Тәрбие түрлері

Презентация қосу

М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ
«ПСИХОЛОГИЯ ЖӘНЕ АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА» КАФЕДРАСЫ

Тақырыбы:Есту кемістігі бар балалардың дамуында ұйымдастырылған
оқыту мен тәрбиенің рөлі

Орындаған: Бектасова Балнұр
Тобы: ТП-18-2к1
Қабылдаған:Калыбекова Сауле Кураловна
Баланың қалыпты даму Екінші
шарты шарт –
«баланың дене
Бірінші, ең бітімінің
маңызды шарт қалыпты дамуы,
– «ми мен сонымен
оның байланысты
қатпарларыны жұмыс істеу
ң дұрыс, қабілетінің,
қалыпты жүйке
қызметі».
Үшінші шарт Г. М. Дульнев үдерістерінің
дұрыс сақталуы».
– «баланың пен А. Р.
сыртқы Төртінші шарт
ортамен Лурияның 4 – балаға
дұрыс шарты отбасында,
қарымқатынас балабақшада
ын және
қамтамасыз мектепте білім
ететін, сезім берудің
мүшелерінің жүйелілігі мен
қалыпты реттілігі.
сақталуы».
Арнайы мектептегі сөздік
әдістер

Әдіст
ер
Сөзді Көрнек Практик
к ілік
Түсіндіру –
а-лық
Әнгімелеу - ғылыми
мұғалім оқу Әңгіме әдісі- дәлелдемелерде,
материалын бір сабақта сұрақ- ғылыми ұғымдар
ізділікпен жауап түрінде мен қағидаларды
баяндайды. Ол және сабақтың қалыптастыруда,
үшін кез – келген заңдар мен
материалды кезеңінде заңдылықтарды
айқын, сенімді қолданылады зерттеуде
етіп бейнелейді. қолданылатын
негізгі әдіс
Мүмкіншілігі шектеулі балаларды эстетикалық
тәрбиелеу Эстетикалық тәрбие –
оқушылардың бойында
қоршаған орта, табиғаттын
әдемілігі мен әсемділігін
Эстетикал толық қабылдауын
Еңбек
ық қалыптастыруға бағытталған
педагогикалық әрекеттер
жүйесі. Арнайы мектептегі
Адамгерші Дене
лік
Тәрбие
тәрбиесі эстетикалық тәрбиенің негізгі
жұмысын
ың тәсілдері:
бағыттар
ы
табиғаттың
әсемділігіне
еңбек, тұрмыс пен сүйену (бақылау өнер құралдарын
әлеуметтік қарым- арқылы үйрету, пайдалану (ән-күй,
қатынастарды
саяхаттарға бару); сүрет, еңбек, ана
эстетикалық
тілі сабақтарында,
тұрғыдан
мұражай мен
ұйымдастыру
көрмелерге бару,
(күнделікті әдімілік
үйірмелер арқылы
пен ұқыптылықты
жүзеге асады
тәрбиелеу);
Арнайы педагогиканың дидактикалық принциптері

Жалпы
педагогика Арнайы
лық • Педагогикалық оптимизм
туралы принцип;
• Ерте жастан педагогикалық
• Оқытудың жүйелілігі; көмек көрсету принципі;
• Білім беруде әлеуметтік-
• Оқытудың
бейімдеу бағыттын қамтамасыз
ғылымилығы; ету принципі;
• Оқытудың тәрбиелігі; • Ойлау, сөйлеу тіл және қарым-
• Оқытудың қол қатынасты дамыту арнайы
білім беру құралы ретінде
жетерлігі; принципі;
• Оқытудағы • Арнайы оқытудын түзету-
көрнекілік; теңестіру бағыты туралы
• Оқытудың принцип;
• Арнайы оқыту мен
саналылығы мен тәрбиелеудегі әрекет арқылы
белсенділігі. ықпал ету принципі;
• Арнайы педагогтың
басшылығын қажет ету
27.Арнайы білім беру жүйесінде түзету-білім беру үрдісін қамтамасыз ету
құралдары
• Мүмкіндіктері шектеулі балаларды оқыту процесінде қалыпты балаларды оқытуда пайдаланатын дәстүрлі әдістер жеткіліксіз.
Сол себепте арнайы - өзгеше құрал тәсілдерді пайдалану қажеттілігі өзекті мәселе. Тарихи емдеу мен түрлі түзетуде түрлі өнер
құралдарын антикалық заманнан пайдаланған туралы дәректер бар.
• Арнайы педагогикада шет елдік мамандар Э.Сеген, Ж. Демор, О.Декроли, ресейлік арнайы педагогтар Л.С.Выготский, А.И.
Граборов, В.П. Кащенко дамуында кемістігі бар балаларды оқыту мен тәрбиелеуде өнер құралдарын пайдалану қажеттілігі
туралы ойларын білдірген.

