Стресстің белгілері

Тақырыбы: СТРЕСС ЖӘНЕ ГОМЕОСТАЗ

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Стресс - адамның күшті әсерлерге байланысты пайда болатын күйзелісті күйі. Қоршаған ортаның қолайсыз өзгерістеріне деген ағзаның бейспецификалық қорғаныс реакциясы. Мазасыз күй, стресс (ағылш. stress) - қатты күйзелу, абыржу, мөлшерден тыс ширақтылық деген сияқты бірнеше мағынаны қамтитын жалпылама сөзбен айтылған адамның ерекше күйі. Ғылымға ең алғаш осы ұғымды енгізген канадалық физиолог Ганс Селье.

Стресс

Ганс Селье

Стресті тудыратын әсерлерге қарай физиологиялық және психологиялық стресс деп екіге бөледі. Психологиялық стресті мәліметтік және эмоциялық стресс деп атайды.

Стресстің белгілері

Бас ауруы;

әлсіреу;

Әрекет етуден бас тарту;

Болашақта жақсы нәрсенің болатынына күмәнмен қарау;

Қозған қалып, тәуекелге бейімділік;

Жиі ұмытып қалу, сіресіп қалудың салдарынан;

Жағдайды ойланып алудан еріну, стресстік қалыпқа алып келуі;

тұрақсыз көңіл-күй. ;

Шаршау.

Стресс кезінде қанда глюкокортикоидтар мен катехоламиндердің, серотониннің мөлшері оқыс көбейеді. Ғылымның жаңа деректері бойынша оған қосымша самототропин және самотомединдер де стрестің, әсіресе оның үрейлену кезеңінің өрлеуіне себеп болады. Самототропин иммундық жүйенің қызметін белсендіріп, организмнің стреске қарсы тұру төзімділігін арттырады

Ағзада кез келген әсерден пайда болатын және бейарнамалы қорғаныстық-адаптациялық реакциялардың стереотипті кешенінен тұратын бейарнамалы өзгерістердің барлық қосындысы стресс немесе жалпы адаптациялық синдром (ЖАС) деп аталады (Г. Селье, 1936-1952) . ЖАС кезеңдерінің басталуы кезінде 1 шілік шок (сілейме) байқалады.

К. Бернардың айтуынша сыртқы орта факторларының әсерлері салдарынан әр түрлі ағзалар және тіршіліктің түрліше формалары қалыптасады. Ол тіршілікті 3 түрге бөлген: тіршіліктің жасырын (латентті), тәуелді және тұрақты не еркін формалары.