Асқазан сөлі

Презентация қосу

БОӨЖ4 Орындаған:
Юсупова Ш.Д.
« КӨМІРСУЛАРДЫҢ, БЕЛОКТАРДЫҢ Мамандығы: ЖМ
ЖӘНЕ ЛИПИДТЕРДІҢ ЫДЫРАУЫН Тобы: 203 А
ТЕЗДЕТЕТІН АСҚАЗАН СӨЛІНІҢ Қабылдаған:
ФЕРМЕНТТЕРІ » Токтамысова А.Б.
ЖОСПАР:
Кіріспе
Негізгі бөлім:
Асқазан сөлі
Асқазан сөлі ферменттері
Асқазан сөлі пепсиндері
Тұз қышқылының қарындағы ролі
Қарын сөлінің бөліну кезеңдері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
КІРІСПЕ
◊Азық қорыту дегеніміз – күрделі қоректік заттардың қарапайым түрге
айналуы және оларды ағзаның сорып, өзіне сіңіруі. Азық қорыту
жүйелерінің атқаратын негізгі қызметтері: сөл бөлу, ұсақтау, араластыру,
жылжыту, керексіз заттарды сыртқа шығару және сору. Қабылданған
азық ағзада физикалық, химиялық және биологиялық түрде өнделеді.
Физикалық өнделуі дегеніміз – азықтың
ылғалдануы, ұсақталуы, жұтылуы және асқазан
арқылы жылжуы.

Биологиялық өндеу микроағзалардың
қатысуымен өтеді.

Химиялық өндеу ферменттердің қатысуымен
жүреді.
АС ҚАЗАН СӨЛІ
→Қарында үш түрлі клеткалар орналасқан. Олар бас, қосымша және айнала қоршалған клеткалар. Бас
клеткалар ферменттер бөледі, қосымша клеткалар сөл және айнала қоршалған клеткалар тұз қышқылын
бөледі. Осы көрсетілген үш түрлі клеткалардан бөлінген заттарды қарын сөлі дейді.

→Қарын сөлі түссіз, қышқыл реакциялы (рН 0,8-1,0) сұйық зат. Сөлдін құрамында су 99,2-99,6%, 0,4-0,8%
құрғақ зат бар. Құрғақ заттар органикалық емес және органикалық қосылыстардан құралған.

→Қарын сөлінің құрамында төрт фермент бар:
1- пепсиноген тұз қышқылының әсерінен пепсинге айналады. Пепсин белоктарды альбумоз бен
пептондарға дейін ыдыратады;
2 - реннин - сүттің казеиноген белогін казеинге ауыстырады, немесе сүтті ірімшікке айналдырады;
3 - қарындық липаза –эмульсияланған майды глицерин мен май қышқылдарына дейін ыдыратады;
4- желатиназа - желатинді сұйықтандырады.
Протеаз
Карбог алар
идрала
1- протеазалар – залар
белоктарды
ыдыратушылар;
2- карбогидралазалар – Эстера
қанттарды залар
ыдыратушылар;
3- эстеразалар
липоидтарды ыдыратады.

