін табады. Осы
қаддықтарды зерттеу органикалық дүниенің эволюциясының жалпы көрнісін
(бағытын), ал кейде жойылып кеткен өсімдіктерді қалпына келтіруге
(реставрировать) мүмкіңдік береді.
Ал балдырлардың дамуы архей, протерозой, кембрий, ордовик эраларына
тән. Жасыл балдырлар басқа өсімдіктерге қарағанда ерте пайда болған.

Балдырлар шамамен 1 млрд. жыл бұрын пайда болған.
Ал ең алғашқы құрлықтағы өсімдіктер тек 420 млн. жыл бұрын
пайда болы

Өсімдіктердің судан құрлыққа шығуына 580 млн. жыл керек болды !
Өсімдіктер құрлыққа шығу үшін мына
проблемаларды шешулері керек болды:
1. Біріншіден, Жерде гравитация жоғары болғандықтан,
оларға нақты дене пішінін қалыптастыру және берік тіреу
керек болды. Тіреу механикалық ұлпа ретінде дамыды.
Эволюция барысында өсімдіктер жылжымалдылықтарын
жоғалтып, бір жерге бекініп тұруға көшті. Олар тіршілік
циклінде бір орында жылжымай тұрады, тек көбеюде
гаметалары, споралары ғана жылжиды немесе
мүшелерінің өсуіне (топырақтағы тамыры) байланысты
болады.
2. Екіншіден, фотосинтез процесі жүру үшін көмірқышқыл
газы, жарық және су керек еді, ал ол үшін өсімдіктін бір
мүшесі ауада, екінші бір мүшесі топырақта болуы тиіс.
Сонымен қарат, суды тамырдан сабаққа өткізу үшін
транспортты жүйе (өткізгіш жүйе) пайда болуы керек.
3. Келесі бір міндет құрғап кетуден сақтану.
Алғашқы құрлыққа шыққан өсімдіктерде
балауыз тәрізді зат – кутин болды, яғни олар
құрғап кетуден кутикула арқылы сақтанып
отырды. Содан, эволюция нәтижесінде
эпидермис пайда болды.
4. Ал газ алмасу үшін оларда устица аппатары
дамыды..
5. Суда аталық гаметалар – сперматозоидтар
қозғалмалы және аналық гаметамен еркін
қосылатын болса, құрлықта олар
қозғалмайтын гаметалар – спермийге
айналды. Және олар аналыққа тозаңдық
түтік арқылы кірді.
Құрлықтағы өсімдіктердің шығу тегі
Қазіргі кездегі барлық құрлық өсімдіктері риниофитті
өсімдіктерден (алғашқы споралы) тараған.

Қазір құрлықтағы өсімдіктер мүктәрізділер,
қырықбуындар, плаунтәрізділер,
папоротниктәрізділер, ашық және жабық
тұқымдылар болып бөлінеді.

Кейбір болжамдарда, өсімдіктер көк-жасыл
балдырлардан тараған делінген.
Құрлықтағы өсімдіктердің топтары мен
олардың арасындағы байланыстар

риниофиттер

Жоғарғы сатыдағы
балдырлардың арғы тегі
Олардың жапырақтары екі жолмен
дамыды

Жабындық ұлпаларының Бүйірлік бүршіктен
өсуі дамыды,
(шығу тегі инационды) (шығу тегі мүшелік)
Бұндай жіңішке сабақ папоротниктерден айқын
көрінеді. Бұл жерде бүршіктерден пайда болған көптеген
жапырақтар жүйесі бар, сол себепті де, бұндай
өсімдіктерде фотосинте процесі жақсы жүреді.
Өткізгіш жүйенің дамуы
өткізгіш жүйеге келсек, ол екі типті болуы керек.
Біріншісі тамырдан суды сабаққа өткізетін және
екіншісі жапырақта пайда болған органикалық
заттарды басқа мүшелерге тарататын.
Минералды тұздары бар су жүретін жол – ксилема.ол
сонымен бірге, тірек қызметін де атқарады. Ксилема
клеткалары тек өлі күйде ғана жұмысын атқара
алады. Су жоғарыға өту үшін ксилема клеткалары өлі
күйге айналады да, су капиллярлы типпен өтеді.
Екінші ткань –бұл флоэма. Ол жапырақта пайда
болған заттарды өзге мүшелерге таратады.
Суретте ксилема қызылмен боялған.
Өсімдіктердің көбеюі
Ашық тұқымды өсімдіктердің пайда болуы
Өсімдіктердің жерді басып алуы

Ол вегетативті жолмен жүрді (мұртшалар арқылы, тамыр
жіне тамырсабақ арқылы)

Диаспоралар арқылы таралуы
Диаспо́ ра (грек. diaspeiro «шашамын, таратамын») — өсімдіктің
таралуы мен көбеюіне қатысатын, табиғи жолмен бөлініп
отыратын өсімдік мүшесі.

