Адам миының, көзінің және дам сезу мүшесінің құрылысы

Презентация қосу

«Адам миының, көзінің және дам сезу
мүшесінің құрылысы»
Орындаған :Көпбосын Жайна
Қабылдаған : Туртаева Райхан
Топ :5101-10
Жоспар:

1. Биология кафедрасысының кабинеттерімен танысу.
2. Адам миының қүрылысы мен танысу
3.Көздің құрылысы
4. Адам ауыз қуысының құрылысы
5. Қорытынды
Биология кафедрасысының кабинеттерімен танысу

31.01.2022 жылы біз 106 - Адам анатомиясы, адам мен жануарлар физиологиясы
зертханасымен таныстық. Онда біз әртүрлі адам ағзалары мен мүшелерімен және
қаңқа мен таныстық. Соның ішінде менің алған тақырыбы адам миы мен көз және
тіл құрылысы.
Биология мамандығы бойынша оқу процесін қамтамасыз ету үшін «Биология»
кафедрасы лекциялық оқу бөлмелерімен, оқу зертханаларымен, материалдық-
техникалық құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген. Жалпы биология және
сабақтас ғылым мсмандығы бойынша, бізде практикалық жұмыс жүруде. Соның
мақсатында біз кафедрада жалпы 8 оқу бөлмелерімен таныстық . Оның 4-і
зертханаларын яғни 100,105,106,108 кабинеттер, 4-і лекциялық залдар 102,112, 221,
213 кабинеттер болып табылады. Барлық оқу бөлмелері интерактивті тақтамен және
компьютермен жабдықталған. Сонымен қатар, барлық зертханалар пәндердің
материалдық-техникалық құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген.
Ми жайлы айтып өтсем. Ми – ми сауытының ішінде орналасқан. Салмағы шамамен 1300-1400 гр
құрайды. Адам миының толық дамуы 20 жасқа дейін жалғасады. Ми 3 бөлімнен тұрады :
1. МИ ДІҢІ – сопақша, ортаңғы, аралық және ми көпірі.
2.МИШЫҚ – тепе теңдік сақтау қызметін атқарады.
3.ҮЛКЕН МИ СЫҢАРЫ - мінез құлыққа жауап береді.
Сопақша ми. Құрылысы жағынан жұлынға ұқсас, сұр заты ішінде, ақ заты сыртында. Ұзындығы :
2.5-3 см
Қызметі : қорғаныштық ( жөтелу, құсу, түшкіру, жас бөлу, көзді жыпылыктату), асқорыту ( сору,
жұту асқорыту бездеріне жауап береді), жүрек қантамырлардың реттеу, тыныс алу.
Артқы ми. Мишық пен ми көпірі, мишық, ортаңғы ми, аралық ми.
Ми көпірі – ортаңғы ми мен сопақша миды бір – бірімен байланыстырады яғни, қозуды өткізеді.
Мишық – ортаңғы ми мен ми көпірінің артқы жағында орналасқан. Қаңқа бұлшықет жұмысын
реттейді, тепе- теңдікті сақтайды
Ортаңғы ми - артқы мидың арасында ми сыңарының астында орналасқан. Қызметі : басты бұру,
жарыққа қарау көз қарашығының үлкейіп кішірейту, сонымен қатар ортаңғы мидан 12 жұп жүйке
жүйесі тарайды.
Аралық ми – ортаңғы мидың алдыңғы жағында орналасқан, көру төмпешігі бар. Қызметі: зат алмасу,
ішкі секреция бездерінің жұмысын реттеу, зәр шығару, ұйқыны реттеу, дене температурасын реттейді.
Үлкен ми сыңары. Үлкен ми сыңарының сұр заты ми қыртысы түзеді, ақ заты жүйке талшықтарын
түзеді. Үлкен ми сыңары екіге бөлінеді оң және сол жақ.
Оң жақ – музыка, бейнелеу өнері, шығармашылық жұмыс.
Сол жақ – арифметика, абстрактілі ойлау.
Ми қыртысында 14 млрд жүйке жүйесі болады. Осы ми сыңарларының ішінде 2 қуыс немесе басқаша
атауы қарынша болады. Олардың қызметі : зат алмасу, қысымды реттеу, жүйке жүйені қорғау болып
табылады.
Ми қыртысы негізінен 4 бөлімнен тұрады :
Маңдай – иіс сезу, дәм сезу.
Шүйде- көру.
Самай- есту
Төбе- тепе-теңдікті сақтау.
Енді адамның сезім мүшелеріне келер болсақ, 5 бөлімнен тұрады
Есту, сезу, дәм сезу, көру, иіс сезу. Соның ішінде көру және дам сезу мүшесін талдайтын болсақ.
Көру мүшесі – көз, көзді зерттейтін ғылымды офтолмология немесе окулист деп атайды. Біз
сырттан келетін 80-90% ақпаратты осы көз арқылы еске сақтап көре сезе аламыз. Көз екі бөлімнен
тұрады : көз алмасы және қосымша мүшелер
Қосымша мүшелерге : қабақ кірпік жатады бұлар тікелей түскен жарық пен бөгде заттардың шаң
тозаң секілді заттардан қорғайды.
Жас безі – бұл сыртқы секрециялык без, көзді ылғалдап көзге кірген бөгде заттарды жас арқылы
шығуына қамтамасыз етеді, микробтарды жояды, жылыту қызметін атқарады.
Көз бұлшықеті – көз алмасын қозғалу оңға солға жылжыту.
Қас – аққан терді көзге кіргізбеу.
Көз алмасы : 3 қабаттан тұрады.
Ақ қабық – қалың тығыз дәнекер ұлпасынан түзілген көзге пішін береді. Ақ
қабықтың алдыңғы жағы қасаң қабық жауып жатады, пішіні дөңес болады, жарық
өткізеді. Тамырлы қабық – қан тамырлар ға бай, қоректік зат және оттегі мен
қамтамасыз етеді.
Тамырлы қабықтың алдыңғы жағы нұрлы қабық қа айналған. Нұрлы қабықтың
арасында қарашық бар. Қарашықтың қызметі – жарықты көз бұршағына өткізу.
Қарашықтың үлкейіп кішіреюі нұрлы қабықтың бұлшықеті не байланысты. Яғни,
жарық аз туссе қарашық үлкейеді, жарық мол туссе кішірейеді.