Зиятында аутқуы бар балалармен жұмыс жасауда
• Қазіргі уақытта арнайы педагогикада оқыту құралдары
ән күйді пайдалану ақыл-ойын, зейін тұрақтығын
арнайы білім беруде бекітілген принциптерге нақты сәйкес
дамытуға мол мүмкіндік береді
келуі талап.
(С.М. Миловская, И.В.Евтушенко).
• Арнайы педагог оқытуда қандай құралды пайдалану
қажеттілігін оқу материалдын мазмұны, оқушылардың білім
деңгейі мен даму мүмкіндіктері арқылы біледі.
Зиятында аутқуы бар балаларға көркем өнердің • Білімді оқушыларға жеткізудің негізгі құралы мұғалімнің
әсер етуі (О.В. Гаврилушкина, И.А. Грошенков, сөзі. Арнайы білім беру жүйесіндегі педагогтың сөйлеу тіліне
О.В. Боровик), мектеп жасына дейінгі психикалық ерекше талаптар қойылады.
дамуы тежелген балаларға (Е.А. Екжанова), тірек- • Арнайы білім беруде мұғалімнің сөйлеу тілінен басқа да
қимыл-қозғалысында ауытқуы бар балаларға (Г.В. түр лері пайдаланылады, мысалы, естуінде ауытқуы бар
Кузнецова), аутистикалық жағдайдағы балалар балаларды оқытуда қажетті дактильді сөйлеу тілі мен жест
(О.С.Никольская) сүрет салу сенсорикалық арқылы сөйлеу.
дамуына, ұсақ моторикасына, сөйлеу тіліне,
қарым-қатынас дамуы арқылы жүзеге асады.

* Сонымен арнайы оқытудың негізгі мақсатына қол жеткізу
Естуінде ауытқуы бар балалардың таным үшін түрлі әдіс-тәсіл жүйесін пайдалану қажет.
процестерін дамыту үшін көркем өнердің * Оқыту әдістері арнайы оқытуда кешенді пайдаланады және
мүмкіндіктер ашады (М.Ю. Рау, Е.А. Сошина). олар нақты оқушыларға тиімді болуы мұғалімнің білік пен
Ән тындау, ән-күй ырғақ сабақтардың естуінде шеберлегіне тәуелді.
ауытқуы бар балалардың есту арқылы қабылдауын
дамытады (Е.З. Яхнина).
29.ҚР мектеп жасына дейінгі МШБ оқыту және тәрбиелеу
Мемлекеттік мектепке дейінгіарнайы білім беру жүйесі совет одағында ХХ ғасырдың 20-30 жылдары
құрыла бастаған. Біздің елімізде алғақы арнайы балабақшалар өткен ғасырдың 60-шы жылдарында
ашылды.

