Мелатонин гормоны

әл- Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Биология және биотехнология факультеті

Мелатонин гормоны.

Биологиялық ырғақтылықты реттеудегі мелатониннің маңызы.

Жоспар

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1. Мелатонин гормоны

2. Организмдегі мелатонинді анықтау және тәуліктік нормасы

3. Мелатонин синтезі

4. Ағзаға гормонды алуға көмектесетін қарапайым ережелер

5. Мелатониннің темпераменттік әсері

ІІІ. Қорытынды

ІV. Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Эпифиз (epiphysis, грек, ері - үстінде, рһуо - өскін, бүр)

Эпифиз - пішіні домалақша без, салмағы 0, 2 г. Ол ортаңғы ми мен аралық мидың ортасында орналасқан. аралық ми эпиталамусы құрамына кіретін ішкі секреция бездерінің орталық мүшесі.

Эпифиз сыртынан дәнекер ұлпалық қапшықпен қап-талған. Одан без ішіне қарай дәнекер ұлпалық перде-ліктер таралып, оның паренхимасын бөлікшелерге бөледі.

Без паренхимасын екі түрлі жасушалар: ұсақ глиоцит-тер және ірі пинеалоциттер түзеді.

Пинеалоциттер боялу сипатына қарай ашық және күң-гірт түсті эндокриноциттерге бөлінеді.

Пинеалоциттер жыныс мүшелерінің дамуын бә-сендетіп, жыныстық жетілуді тежейтін, қанда-ғы калийдің деңгейін жоғарылататын серотонин және мелатонин гормондарын бөліп шығарады.

Мелатонин

C13H16N2O2

Қорыта айтқанда бұл гормон бөлінгенде ұйқыға тартады. Кей жағдайда ұйқыны реттеу үшін дәрі түрінде де пайдаланады.

Организмдегі мелатонинді анықтау

Мелатонин - тәуліктік ритмді стимулдаушы

Мелатонин адамның сұлулығы мен ерте қартаю үдерісін баяулатуға әсер ететіні дәлелденді. Осы гормонның жетіспеушілігі ашушаңдыққа, ұйқы-сыздыққа, уақыт белдеуі ауысқан кезде дұрыс бейімделе алмауға алып келеді.

Мелатониннің мөлшері сағат 21-ге қарай артады, ал сағат 2-ге қарай ол өзінің шегіне жетеді де, таңертең сағат 9-ға қарай мөлшері төмендей-ді.

Терең ұйқы кезінде мелатониннің есебінен ағзаның барлық ресурстары клеткалық деңгейдк жаңарады.

Кешке: эпифиздің гормонды түзіп бастауы

Кештің ортасы: гормонның бөлінуінің шарықтау шегі

Таңда: секрецияның күрт төмендеуі

Жаз

Ұзақ күн

Қысқа период

Мелатонин синтезі

Қыс

Қысқа күн

Ұзақ период

Мелатонин секреция-сы

Мелатонин мүмкіндік береді:

ағзаның қорғаныс ресурстарын іске кірістіру;

созылмалы (соның ішінде онкологиялық) аурулардың асқынуының алдын алу;

иммунды жүйені күшейтеді;

қан қысымын реттейді.

қартаюды баяулатады. Қартаю үдерісі көптеген аурулардың көрініс табуымен қатар жүріп, 25 жастан кейін басталады. Оның басты себебі - мелатониннің жетіспеушілігі. Мелатонин тура осы 25 жастан бестап азая бастайды.

Ғалымдардың қорытындылау бойынша: 25 жастан кейін бұл гормонды үнемі қабылдай отырып, өмірі 15-20 жылға ұзартуға болады. Онымен қоса созылмалы аурулар мен шаршап-шалдығу деген болмайды.

Мелатонин синтезі

Адамдарда мелатонин нейротрансмиттердің (нейротрансмиттердің) серотонин синтезіне қатысатын аминқышқыл триптофаннан синтезделеді және бұл, өз кезегінде, N-ацетилтрансфераза ферменті әсерімен мелатонинге айналады.

Мелатонин - серотониннің индол туындысы және түнде N-ацетилтрансфераз энзимдерімен және гидроксидол-O-метилтрансферазымен синтезделетіндігі көрсетілген.

Түнгі уақытта адам күнделікті мелатониннің 70% -ын құрайды.

Маусымдық биоырғақтылықты реттейді;

Иммундық жүйе қызметін күшейтеді;

Иммуниттетің төмендеген жағдайында оның айқын белсенуі және оны аз дозда қайталап енгізгенде антидене өндірілуі өзгеріп, вирусқа қарсы тұрақтылықты жоғарылатады;

Антиоксидантты қызметі қартаюға қарсы әсер көрсетеді (оттегінің бос радикалдарын байланыстыра отырып, сонымен бір мезгілде супероксиддисмутаза мен каталазаны белсендіру арқылы организмнің антиоксидантьы қорғаныс жүйесін қосады;

Сағаттық белдеулер бойынша орын ауыстырғанда бейімделу үрдістерін күшейтеді;

Қартаю үрдісіндегі зат алмасу өзгерістерінде көмірсу және май алмасуына

жақсы әсер көрсете отырып, қандағы холестерин мөлшерін

төмендетеді;

Липидтердің тотығу үрдісін реттей отырып,

атеросклероздың даму қаупін төмендетіп, жасты ұзартады;

АКТГ, норадреналин, вазопрессин және ренин бөлінуін

төмендете отырып, артериалдық қан қысымын

гормональды реттелуіне қатысады.