Қарашық артында көз бұршағы хрусталик орналасқан, қызметі : жарықты жинап
торлы қабыққа өткізу. Көз алмасының ішін іркілдек сұйық зат толтырып тұрады.
Торлы қабатта – екі түрлі дақтары болады, олар сары дақ құтышалардан тұрады 7
млн түстерді ажырата алады. Ақ немесе соқыр дақ – 120 млн таяқшалардың тұрады
. Түс ажырата алмайды, түнде іске қосылады, осы бөлімнен жүйке мен қан тамырлар
өтеді. Көздің тұрды аурулары бар мысалы : дальтонизм, коньюктивит, т. Б
Ендігі кезекте дам сезу мүшесіне келер
болсақ. Тіл – сілемейлі қабықшамен
қапталған емізікшелермен бүршіктерден
тұрады. Бүртік ұшында 40-50 түтікшелер
бар сол арқылы біз дәм сеземіз. Тілдің
ұшы-тәттіні, артқы бөлігі – ащыны,
жиегі- қышқылды, ұшы мен жиегі –
тұздылықты. Дәм сезу рецепторлары
тілдің ұшында, артқы бөлігінде, жиегінде,
жұмсақ таңдайда, жұтқыншақтың артқы
жағында орналасады.
Қорыта келсек, ми бұл біздің ойлаган жоспарымыздын және
басқада іс әрекеттердің жүзеге асуы қамтамасыз етеді. Мидың
әр бөлігі адамның ішкі организмдердің сыртқы іс әрекеттер
мен қимыл қозғалысқа жауап береді, ал көру бұл маңызды
мүше десекте болады, себебі біз ақпаратты танып білеміз еске
сақтаймыз. Дәм сезу арқылы тағамының дәмін сақтап оның
қандай тағам екенін анықтай аламыз.

Ұқсас жұмыстар

Есту мүшесі

СЕЗІМ ЖҮЙЕСІ ТАРАУЫН ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

Көру мүшесі

ЕСТУ АНАЛИЗАТОРЫ

Менингит ауруы және оның алдын алу шаралары

Сезім мүшелері. Көздің құрылысы

Рецепторлы жасушалар және рецепцияның механизмдері

Есту мүшелері

Жүйке жүйесі

Иіс және дәм сезу Мүшелері

Пәндер