Мектепке дейінгі арнайы білім беру - арнайы балабақшалардағы топтардың жалпы
мекемелердің кеңейген жұйесі: балабақшаларымен салыстырғанда толықтыруының аздығы (15
балаға дейін)
- бөбекжай - мектепке дейінгі арнайы мекемелерге қосымша
- балабақша олигофренопедогог, сурдопедогог, тифлопедогог, медициналық
- мектепке дейінгі балалар үйлері қызметкерлердің штатын енгізу
- жалпы балабақшадағы арнайы - дефектологтар мен тәрбиешілердің сабақтарын қайта бөлу, тіл
топтар. дамыту сабақтарын математикалық ұғымдарды қалыптастыру
сабақтарын тәрбиешілер емес, дефектологтардың жүргізуі
- сабақтарының арнайы түрлерін ұйымдастыру (есту қабілетінің
Мектепке дейінгі арнайы мекемелердің қабылдауын дамытуға, көру қабілетін дамытуға, кеңістікте
қағидалары. бағдарлау сабақтары)
- арнайы мекемелерді дамуындағы жетекші - мекемелер қызметінің тегін болуы.
бұзылуына сай іріктеп жинақтау. Соған сай келесі • Арнайы мекемелердің барлық жұмысы бір мақсатқа
мектепке дейінгі мекемелердің типтері бар: бағытталған отбасына дамуында ауытқуы бар баланы
1. есту қабілеті бұзылған (естімейтін және нашар тәрбиелеуге көмектесу, оның потенциялды мүмкіндіктерін
еститін балалар) дамыту.
2. көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар • Баланы бөбекжайға тек 2 жастан, бала-бақшаға 3 жастан ғана
көретін амблиопиясы бар балалар) беруге болатын. Ерте жастағы балалар тек денсаулық сақтау
3. сөйлеу қабілеті бұзылған (тұтықпасы, жалпы ұйымының зейінінде ғана балатын және ешқашан психологиялық
тілінің дамымаушылығы бар балалар) – педагогикалық көмек ала-алмайтын.
4. зияты зақымдалған (ақыл-ойы кемтар)
5. тірек-қимыл аппараты бұзылған балаларға
арналған
Тәрбие - мақсатқа бағытталған тұлға
бойында көзқарастар мен сенімдер,
қасиеттер мен құндылықтар, мінез-құлық
нормаларын қалыптастыру процесі

Тәрбие - мақсатты, арнайы
ұйымдастырылған жан-жақты үйлесімді
дамыған тұлғаны қалыптастыру процесі

Тәрбие - мақсатты түрде, адамзаттың
өмір сүру барысында жинақтаған
әлеуметтік тәжірибесін, ұрпақтан ұрпаққа
алмастыру процесі

Тәрбие - тұлғаны қалыптастыруға
бағытталған қоғамдық институттардың
(отбасы, балабақша, мектеп, қоғамдық
бірлестік) балаға әсер ету процесі
Тәрбие процесі-жеке адам мен балалар
ұжымын әлеуметтік тұрғыдан
қалыптастыруда, оларды, өмірге
дайындап, қоғамда өз орнын таба білуге
үйретіп, әрбір әрекетімен, қызметімен
қоғамға пайда келтіруде, өз жеке басына
қанағаттанған сезіммен қарауға
тәрбиелеу

Тәрбие процесінің құрылысы өз
ерекшеліктеріне байланысты алдына
айқын мақсаттар қойып, тәрбие мазмұның
соған негіздеп, оларды іс-жүзіне асыруда
тәрбиенің формалары мен әдіс-
тәсілдерін, объективтік мүмкіндіктерін
сонымен қатар ең соңында жеткен
жетістіктерідің қорытындысын белгілейді

Тәрбие процйесінің екі жақтылық
функциясының мәні –педагогтің белгілі
мақсат пен жасаған педагогикалық
ықпалы, табиғи түрде, оқушының өмірі
мен іс-әрекеттерінің үйлесуі қажет

Тәрбие процесі
Тәрбие процесінің ерекшеліктері

Тәрбие процесі-жеке Тәрбие процесі-
тұғаны тәрбиеші мен
қалыптастыруды тәрбиеленушінің
мақсатқа бағытталған тиімді өзара іс-әрекеті
үрдіс (ынтықмастығы).

Тәрбие процесінің
Тәрбие процесінің көп ұзақтылығы тікелей
факторларлығы емес тәрбие ықпалы
объективтік және кезеңінен нәтижеден
субъективті алыстау мен
сипатталады
Тәрбие түрлері

Ақыл-ой мәдениеті

Адамшершілік тәрбиесінің негіздері

Еңбек тәрбиесінің негізі

Экономикалық тәрбие

Құқық және саяси тәрбие

Экологиялық тәрбие негіздері

Эстетикалық тәрбие

Дене тәрбиесі
Тәрбие әдістері – бұл педагогикалық жұмыстың тәсілдері мен
жолдары арқылы тәрбие мақсатына жету (Т.Е.Конникова)

