Қабылдаудың негізгі қасиеттері


Slide 1

ТҮЙСІК ЖӘНЕ ҚАБЫЛДАУ

Орындаған: Азилхан Расул

Slide 2

Мазмұны

Кіріспе

Түйсік туралы негізгі түсінік

Түйсіктің негізгі зандылықтары

Түйсіктің түрлері

Қабылдау турылы негізгі түсінік

Қабылдаудың негізгі қасиеттері

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Slide 3

Кіріспе

Тән сезіп, көзбен көрмек, бермек. Бесеуінен

мұндағы ой істі сол мұрын исі, тіл дәмнен

хабар алып, жақсы жаман әр тексермек.

(Шәкәрім Құдайбердіұлы)

Түйсік пен қабылдау неғұрлым нәзік болған

сайын адамның рухани мәдениетін

сипаттайтын эмоциялық диапазоны кеңейе

бермек.

(В. А. Сухамлинский)

Slide 4

Түйсік туралы негізгі түсінік

Сыртқы дүние заттары мен құбылыстардың жеке қасиеттерінің, сезім мүшелеріне тікелей әсер етуінен пайда болған мидағы бейнелерді түйсік деп атайды.

Slide 5

Түйсіктің негізгі зандылықтары

Сезгіштік

Адаптация

Сенсибилизация

Синестезия

Бірізді бейнелер

Slide 6

Сезгіштік

Психологияда адамның түйсіне алу қабілеті

сезгіштік деп атайды

Slide 7

Абсолюттік және айырма

Абсолюттік сезгіштік дегеніміз- сезім мүшелерінің өте әлсіз тітіркендіргіштерді түйсіндіре алуы.

Айырма сезгіштік деп сезім мүшелерінің тітіркендіргіштердің арасындағы болмашы айырмашылықты түйсіне алуын атайды

Slide 8

Адаптация

Сезім мүшелерінің

сезніштігі әсер етуші

тітіркендіргіштерге

біртіндеп

бейімделуге

байланысты да

өзгеріп отырады.

Бұл құбылыс

адаптация деп

аталады.

Slide 9

Сенсибилизация

Сенсибилизация-

сезгіштіктің тек

артуын ғана

көрсететін құбылыс

болып табылыды.

Slide 10

Синестезия

Синестезия -

тітіркендіргіштер сезім

мүшелерінің біреуінде

ғана түйсік туғызудың

орнына сол сәтте

басқа түйсіктердін

пайда болуына да

жағдай жасайды.

Slide 11

Бірізді бейнелер

Бірізді бейнелер -тітіркендіргіш

әсерінің тоқталғандығына

қарамай, аз ғана уақыт болсада,

түйсіктің қалатын кездерін

бірізді бейнелер деп атайды.

(мысалы. Қолымызға екі

парақ алып, бірінің бетіне қызыл қағаз

жабыстырып ал екіншісін ақ күйінде

қалдырып. Содан кейін қызыл меңі бар

қағазға 20-30 секунд кө алмай қарап

отырып, көзімізді сәл ақ қағазға

ауыстырсақ, оның бетінен көгілдір

түсті көруге болады. )

Slide 12

Түйсіктің түрлері

Көру түйсігі

Есту түйсігі

Иіс түйсігі

Дәм түйсігі

Тері түйсігі

Қозғалыс түйсігі

Slide 13 Slide 14

Көру түйсігі

Көру түйсіктері біздің

көзімізге электромагнит

толқындарының әсер

етуінің нәтижиесінде

пайда болады. Көру

мүшесі-көз. Көру түйсігі

арқылы заттың

жарықтылық деңгейін,

түсін т. б қасиеттерін

көре аламыз.

Slide 15

Есту түйсігі

Есту мүшесін

тітіркендіретін ауа

бөлшектерінің

тербелістері- дыбыс

толқындары. Есту

мүшесі-құлақ. Түйсікті

туғызатын дыбыстар.