Диаспоралар вегетативті(түйнек, пиязшық) и генеративті (спора,
тұқым, жеміс, соплодия).
Кейде өсімдіктің барлық жер үсті мүшелері диаспора болуы
мүмкін.
Диаспоралардың таралу жолдары

автохори́ я (грек. autos «өзім» және -хория) —
ешқандай аралық көмексіз таралуы;
механохори́ я (грек. mechane «қару» және -хория) —
қабықпен қапталған тұқымдарын шашу арқылы
(кейбіреуі— автомеханохория дейді);
барохори́ я (грек. baros «ауырлық» және -хория) — өз
массасының ауырлығы арқасында түсуі;
аллохори́ я (грек. allos «басқа, өзге» және -хория) —
диаспоралардың сыртқы факторлардың көмегімен
таралуы, мысалы, адам, жануар, жел, т.б.
Таралу жолдары
Өсімдіктердің эволюциясының
негізгі кезеңдері
Өсімдіктер эволюциясының негізгі кезеңдері
Эра Период басталуы Эволюциялық өзгерістер
млн. жыл
бұрын

Катарх не подразд. 3900 Биополимерлердің пайда болуына себеп болған
ей химиялық эволюция.

Архей не подразд. 3500— Жерде тіршіліктің пайда болуы. Бірклеткалылардың
3800 пайда болуы – биологиялық эволюцияның бастамасы.
Анаэробты автотрофты организмдердің, бактерия,
цианобактериялардың пайда болуы.

Протер соңғы Көпклеткалы балдырлардың дамуы.
озой, (Поздний) 1650
ерте протерозой
дегі
өмір
(ранней Бастапқы 2600 Фотосинтездеуші бірклеткалы прокариот және
жизни) (Ранний)про эукариот органимздердің дамуы. Жыныстық
терозой процетердің пайда болуы.
Эра Период басталуы Эволюциялық өзгерістер
млн. жыл
бұрын

Палеозой Кембрий Өмір теңізге бағытталған. Балдырлар
570 эволюциясы; көпклеткалы формалардың
(древней
жизни) дамуы.
Ордовик 500 Теңіз балдырларының құрлыққа шығуы.
Алғашқы құрлық өсімдіктері – риниофиттердің
пайда болуы мүмкін.

Силур 435 Балдырлар мен саңырауқұлақтар топтарының
пайда болуы. Возникновение современных групп
водорослей и грибов. Период соңында нақты
құрлық өсімдіктерінің пайда болуы.

Девон 410 Риниофиттердің гүлденуі, кейінгі девон
басында олардың өлуі. Қазіргі кездегі тамырлы
өсімдіктердің пайда болуы.

Карбон 345 Плаунтәрізділердің, қырықбуынтәрізділер,
папоротниктәрізділердің пайда болуы.
Тұқымды папоротниктер.

Пермь 285 Ашық тұқымды өсімдіктердің таралуы.
Эра Период басталуы Эволюциялық өзгерістер
млн. жыл
бұрын

Мезозой Триас 240 Тұқымды папоротниктердің жойылуы. Ашық
(средней тұқымдылардың дамуы
жизни)

Юра 195 Диатомды балдырлардың пайда болуы.
Папоротниктер мен ашық тұқымдылардың
басқаруы

Бор 136 Периодтың екінші жартысында жабық
тұқымдылардың пайда болуы

Кайнозо Палеоген 66 Диатомды балдырлар мен жабық тұқымдылардың
й (новой гүлденуі
эры)
Неоген 2,5 Орманды жерлердің азайып, жазық далалы
аймақтардың көбеюі.

Четверти 2,4 Көптеген өсімдіктер түрінің жойылып кетуі,
чный шөптесін өсімдіктердің гүлденуі; өсімдіктер әлемі
қаіргі кездегі түрге, бейнеге келуі
Қазба жүмыстарын зерттеу нәтижесінде,
мынадай түжырымға кеді:

1. Теңіз балдырларының құрлыққа шығуы ;
алғашқы құрлық өсімдіктері.
2. Тұқымсыз өсімдіктер. Мүк, плаундар,
қырықбуын және папоротниктер.
3. Тұқымның пайда болуы. Ашық тұқымдылар.
4. Жабық тұқымдылар.
5. шөптесін өсімдіктер.
Қорытынды
Сонымен, өсімдіктердің даму тарихын үш кезеңге
бөлуге болады: балдырлық кезең (протерозой эрасы-
палезой эрасының бірінші жартысы), жоғарғы споралы
өсімдіктер кезеңі (палезой эрасының екінші жартысы),
тұқымды өсімдіктер кезеңі- ашық тұқымдылар
(мезазой эрасының бірінші жартысы), мен жабық
тұқымды өсімдіктердің (мезазой эрасының екінші
жартысьшан осы кезге дейін) пайда болған кезеңдері.
Рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Эволюция факторлары және саналы адамның шығу тегі

Рекапитуляция ілімі

Орталық Американың орталығы

Селекцияның генетикалық негіздері

Ақпараттық технология құралдары

Жалпы ұлпа туралы түсінік

Өсімдіктерден биосутегін алу

Биогеоценоз термині

ЛАМАРК ТЕОРИЯСЫ

Тұқымдар Аналық гаметофит

Пәндер