Тәрбие әдістері - тәрбиеші мен тәрбиеленушілер іс-әрекетінің
өзара байланыс тәсілдері (В.А.Сластенин)

Тәрбие әдістері – бұл мектеп тәжірибесінде қойылған
мақсаттарға қол жеткізу үшін пайдаланылатын жол (Ж.Әбиев)

Тәрбие әдісі дегеніміз тәрбиешілер мен тәрбиеленушілердің өзара
байланысқан іс-әрекетінде оқушылардың тұлғалық қасиеттерін
қалыптастыруға бағытталған педагогикалық жұмыс тәсілдері
Тәрбие құралдары: іс-
Тәрбие тәсілі – әрекеттің түрлері, көрнекі
жалпы әдістің бір құралдар, педагогикалық
бөлігі, жеке-дара ықпал жасау құралдары,
коммуникация,
әрекет, нақты іс құралдары.
Тәрбие әдістерін таңдауды анықтайтын жалпы
принциптер:
Тәрбие мақсаттары
мен міндеттері

Тәрбиеленушілердің
Күтілетін жас және дара,
қорытындылар тұлғалық
ерекшеліктері

Ұжымның
Тәрбие уақыты
қалыптасу деңгейі

Тәрбие құралдары Тәрбиелік жағдайлар
Әдістердің жіктелуі дегеніміз анықталған
белгілерге қарай құрылған әдістер жүйесі. Тәрбие
әдістері: (Т.Е.Конникова, Г.И.Щукина бойынша)

Тұлғаның ақыл-ойын қалыптастыру әдістері

Іс-әрекетті ұйымдастыру және қоғамдық,
құқықтық тәжірибе қалыптастыру әдістері

Іс-әрекетке және мінез-құлыққа
ынталандыру әдістері
Тұлғаның ақыл- Әңгіме – бұл адамгершілік мазмұны бар нақты
ойын деректер мен оқиғалардың эмоцияналды,
айқын көрінісі
қалыптастыру
әдістері
Түсіндіру – тәрбиеленушіге эмоцияналды-сөзді
әсер ету әдісі

Этикалық сұхбат – тәрбиеші мен
тәрбиеленушінің пікір алысуға екіжақты
кірісуін керек ететін жүйелі және бірізді әдіс
түрі

Пікірталас – тәрбиеленушілерді қызықтыратын
әр түрлі тақырыптарға арналған қызу пікір
сайысы
Іс-әрекетті Жаттығу – автоматты түрде талап, әрекетті
ұйымдастыру көп қайталап орындаудан болатын
тәрбиенің тәжірибелік әдісі
және
қоғамдық,
құқықтық
Талап – бұл тәрбиеленушілердің белгілі бір
тәжірибе іс-әрекетін тежеп не ынталандырып,
қалыптастыру жекелей қарым-қатынаста жоғарылайтын,
әдістері баланың белгілі бір қасиеттерінің көрінуіне
себепші әсер ететін әдіс

Үйрету – пәрменді жасалынатын
ағдыландыру
Іс-әрекетке Мақтау – тәрбиеленушінің іс-әрекетіне
қойылған жақсы баға
және мінез-
құлыққа
ынталандыру
әдістері Жазалау – қате қылықты ескертіп тежеу, өз
ар-ұяты алдында, басқа адамдар алдында
кінәсін түсінуге әсерін тигізетін
педагогикалық әдіс

Жарыс – қажетті сапаларды тәрбиелеуде
оқушылардың табиғи бәсекелестік
қасиеттерін бағыттайтын балалардың
ұжымдағы іс-әрекетін ұйымдастыру және
ынталандыру әдісі

Ұқсас жұмыстар

ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫНЫҢ ӘДІСТЕРІ

ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ

ТӘРБИЕ ОБЬЕКТІСІ МҰҒАЛІМ

ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫН ЖОСПАРЛАУ

Тәрбие әдістерінің жіктелуі

Тəрбиенің құралдары

Тәрбие принциптері және заңдылықтары

Тәрбие әдістері

Тәрбие әдістері және құралдары

Мектеп пен сыныптың тәрбиелік жүйесі

Пәндер