Slide 16

Иіс түйсігі

Мұрын кеңістігінде

кілегей қабықтың

клеткаларына түрлі

химиялық заттардың

әсер етуінен иіс

түйсіктері пайда

болады. Иіс сезу

мүшесі-мұрын

Slide 17

Дәм түйсігі

Дәмді айырытын мүше

тіліміздегі дәм

бүршіктері. Оны

тітіркендіретін белгілі

дәмі бар, суға ерігіш

түрлі химиялық заттар.

Дәмді тәтті, ащы,

түзшы, қышқыл деп 4

топка бөледі.

Slide 18

Тері түйсігі

Тері түйсігінің

рецепторлары

денедеші терінің өн

бойында орналасқан.

Тері түйсігі бөлініді

Тактиль

Температура

Ауырғады білетін

Slide 19

Қозғалыс түйсігі

Қозңалыс түйсіктері

дененің жеке

мүшелерінің бір

күйдегі қалпын,

Қозғалысын

білдіреді. Оның

рецепторлары болып-

ет, тарамыс, сіңірлерд

жүйкелерінің ұштары.

Slide 20

Қабылдау турылы негізгі түсінік

Қабылдау-заттар мен құбылыстарды

мида тұтастай бейнелеу болып

табылады. Сөйтіп қабылдау-

түйсіктегідей бір анализаторлардың

ғана емес, бірнеше анализаторлардың

бірлесіп қызмет істеу нәтижиесі.

Қабылдау- ми қабығының күрделі

анализдік және синтездік қызметінің

нәтижесі.

Slide 21

Қабылдаудың негізгі қасиеттері

Тұтастылығы

Мағыналығы

Таңдамалылығы

Тұрақтылығы

Иллюзия

Апперцепция

Slide 22

Тұтастылығы

Қабылдаудың объектісі

кейбір жеке қасиеттерден,

жеке бөліктерден

тұрғанымен, біз оларды

бүтіндей, тұтастай

қабылдаймыз. кейбір

объектілердін жеке

бөліктері, шет жағасы ғана

қабылданса да біз

Бұлардың тұтас

формасын қабылдаймыз.

Slide 23

Мағыналығы

Бұл ерекшелікте қабылдаудың

түйсіктерден негізгі айырмашылығы

жақсы көрінеді. Ол объектілердін

мазмұнын жақсылап түсінбейінше,

белгілі тұжырымдар мен сөз арқылы

айтылмайынша, ол толық қабылданбайды

Slide 24

Таңдамалылығы

Толып жатырған

объектілердін ішінен

біреуін іріктеуіміз

қабылдаудың

таңдамалығы

делінеді.

Slide 25

Тұрақтылығы

Қабылдау

тұрақтылығы деп

сыртқы орта

жағдайының

өзгеруіне қарамастан,

кейбір қасиеттерінің

бір қалыпты болып

қала беруін атаймыз.

Slide 26

Иллюзия

Әрқашан да

қабылданатын затқа,

не құбылысқық

абылдау сәйкес келе

бермейді. Түрлі

себептермен

шындықты бұрмалап

теріс қабылдайтын

кездерде болады.

Slide 27

Апперцепция

Қабылдау адамның

жалпы психикалық

тұрмысы мен өткен

тәжірибесінің

мазмұнына

байланыстылығын

апперцепция дейді.

Slide 28

Қорытынды

Түйсік пен қабылдау бір тиынның екі жағы. Қабылдау мен түйсіну арқасында адамның қоршаған отаны сезінеді.

Slide 29

Қолданылған әдебиеттер

Қ. Жарықбаев “Жантану”

С. Бап-бала “Жалпы психология”


Ұқсас жұмыстар
ҚАБЫЛДАУДЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ
Қабылдаудың жалпы ұғымы
Қабылдау - ақиқат дүниедегі заттар мен құбылыстардың сезім мүшелеріне тікелей әсер етіп, тұтастай заттық түрде бейнеленуі
Уақытша қабылдау
Түйсік пен қабылдау
Қабылдаудың тұтастығы
Қабылдау қасиеттері
Көру түйсігі
Қабылдау туралы жалпы ұғым
СӨЙЛЕУ ЖӘНЕ ОЙЛАУ
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz