Руссо бірнеше еңбектері

Презентация қосу

М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
«ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА» ФАКУЛЬТЕТІ
«Жалпы педагогика және музыкалық білім»
кафедрасы

БӨЖ
Тақырыбы: Ж.Ж.Руссо «Идеалды тәрбие»

Орындаған: Бектасова Балнұр Мұратқызы
ТП 18-2К1
Қабылдаған: Құлжабаева Гүлсезім
Жан-Жак Руссо – көрнекті француз
ағартушы, жазушы және философ-ойшылы.
Ол 1712 жылы сағат шеберінің
жанұясында дүниеге келді.
Руссо біржүйелі білім ала алмады. 16
жасында ол Женеваны тастап, 30
жасына дейін ол әртүрлі жұмыстарды
атқарды, қара жұмыс, музыкант, музыка
оқытушысы және тағы басқа жұмыстар
Руссо өз бетімен білім алумен айналысты.

Ерекше қызығушылықпен Лейбництің,
Декарттың, Локаттың, Вольвтердің және
басқа да көрнекті ойшылдардың
шығармаларын оқып үйренді.

1741 жылы ол Парижге келіп, Франциядағы
ағартушылық философияның көрнекті
өкілдерінің қоғамына кіріп, олармен бірге
белгілі Энциклопедияда жұмыс істеді.
Руссо бірнеше еңбектері:
“Ғылымдар мен өнерлер туралы” (1750)
“Адамдардың арасында теңсіздіктің пайда болуы
және себептері туралы” (1754)
“Жаңа Элоиза” (1761)
“Қоғамдық шарт” (1762)
педагогикалық роман “Эмиль, немесе тәрбие
туралы” (1762)
Негізгі идеясы: тәрбиенің
табиғатқа сәйкестілігі, еркін
тәрбиелеу; сонымен бірге
тәрбиенің негізгі
факторлары табиғат,
адамдар және қоршаған
заттар деп таныды. Ж.Ж.
Руссо адам еңбек арқылы
өмір сүреді, еңбексіз өмір жоқ
деген ойдың да авторы
“Эмиль, және тәрбие туралы” деп аталатын
педагогикалық романында руссо феодалдық
қоғамның шырмауынан еркін жаңа адамды
тәрбиелеудің жолдарын көрсетіп беруге
талпынды. Бұл роман прогрессивті ортада
ерекше қызығушылық танытты, ал реакциялық
топтардың арасында, атап айтқанда чиновниктер
мен діниелері – жеккөрушілікпен қарады. 1762
жылы париж парламенті романды өртеуге, ал
оның авторын түрмеге қамауға шешім шығарды
«Эмиль, немесе тәрбие туралы» (1762ж.)
Тәрбие баланың толықтай жетілуіне бөгет болмауы
тиіс, сондықтан да балалардың қызығушылықтары
мен тілектеріне сәйкес толықтай еркіндік берген
дұрыс. Осы идеялар «Еркін тәрбие» теориясы мен
тәрбие міндетті түрде баланың қызығушылықтары
мен тілектерін ескере отырып олардың дамуына
ықпал ету қажет деген ойды тұжырымдайтын
педагогика ғылымындағы педоцентризмнің дамуына
әкелді.
“Табиғи тәрбие” беру теориясы бойынша, баланы ерікті іс-әрекетте,
еңбекте, жеке тәжірибенің негізінде, табиғатты және қоршаған өмірді тану
жолымен, жаттығулар мен барлық сезім органдарының үрдісінде
тәрбиелеу қажет. Осыдан келіп, мынадай талаптар қойылды: тәрбие
үрдісінде неғұрлым аз сөйлеу мен аз моральдық үгіттеу және солғұрлым
көп бақылау, жаттығу және тәжірибе.

Тәрбиенің нәтижелілігін қамтамасыз ететін негізгі шарттарға Руссо
төмендегілерді жатқызды:

тәрбиенің тәрбиеленушіге
сүйіспеншілігі, оның тәрбиенің педагогикалық
шығармашылық белсенділігін шеберлігінің жоғары деңгейде болу
және еркіндікке және өз бетімен мүмкіндігі.
әрекетке ұмтылуды мадақтау;
Руссо “табиғи және еркін тәрбиеге”
ерекше мән берді. Руссоның айтуы
бойынша, балалар табиғи, табиғатқа
сәйкес тәрбиеленуі тиіс. Оның себебі
тәрбие жұмысында баланың
табиғатына сәйкес оның жас
ерекшелігін ескеру. Оның
түсіндіруінше тәрбие үш түрлі қайнар
көзден нәр алады дейді: табиғаттан,
қоршаған адамдардан және қоршаған
заттардан.

Руссо табиғи тәрбиелік тікелей
байланысты еркін тәрбиені қатар
қойды. Адамның табиғи құқының
біріншісі - еркіндік, сондықтан да
ол еркін тәрбиеге ерекше мән
берді.
Француз философы Жан - Жак Руссо өзінің әйгілі «Еркін
тәрбие» теориясында: « Баланы еркін тәрбиелеу керек, оған
қыысым көрсетпей, болмысындағы табиғи қабілеттерін
дамытуға жағдай жасау керек», - деген. Бұл қағиданы жүзеге
асыру үшін тәрбиелеушілер мынадай ережелерді есте
сақтайды.

