Пайдалы қазбалардың индикаторлары

әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Биология және биотехнология факультеті Биоалуантүрлілік және биоресурстар кафедрасы

Тақырыбы: Пайдалы қазбалардың индикаторлары

Тастанбекова А. А

Tastanbekova. assem1@gmail. com

Алматы, 2020

Жоспар

Индикатор өсімдіктерді анықтаған ғалымдар;

Индикатор өсімдіктердің мәні;

Пайдалы қазбаларды анықтайтын өсімдік-индикаторлар

Пайдалы қазбаларды іздеудің Биогеохимиялық әдісі біздің елімізде 20-шы жылдары пайда болды, ол кезде С. П. Александров кейбір кен орындарында мекендейтін өсімдіктердегі уран мен ванадий мөлшері сол жердегі төселетін жыныстардағы осы элементтердің шоғырлануына байланысты екенін анықтады.

С. П. Александров

Пайдалы қазбаларды іздеудің

Өсімдіктердің химиялық құрамын, әсіресе олардың шірінділерін зерттеу-пайдалы қазбаларды іздеудің Биогеохимиялық әдістерінің негізгі тәсілдерінің бірі. Бұл әдістің теориялық негізі академик В. И. Вернадский мен А. П. Виноградовтың ілімі болып табылады.

В. И. Вернадский

А. П. Виноградов

Индикатор өсімдіктерінің мәні

Топырақтың құрамын анықтайды;

Топырақтың қоректік заттар құрылымын анықтайды;

Пайдалы қазбаларға бай жерлерді анықтайды;

Жер асты суларының орналасу тереңдігін анықтайды;

Өсімдік - индикатор

Химиялық элемент, минерал

Ярутка

Цинк, кадмий

Астрагал, донник, клевер

Молибден

Букашник

Мышьяк

Овсяница, полевица, мак

Свинец

Фиалка, анютины глазки, смолевка, мак

Цинк

Полынь холодная

Вольфрам

Гладиолус, качим, смолевка обыкновенная, минуартия

Медь

Папоротник костенец клиновидный, армерия приморская, бурачок Бертолона, кипарис Сарджента

Серпентин

Пихта, сосна, кукуруза, хвощ

Золото

Сосна, можжевельник, иван-чай, голубика

Уран

Астрагал

Селен

Крестоцветные и лилейные

Сера

Взморник, петросимония

Нефть

Адонис, лилия - саранка

Известь

Сон - трава

Никель, кобальт

Полынь, прутняк, солянка

Бор

Адонис, лилия - саранка

Известняк

Пайдалы қазбаларды анықтайтын өсімдік-индикаторлар

Акантофиллиум

Шөлді жерлерде өсетін Ақантофиллиум өсімдігі күкіртке бай жерлерде тіршілік етсе, гүлдері ақ болады. Ал мырышқа бай жерлерде тіршілік етсе, гүлдерінің түсі сарғылт.

Шегіргүл - Víola

Топырақтағы мырыштың жоғары мөлшерінде шегіргүл мен қанатжеміс өсімдіктері өсуге бейім болады. . Бұл өсімдіктердің гүлдері ірі, үлкен болады . Қанатжеміс өсімдігі құрамында мырыш және кадмий бар топырақтарда кездеседі. Ол мырыш және кадмий металдарын өзіне зиянсыз түрде, қалыпты топыраққа қарағанда жүздеген және мың есе үлкен мөлшерде жапырақтарында жинай алады, сәйкесінше, 1 кг құрғақ затқа 25 г және 170 мг.

Қанатжеміс - Thláspi

Адонис - Adōnis

Кішкентай орхидея-веналық шәркей, кальцийге бай топырақта ғана өседі.

Әкке бай топырақтарда адонистер өседі.

Веналық шәркей-

Cypripedium calceolus

Кәдімгі Витекс - Vítex ágnus-cástus

Топырақтың құрамында кәдімгі бор бар өсімдіктер жоғары биіктікте өседі, мысалы, жусан, шыбық, солянка т. б өсімдіктерде ал осы элементтің құрамы топырақта көп мөлшерде болса, бұл өсімдіктер карлик болады.

Құрамында 0, 2% алтын бар топырақта өсетін майқарағай мен қарағай бүрлерінде оның концентрациясы елу есе өседі. Сонымен қоса, алтынның сүйікті тұтынушысы яғни индикаторы жүгері болып табылады. Алтынның белсенді жинақтаушысы қолданылмайтын қырықбун болды. Ақ қайыңдар алтын кен орындарының перспективалы индикаторлары болып есептеледі.

Жүгері -Zéa

Қырықбуын - Еquisétum

Пайдаланылған әдебиеттер

Винокурова Н. Ф., Трушин В. В. Приложение 4. Экологический практикум «Изучение состояния почв в своём районе» // Глобальная экология 10-11 кл / Зав. ред. Е. К. Липкина. - Москва: Просвещение, 1998. - С. 265. - 270 с. - 30 000 экз. - ISBN 5-09-008116-6.

Индикационная геоботаника - С. В. Викторов, Г. Л. Ремезова, 1988. - 168 с. - ISBN 5-211- 00147-8.

Викторов С. В. Использование геоботанического метода при геологических и гидрогеологических исследованиях. М., 1955.

Викторов С. В., В о стоков а Е. А., Вышивки и Д. Д. Введение в индикационную геоботанику. М., 1962.

Виноградов Б. В. Растительные индикаторы и их использование при I изучении природных ресурсов. М., 1964. -\] Востокова Е. А., Шавырина А. В., Ларичева С. Г. Справочник по растениям-индикаторам грунтовых вод и почвогрунтов для южных пустынь СССР. М., 1962.

Ұқсас жұмыстар

Пайдалы қазбалар

ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУШЫЛАРҒА САЛЫҚ

ДӘРІС СҰРАҚТАРЫ МЕМЛЕКЕТТІК ЖЕР ҚОЙНАУЫ ҚОРЫН БАСҚАРУ

Орталығы Теміртау қаласындағы Қарағанды металлургия комбинаты

Табиғатта пайдалы қазбалар

Пайдалы қазбалар туралы түсінік

Мұнай құбыры

Пайдалы қазбалардың түрлерi

Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу

БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ ГЕОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ

Пәндер