Компьютерде ақпаратты ұсыну тәсілдері мен кодтау жүйелері

Компьютерде ақпараттарды ұсыну тәсілдері

Кодтау дегеніміз не?

Ақпаратты белгілі бір алфавит арқылы ұсынуды кодтау деп атайды.

Бір белгі тобынан екінші белгі тобына көшіру ережесін код деп атайды.

Ақпарат беру мына түрлерде жүргізіледі:

Сигналдар түрінде.

Адамдар қарым-қатынасында,

техникалық құрылғыларда.

Ақпараттарды келесі түрде сақтауға болады:

Қағазда, таңбалар түрінде, перфокартада, перфолентада, таспа, ағашта, матада, кілт бедерінде т. б.

Электромагниттік сигналдар түрінде: дискіде, дискетте, кассетада, кинопленкада т. б.

Құрылымдық комбинациялар түрінде: биологиялық объектілердің клеткалары мен гендерінде.

Кірістік мәліметтердің түрлері (1)

Мәтіндік

Сандық

Оқулықтағы мәтін, дәптердегі шығарма, ауа райын болжау, радио арқылы хабар

Көбейту кестесі, арифметикалық мысал, хоккей ойнындағы есеп

Кірістік мәліметтердің түрлері (2)

Графикалық

Суреттер, схемалар, сызбалар, фотосуреттер

Музыкалық

Дыбыстар,

музыка, сөз

Бейнелік

Түрлі түсті графика, дыбыс, фильмдер, екі және үш өлшемді жылжымалы обьектілер.

Ақпарат өлшемі

Барлық ақпаратты дербес компьютер сигналдар түрінде қабылдай алады.

Олар екі күйде болады

сигнал бар сигнал жоқ

Бұл сигналдарға тек екі түрлі мән: 0 немесе 1 қабылдай алатын сәйкес код разряды қойылған. Тек екі түрлі мәні немесе оған сәйкес код разряды бар, 0 немесе 1 мәндерін ғана қабылдай алатын сигналды бит деп атайды.

Ақпараттың ең кіші өлшем бірлігі

Бит - бұл ақпараттың ең кіші бірлігі.

Басқа сөзбен айтқанда, тек екі түрде ғана

болатын (сигнал бар немес сигнал жоқ)

сигнал, БИТ ақпаратын береді.

Ақпараттың кодталуы

Екілік алфавиті 0 және 1 таңбаларымен ұсынылады.

Ақпаратты екілік код пен көрсету үшін, құрылғы екі күйді айыра білуі керек, мысалы: 1-құрылғыда ток бар, ал 0-жоғын, немесе 1-жоғары кернеу, 0- төмен кернеу.

Символдарды кодтау

Символдарды кодтау үшін 8 биттен тұратын яғни 8 екілік таңбалардан тұратын тіркестерді қолдану қабылданған.

8 биттен тұратын кодты байт деп атайды.

8 нөл мен бірлердің көмегімен яғни бір байттың көмегімен 256 символ кодталады.

Символдарды кодталу комбинацияларының жиынтығын кодтау кестесі деп атайды.

ASCII коды

Есептеуіш техникасында ең көп пайдаланатын код- АSСІІ коды -американдық ақпарат алмасудың стандартты коды.

Кодтау кестесі

16 жол 16 баған

ASCII кодының кестесінің құрылымы

Кесте

стандартты баламалы

Бірінші 128 символдар,

0-ден 127 -ге дейінгі кодтар: цифрлар, латын алфавитінің әріптері мен компьютер жұмысын басқаратын арнайы символдар.

128-ден 255-ке дейінгі кодтар ұлттық алфавиттер (орыс, қазақ) . Ондық, екілік, оналтылық санау жүйелерінің сәйкестендіру кестесі бойынша кодтауға болады.