Жыныс гормондарының әсері

Презентация қосу

Әл – Фараби атындағы Қазақ
Ұлттық университеті

Тақырыбы: ОРГАНИЗМНІҢ
РЕПРОДУКТИВТІ ФУНКЦИЯЛАРЫНЫҢ
ГОРМОНАЛЬДІ РЕТТЕЛУІ
Жыныс гормондарының әсері
Денеде зат алмасуды, анаболизмдік (ассимиляция) үрдістерің
күшейтеді, яғни күрделі органикалық қосылыстардың түзілуін
күшейтеді, белок, соның ішінде ферменттердің де жасалуын
жоғарылатады. Осыған байланысты дене салмағы артады, себебі
бірқатар тіндердің жүрек, сүйек, қаңқа бұлшықеттері, бауыр, бүйрек
салмағы артады
Екінші жыныс белгілерінің дамуына, пайда болуына көмектеседі.
Жыныс мүшелерінің өсіп дамуы, түк пен май қабаттарының пайда
болуы, қаңқа дамуы т.Б. Үрдістерді қамтамасыз етеді.
Жүйке жүйесі мен жоғары жүйке қызметіне әсер етеді, ұрпақ
жаңғырту жүйесінің барлық бөліктері қызметінің белсенділігін
қамтамасыз етеді.
ріег
ро
жо
р(
ы
мпг
н еор
ынн о
сд
г
г
еоа
рррс
ыт,
м
иа
о
н
н
д
д
ре
а
ор
р
),г
ы
е
н Эстрогендерге: эстрадиол, эстрон және эстриол жатады.Олардың ең негізгісі –
н
б эстрадиол, эстроннан 10 есе, эстриолдан 50 есе активті (белсенді). Алғаш эстраген
д
ө синтезделеді, оның айналған (өзгерген) азығы – эстрон және эстриол болып
е
л
р табылады. Эстрадиол клеткада фолликуланың ішкі қабығында овуляцияға дейін
е
, синтезделеді. Ол көп мөлшерде жүктілік кезінде плацентада, аз мөлшерде бүйрек
ді
к үсті қыртысында және аталық безде пайда болады.
:
о
р
т
и
Эстрогендердің негізгі арнайы әсер етуі –
бұл біріншілік және екіншілік әйел жыныс
белгілерінің дамуын реттеу болып
табылады.
Эстрогендер жатыр мен фоллокиев
түтікшесінің өсуін күшейтеді.
Жатырдың бұлшық етінің гипертрофиясы,
шырышты қабатының пролиферациясы,
қан тамырларының өсуі, қынап
эпителиінің гипертрофиясы жүреді.
Жатырдың окситоцинге сезімталдығы
жоғарылайды.
Эстрогендер сүт бездерінің, сүт
жолдарының, емізіктің дамуын реттейді.
Оның әсерінен екінші реттік жыныс
белгілері қынапта (лобковая кость)
түктердің өсуі, қолтықта өсуі, әйелге тән
майдың таралуы дамиды.
Эстрогендердің секрециясы төмендесе
немесе болмаса әйел ағзасындағы жыныс
мүшелері инфантильді (өспей) қалады,
екінші белгілері де дамимайды.
Әйел жыныс гормондарының басқа Сары денеде бөлінетін прогестеронның
тобы – гестагендер. Олардың ең негізгі қызметі – эстрогенмен бірге
ішіндегі негізгісі – прогестерон. жатырды ұрықтануға дайындайды. Ол
Прогестерон негізінен әйел ағзасында шырышты қабатта пролиферация
сары денеде пайда болады. Бұл кезеңінен секреция кезеңіне ауыстырып,
уақытша ғана циклмен пайда болатын
эндокринді без, егер жүктілік ұрыққа қажетті заттардың алып
басталмаса менструалды циклдің келінуіне жағдай жасайды. Егер
екінші жартысында жарылған овуляциядан кейін ұрықтану болмаса
фолликула орнында пайда болып, сары дене атрофияланып, графов
қызметін атқарады. көпіршіктері дамиды.
Егер ұрықтану болып, ұрық жатыр қабырғасына жабысса
сары дене инволюцияға ұшырамай әрі қарай прогестерон
бөлінуін жалғастырады. Жүктіліктің алғашқы кезеңінде
плацента (баланың жолдасы) хорионның бөлінетін
гонадотропин сары дененің секреторлық қызметін
күшейтелді. Оның әсері гипофиздің гонодотропты
гормондарына ұқсас.
