МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТІ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ӘУЕЗОВ атындағы ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ

«ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА» ФАКУЛЬТЕТІ

«АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ» КАФЕДРАСЫ

Орындаған: Бектасова Балнұр

ТП-18-2к1

Жетекші: п. ғ. д., психология доценті Кабылбекова Заурет Бердикуловна

Жұмыс тақырыбы: Сурет салу арқылы мектеп жасына дейінгі балаларды дамыту жолдары

КІРІСПЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

1. 1

МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТІ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Мектепке дейінгі жастағы балалардың шығармашылық қабілетін дамыту. . 8

1. 2

1. 3

1. 4

1. 5

Мектеп жасына дейінгі балалардың сурет салу әрекетінің жас ерекшеліктері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Сурет салу іс-әрекетінде баланың шығармашылық қабілеттерін дамыту. . . 13

Көркемдік-шығармашылық қабілеттердің даму кезеңдері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Көркемдік және шығармашылық қабілеттерін дамыту факторлары. . . . . . . . . . . . 14

2. 1

2. 2

2. 3

2. 4

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖАСТАҒЫ БЕЙНЕЛЕУ ҚЫЗМЕТІ. . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Мектепке дейінгі жастағы бейнелеу қызметі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Бейнелеу қызметінің қалыптасуы мектепке дейінгі жаста. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Балаларда бейнелеу іс-әрекетінің пайда болуы, оның дамуы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Балада бейнелеу қызметінің даму кезеңдері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

ҚОРЫТЫНДЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

МАЗМҰНЫ

Курстық жұмыс өзектілігі. Зерттеушілер Т. С. Комарова, Л. В. Компанцева, Н. В. Подашуль мәжбүрлеудің болмауы, таңдаудың үнемі жаңалығы мен өзгермелілігі студиядағы балалардың шығармашылық іс - әрекеті үшін жағдай жасайтындығын, студиядағы көркемдік іс-әрекетті тартымды ететінін, сондай-ақ мектепалды жастағы балалардың көркемдік-эстетикалық білімін жүзеге асырудағы ғылым мен практиканың заманауи үрдістерін ескеруге мүмкіндік беретін балалар өмірінің ерекше кеңістігі болып табылатынын дәлелдейді.

Осыған байланысты мектеп жасына дейінгі балаларда бейнелеу шығармашылығын дамыту, шығармашылық дағдыларды қалыптастыру, сұлулық сезімін сезіну ерекше өзекті болып отыр. Зерттелетін мәселенің өзектілігі, ең алдымен, жеке мәдениеттің негізгі компоненттерінің бірі ретінде шығармашылықтың тұжырымдамалық көзқарастарымен түсіндіріледі (Е . В. Бондаревская, А. В. Запорожец, Т. С. Комарова, С. В. Кулневич және т. б. ) .

Осылайша, мәселенің өзектілігі, оны шешу қажеттілігі зерттеудің мақсатын анықтады: мектеп жасына дейінгі балаларда бейнелеу өнерін дамытудың тиімді жағдайларын анықтау.

Мектеп жасына дейінгі балаларды тексеру туралы алынған мәліметтерді талдау мен жалпылаудан біз балаларда бейнелеу әрекеті мен шығармашылықтың даму деңгейі орташа деңгейден төмен екендігі туралы қорытынды жасадық. Педагогикалық жұмысты жоспарлауда осы жұмыс бойынша шешілетін педагогикалық міндеттердің бірлігі жоқ, мақсаттар әрқашан балалар іс-әрекетін ұйымдастырудың мазмұнына, формаларына сәйкес келмейді, жас ерекшеліктері ескерілмейді.

Зерттеудің қалыптастырушы кезеңінде, оның мақсаты біз мектеп жасына дейінгі балалардың бейнелеу шығармашылығын дамыту тиімді болатын педагогикалық жағдайларды құруды анықтадық. Эксперимент барысында біз келесі мәселелерді шештік:

1. Бейнелеу іс-әрекетінің әртүрлі түрлері саласындағы білім мен дағдыларды байыту.

2. Балалардың бейнелеу шығармашылығын дамыту бойынша шығармашылық тапсырмалар мен жоспарлау жүйесін әзірлеу.

3. Ересектермен және тәуелсіз питомниктермен бірлескен әр түрлі өнімді іс-шараларды жандандыру.

Сурет салу кезінде бала әртүрлі сезімде болады: қуанады, ойынан шықпай қалса ренжиді және т. б. кейбірі табысқа қол жеткізуге талпынады, кейбірінің қызығушылығы басым болады. Осы кезде тәрбиешінің сезімталдықпен қарап көмекке келуі қажет. Сурет салған кезде бала үйренеді, қоршаған орта туралы түсінігі тереңдеп нығая түседі. Баланың психикалық дамуында бұның маңызы зор. Яғни, бір затты бейнелей отырып бала оның сюжетін жасайды, ол туралы өз сезімін көрсетеді.

Мектепке дейінгі жастағы бала шығармашылығы дегеніміз - сурет, жапсыру жұмысы, ойын, би, бейнелеу қимылдары, дауыс ырғағын салу болып есептеледі. Осы өнер түрлерінде баланың өз белсенділігін дамытуға аса назар аудару керек. Бала шығармашылығын дамыту үшін оларға дағдыны қалыптастыру қажет. Яғни сурет салу сабақтарында мектепке дейінгі жастағы балалар көркем материалды ұқыпты пайдалануға үйренеді. Еңбек қызметінің мәдени дағдыларын қалыптастырады. Мысалы, болашақ суретті жоспарлау, жұмысты жасау барысында өзінің іс-әрекеттерін бақылап отыру. Сапалы жұмыс жасау талабы балалардың алға қойған мақсаттарға жете алатындығын, яғни табандылығын, қандай да бір қиындықтарға төтеп бере алатын ерік-күшін көрсете алады. Ал ұжымдық сурет салу кезінде балалар өзара тіл табысу тәсілдерін үйренеді. Сурет салу барысында олар өз бетімен екі-үш бояудың ішінен бір түсті құрастырып шығара алады. Тәрбиеші балалардың эмоционалдық күйін қалыптастырып, өз жұмысында бейнені өз бетімен жеткізу тілегін оятады. Мысалы, қыс мезгілінің көрінісінің суретін салар алдында алдымен қыс мезгілі туралы суретке қарап әңгімелеп береді және қыс мезгілі туралы тақпақ немесе өлең айтып беруге де болады. 2-3 жастағы балалардың суреттерінде де алдын-ала ойластырылған бейне суреттер шығып жатады.

Қорытынды.

Сурет -бейнелеу өнері шығарашылығының негізі . Мына дамыған заманның бірден - бір талабы, жан -жақты үйлесімді дамыған тұлға болып шығу . Ауызға тиек ете өтсек, шығармашыл тұлға болуда оңай емес . Амал жоқ, казіргі заманның талабы солай . Сондай - ақ балаларымызды жан - жақты білікті де білімді, сауатты да білгір, талғампазшыл да шығармашыл тұлға етіп қалыптастыру қоғамдағы маңызды мәселелердің бірі . « Балалардың мүмкіндігі мен дарындылығының бастауы олардың қолдарының ұшында » деген қанатты сөздер бекер айтылмаған . Яғни, баланың қолы неғұрлым шебер болса, соғұрлым бала зерек болады . Қазіргі таңда елiмiзде мектепке дейінгі жастағы балалардың қылқаламга ( сурет салуга ) деген қызығушылықтары арту үстінде . Балалар балабақшада сурет салу барысында түстердi жақсы пайдаланады . Бұл олардың қызығушылықтары бар екенін айқындайды.