Баланың дара
Баланың жас және
ерекшелігін жыныстық
ескеру; ерекшеліктерін
ескеру;

Баланың
бойында ашық
байқалған
қабілеттерін
ескеру.
Тәрбиеленушінің жас ерекшеліктерін ескере
отырып, Жан-Жак Руссо балалардың жас
ерекшеліктерін төмендегідей кезеңдерге бөлді:

Бірінші кезең – туғаннан бастап, екі жасқа дейінгі кезең (балалық
кезең);

екінші кезең – екі жастан он екі жасқа дейінгі (баланың сыртқы
сезімдерінің дамуы) кезең;

үшінші кезең – он екі жастан он бес жасқа дейінгі (ақыл - ой және
еңбек тәрбиесі) кезең;

төртінші кезең – он бес жастан ересектік жасқа дейінгі (адамгершілік,
ізгі қасиеттердің дамуы) кезең.
Екінші кезеңде
Руссоның айтуынша, бала әлі де ойлауға
және дерексіз ұғымдарды меңгеруге
қабілетсіз, сондықтан да балаларға әртүрлі
үгіт насихат айту және мәтіндерді жаттауға
Бірінші кезеңде зорлаудың қажеттілігі жоқ. Ол балаларға
кітап беруді ұсынбайды, оның
Руссо баланың дене тәрбиесіне ерекше мән түсіндіруінше, олар үшін ең жақсы кітап
берді. Бұл кезеңде, оның пікірі бойынша, қоршаған табиғат болып табылады. Бұл
баланы қоршаған заттармен таныстыру кезеңде дене тәрбиесін жалғастыру,
қажеттігіне тоқталды. Мейлі бала заттарды денсаулығын нығайту, әсіресе баланың
ұстап қарасын, ойыншықтарды мейлі сыртқы сезімдерін дамыту қажет. Әсіресе,
қаратсын, сындырсын деген болатын-ды көру, сипай сезу органдарын дамыту, демек
Руссо. Осылай ол көруді, сипай сезумен балаға қоршаған ортадағы заттар мен
байланыстырудың алғашқы дағдыларын құбылыстарды бақылауға, өлшеуге,
меңгереді және кеңістікті елестете алады. салыстыруға, санауға жан-жақты
мүмкіншіліктер беру. Сезім органдарын
дамыту ақыл-ой дамуының негізгі
алғышарттары. Сондықтан да балаға
еркіндік беру керек.
Руссо былай деп жазды: “Мейлі ол жүгірсін,
секірсін, мейлі ол ойнасын, әрекет етсін,
әруақытта да үздіксіз қозғалыста болады”.
Төртінші кезеңде
Руссо адамгершілік тәрбиесінің кезеңі деп
атады. Бұл дегеніміз; бұл кезеңде
тәрбиеленуші адамгершілік ұғымдарды
қабылдауға қабілетті болып табылады.
Үшінші кезеңде Руссо тәрбиенің алдына үш міндеттерді
қояды: 1) жақсы сезімдерді тәрбиелеу,
Руссоның сипаттауынша, ақыл-ой және немесе, басқаша айтқанда, “жүрек
еңбек тәрбиесінің кезеңі болып табылады. тәрбиесі”; 2) жағымды пікірлерді
12 жасқа келгенде бала дене жағынан тәрбиелеу; 3) жағымды ерікті тәрбиелеу.
жеткілікті жетілген және еңбекке қабілетті, Осы міндеттерді шешу, Руссоның пікірінше,
өзінің сыртқы сезім органдарының моральдық тұжырымдаулармен және
көмегімен қоршаған дүниедегі негізгі ақыл айтумен ғана емес, басқа жолдармен:
заттар мен құбылыстарды тез бағдарлай жағымды үлгілермен, жағымды істерді
және қабылдай алады. Ал жағырафиядан, орындаумен және ұлы адамдардың
астрономиядан және табиғаттанудан ғұмырнамасын оқып-үйрету арқылы
білімдерді түсіну және меңгеру нәтижелерге қол жеткізуге болады.
қабілеттілігін толық іске асырады.
Руссоның айтуынша, бала дамуының бұл
кезеңінде ақыл-ой тәрбиесі осы үш пән
бойынша білімдерді меңгерумен шектелуі
тиіс.
Үшінші кезеңді Руссо еңбек тәрбиесіне
ерекше көңіл бөлді. Еңбек тәрбиесінің
негізгі құралы, Руссоның айтуынша,
тәрбиеленушінің еңбек үрдісіне тікелей
қатынасы болып табылады
Руссо Швейцарияға қашып кетуге
мәжбүр болды. Бірақ онда да осындай
жағдайға душар болды.
Оның “Эмиль, және Тәрбие туралы”,
“Қоғамдық шарт” еңбектерін өртеп
жіберді. Швейцариядан кетуге мәжбүр
болған Руссо іздеушілерден жасырынуға
тура келді.
Тек ғана 1770 жылы Парижге қайта
оралуға мүмкіншілік алды. Ауру,
қайыршылықтың күнін кешіп, 1778
жылы Париждің қасында қайтыс болды.
Әдебиеттер

1. Бержанов, Мусин «Педагогика тарихына»
2. Роланд-Гольст Г. Жан Жак Руссо: его жизнь и сочинения. —
М.: Новая Москва, 1923.
3. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтанудың пайда болуының алғашқы кезеңі-Xix ғасырдың 40- жылдары

Француз энциклопедияшылары

Мемлекет пен құқық осы жеке меншіктің нәтижесі

Білімді жетілдіру

Отбасы тәрбиесінің негіздері

ПЕДАГОГИКАНЫҢ ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІНІҢ ЖІКТЕМЕСІ

Томас Гоббс (1588-1679 жж. )

Денелер материяның туындысы

Педагогиканың шығу тарихы

ҚАЙТА ӨРЛЕУ ЖƏНЕ ЖАҢА ЗАМАН

Пәндер