Прогестерон бүйрек үсті
қыртысында да пайда болады.
Прогестерон тек шырышты
қабаттың секрециясын
күшейтіп қана қоймай, оның
бұлшық етіне де әсер етеді. Ол
жатырдың бірден қатты
жиырылуын төмендетіп, оны
тыныштық жағдайда ұстайды.
Жүктіліктің соңында
прогестеронның секрециясы
төмендеп, қанда окситоцин
көбейгенде баланың туылуы
басталады. Прогестерон көп
бөлінсе босанудың басталуы
мен баланың туылуына кедергі
жасайды.
Плацента гормоны
Сары дене, жолдас, жатырдың кілегей қабығы
(эпидометрия) релаксин гормонын бөледі. Буаздық
барысында бұл гормонның бөліну мөлшері өсе түседі.
Релаксин босаңсу (төлдеу) процесінің дұрыс өтуі үшін
қажет, оның әсерімен шат сүйектерінің байламы
(симфиз) жібіп, жатыр мойыны босаңсып, ашылады.
Бала жолдасың гормондары хорионда жасалады.
Плацента қанға екі топ гормондарды шығарады:
Белоктық түріне-хорионды гонадотропин,
плацентарлық лакоген, релаксин жатады.
Стероидтық түріне-прогестерон, эстроген жатады.
үт
кт Шәуетте (семенник) еркек жыныс бездері – андрогендер қанға
ет бөлінеді. Ең белсенді андроген - тестостерон. Ол шәуеттің
йе аралық клеткаларында, тәулігіне 3,5 мг-ға жуық бөлінеді (үлкен
д
р еркектерде), 0,5 мг тестостерон бүйрек үстінде
і,д синтезделеді.Үлкен әйелдерде тәулігіне 1 мг-ға жуық
қі тестостерон бүйрек үстінде және аналық безде синтезделеді.
ңу Қызметі:
ы
ө
қс
уі а
,с
дт
ы
б
ы е
сзі
нт
еі
ңм
б
ө
ір с
уіі
нт
жө
м ә
не
Андрогендер жалпы биологиялық әсерге де ие. Олар да
басқа өсу гормондары, инсулин, эстроген сияқты күшті
анаболиттік зат болып табылады. Тіндер мен
клеткалардың көлемінің үлкеюін, клеткада азоттың
жиналуы мен белок синтезінің көбеюі, кальций, фосфар,
натрий, калий, хлор, судың жиналуын күшейту
нәтижесінде тудырады. Әсіресе белоктың жиналуы
бұлшық ет пен миокардта көп кездеседі. Бұлшық етте
креатин фосфат және АТФ, гликоген жиналады. Жүрек
бұлшық етінде қан айналым күшейеді. Сондықтан
еркектердің бұлшық еттері әйелдерге қарағанда күшті
дамыған және жүрек көлемі де үлкен.
Тестостерон сүйек тіні мен кальций балансына
эстрогендер сияқты әсер көрсетеді. Оның секрециясының
гипо- және гиперсекрециясы, эстрогеннің өзгеруіндегідей
әсер көрсетеді. Андрогендер де эритропоэзді реттейді
Реттелуі:
Жыныс гормондарының түзілуі және бөлінуі
нейрогуморальдық жолмен реттеледі. Нерв жүйесі
жыныс бездерің қызметін рефлекстік жолмен гипофиздің
гормон бөлу қабілетін өзгерту арқылы реттейді.
Гипофиздің фолликуланы жандандырушы гормоны аналық
организмде фолликуланың пісіп-жетілуін, ал аталық
организмде — сперматогенезді жандандырады.
Лютеиндеуші гормон жыныс гормондарының түзілуін, ал
пролактин — сары денеде прогестеронның бөлінуін және
сүттену процесін жандандырады. Эпифиз мелатонині
жыныс бездерінің өсіп-дамуын тежейді.

Ұқсас жұмыстар

Аналық жыныс гормондарының препараттары

Жас ерекшеліктері

Жыныс гормондары

Жыныстық гармондар және олардың қызметі

Қалқанша безі гормондарының физиологиялық әсері

Қалқанша безі гормондары

Стероидты гормондардың канцерогендік әсері

Қан айналым иннервациясы Жыныстық гормондар және олардың қызметі

Эндокриндік жүйе

Бездің құрылысы

Пәндер