Ісікке қарсы әсер көрсетеді.

МЕЛАТОНИННІҢ АДАМ ОРГАНИЗМІНДЕГІ НЕГІЗГІ ҚЫЗМЕТТЕРІ

Ағзаға гормонды алуға көмектесетін қарапайым ережелер:

Бір жарық көзінен гөрі жарықтың әртүрлі бірнеше түрін қолдану;

Сағат 22-ге дейін ұйықтау;

Дұрыс тамақтану;

Ұйқтар алдында қою шай немесе кофе ішпеу (олар бұл гормонның түзілуін тежейді) ;

Кез келген дәріні қабылдамас бұрын оның нұсқаулығын оқып алу. Егер де мелатониннің мөлшерін төмендететін болса, онда басқа дәріге айырбастаған жөн.

Мелатониннің темпераменттік әсері

Мелатонин (N-ацетил-5- метокситриптамин) . Мелатонин- ми безі- эпифиздің (томпақ дене) секреторлы жасушалары- пинеалоциттермен синтезделетін және жануарлар мен адам организміне бірегей әсер көрсететін нейропептид .

Мелатонин гормонын 1958 жылы А. Б. Лернер ашты. Супрахиазматикалық ядролар мен шеткі мүшелер арасында ″делдал″ бола отырып, эпифиз мелатониннің көмегімен тәуліктік кезеңді үрдістердің реттелуіне қатысады. Эпифиз гипоталамустың супрахиазматикалық ядроларымен бірге «ішкі уақыт есебі» мен қартаю механизмінде маңызды рөл атақаратын орагнизмнің биологиялық сағат жүйесіне кіреді. Эпифиздің организмдегі негізгі қызметтері: циркадианды және маусымдық ырғақтарды реттеу, репродуктивті жүйе қызметін реттеу, антиоксидантты және ісікке қарсы қорғаныс көрсетеді .

Мелатонин 3 мг/тәул, 4 апта. Сангвиник (10 адам)

Белгілер

Емге дейін, %

Емнен кейін, %

Емдеу курсынан кейін жақсару, %

шыдамсыздық

100

ашушаңдық

100

ренжігіштік

агрессивтілік

тез қозғалушылық

100

көңіл күйдің тез ауысуы

Мелатонин 3 мг/тәул, 4 апта. Холерик (10 адам) .

Белгілер

Емге дейін, %

Емнен кейін, %

Емдеу курсынан кейін жақсару, %

асығыстық

100

тұрақсыздық

100

қызығушылық

100

Бастаған істі соңына дейін жеткізбеушілік

өзін асыра бағалаушылық

Тез оянушылық

Мелатонин 3 мг/тәул, 4 апта. Флегматик (10 адам) .

Белгілер

Емге дейін, %

Емнен кейін, %

Емдеу курсынан кейін жақсару, %

салғырттық

тұйықтылық

100

тәртіпті қатты ұстанушылық

жайлық

100

Бір істен екінші іске ауысу қиындығы

Жаңа жағдайларға бейімделудің төмендігі

Мелатонин 3 мг/тәул, 4 апта. Меланхолик (10 адам)

Белгілер

Емге дейін, %

Емнен кейін, %

Емдеу курсынан кейін жақсару, %

ұялшақтық

100

өзіне өзі сенімсіздік

100

Күмәншілдік

100

пассивтілік

100

тез ренжігіштік

уайымдаушылық

100

Жоғарыдағы зерттеудің қорытындысы бойынша:

Мелатонин 3 мг/тәул, 4 апта бойы қабылдау сангвиник пен холерикте жақсы нәтиже берді.

Сангвиникте өмір сүру барысында қолайсыздықтар тудыратын қасиеттер: шыдамсыздық- 60%, ашушаңдық- 50%, ренжігіштік- 50%, агрессивтілік- 50%, тез қозғалушылық- 70%, көңіл күйдің тез ауысуы- 60% төмендеді.

Холерикте: асығыстық- 50%, тұрақсыздық- 50%, қызығушылық- 60%, бастаған істі соңына дейін жеткізбеушілік-50%, өзін асыра бағалаушылық- 50%, тез оянушылық- 50% төмендеді.

Флегматикте: салғырттық, тұйықтылық, тәртіпті қатты ұстанушылық, жайлық, бір істен екінші іске ауысу қиындығы, жаңа жағдайларға бейімделу төмендігі көрсеткіштері өзгеріссіз қалды.

Меланхоликте: ұялшақтық- өзгеріссіз, өзіне өзі сенімсіздік- 40%, күмәншілдік- 30%, пассивтілік- өзгеріссіз, тез ренжігіштік- өзгеріссіз, уайымдаушылық- 30% төмендеді.

Осыдан шығатын қорытынды:

Ұқсас жұмыстар

Эпифиз безі

Иммундыэауаптың - нейроэндокриндіреттелуі

Екінші жыныстық белгілер

ІШКІ СЕКРЕЦИЯ БЕЗДЕРІНІҢ ЖАСҚА САЙ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Қалқанша безі гормондарының физиологиялық әсері

Бүйрекүсті безі

Аурудың белгісі

Ішкі секрециялық бездер, олардың қызметтік ерекшеліктері

Ұйқы безі бездері

Қалқанша маңы безі