Фермент дегеніміз ағзадағы химиялық
реакцияларды жылдамдататын биологиялық
катализаторлар. Азықта қорытатын
ферменттер үш топқа бөлінеді:
ФЕРМЕНТТЕРДІҢ
КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
∞Оксиредуктаза - электрондардың тасымалын катализдейді, тотығу-тотықсыздану
реакциялары. Мысалы, каталаза ферменті.
∞Трансфераза - функционалды топтардың және молекулалық қалдықтардың бір
қосылыстан екінші қосылысқа тасымалдайды. Мысалы, фосфотрансфераза,
аминотрансфераза.
∞Гидролаза - гидролитикалық ыдырау реакция жылдамдығын жылдамтады.
Мысалы, пепсин, мальтаза т.б.
∞Лиазалар – молекулалар арасындағы химиялық байланыстарды гидролиз
реакциясыз катализдейді,бір өнімнің ішінде қос байланысты түзеді. Субстратты
ыдыратады және жаңа өнімді синтездейді.
∞Изомеразалар – бір субстрат молекуласының құрылымдық немесе кеңістіктік
өзгерістерді катализдейді, изомерлі формалар түзіледі.
∞Лигазалар – синтез раекцияларын жылдамдатады, энергияңа бай байланыстарды
ыдыратады.Изомеразалар – бір субстрат молекуласының құрылымдық немесе
кеңістіктік өзгерістерді катализдейді, изомерлі формалар түзіледі.
АСҚАЗАН СӨЛІНІҢ НЕГІЗГІ
ПЕПСИНДЕРІ:
Пепсин А - рН = 1,5-2,0 кезінде ақуыздарды гидролиздейтін ферменттер тобы. Пепсиннің
шамамен 1% - ы қанға өтеді, бүйректе сүзіледі және несеппен шығарылады (уропепсин).
Гастриксин, пепсин С, асқазан катепсині. Асқазан сөліндегі пепсин А мен гастрикиннің
арақатынасы 1: 1-ден 1:5-ке дейін. РН = 3,2-3,5 кезінде ферменттің оңтайлы әсері.Пепсин В,
парапепсин, желатиназа-желатинді сұйылтады, дәнекер тінінің ақуыздарын ыдыратады. РН
5,6 дейін ферменттің оңтайлы әсері.
Ренин, пепсин Д, химозин-параказеин мен сарысуы бар ақуыз түзе отырып, Са
иондарының қатысуымен сүт казеинін ыдыратады.
Асқазан сөлінде бірқатар нейротеолитикалық ферменттер бар: асқазан липазасы,
лизоцим, муколизин, карбоангидраза, уреаза. Лизоцимді беткі эпителий жасушалары
шығарады және асқазан сөліне бактерицидтік қасиеттер береді.
Асқазан сөлінің амилолитикалық және липолитикалық белсенділігі аз.
Асқазан сөлінде басқа протеолитикалық емес ферменттер табылды:
трансаминазалар, аминопептидазалар, сілтілі фосфатаза, рибонуклеазалар және басқалар.
ТҰЗ ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ
ҚАРЫНДАҒЫ РОЛІ:
1- қарында қышқыл орталық жасайды;

2 - пепсиногенді пепсинге айналдырады;
3- белоктарды ісіндіріп, олардың көлемін
ұлғайтады;
4 - бактерицидтік қасиет береді;

5- азықтардың ішекке ауысуына қатысады;
6- аш ішектегі бөлінетін просекретинді
гастринге ауыстырады.
ҚАРЫН СӨЛІНІҢ БӨЛІНУ
КЕЗЕҢДЕРІ
1- рефлекторлық 2- нейрохимиялық
кезең кезең
Тамақ жегеннен соң итте 5 Итте тамақ қабылданғаннан соң 30-40
минуттан кейін басталып, секреция 5-8
минуттан кейін басталып, 1-2 сағатқа дейін созылады
сағатқа созылады. Бұл кезеңде көкөністер мен ет
Тамақты қабылдаған кезде сорпасында болатын гистамин,
қарында бөлінетін прогастрин тұз
ауыздағы және қарындағы қышқылының арқасында гастринге
рецепторлар тітіркеніп, ауысып, қанға сорылып, сопақша миға
тітіркену сопақша мидағы сөл барып бөлінуді реттейтін орталықты
қоздырады.
бөлу орталығына барады.
Осы орталықтан қозу қарынға тағы да
Ол орталықтан қарынға кезеген жүйке арқылы беріледі де сөл
бөліне бастайды.
кезеген жүйке арқылы
беріледі де итте сөл бөлу
ҚОРЫТЫНДЫ
Көмірсулар ауыз қуысында сілекей сөліндегі α-амилаза
ферментінің әсерінен декстриндерге (мальтаза мальтоза;
глюкозаға дейін), гликоген глюкоза. Тамақтың түйірі
асқазанға сілекейге шыланған асқазан сөлінен, тағам
құрамындағы α-амилаза көмірсуды қорыта береді.
Асқазан сөлі
тамақ түйіріне толық сіңірілген соң, α-амилаза өз әсерін
тоқтатады.
Себебі асқазанның РН қышқыл, α-амилазаның әсерін
жояды.
Асқазан сөлінде көмірсуларды ыдырататын ферменттер
болмайды, ал тағаммен түскен целлюлоза ас қорыту
жолында
сәйкес ферменттер болмағандықтан қорытылмайды, ол
ішектің
перистальтикасын күшейтеді. Ішек қуысында сілтілік
орта
болғандықтан тамақ түйіріндегі амилазаның активтілігі
қайта
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР
https://abstract.science-review.ru/ru/article/view?id=1867#:~:text
=%
D0%96%D0%B5%D0%BB%D1%83%D
https://ppt-online.org/440672
Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И., Сейтембетова А.Ж..
Биологиялық химия.Қарағанды.-2007.
Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.Павлодар.-2008.
Сеитов З.С., Биологиялык химия, 2007
Орындаған: Юсупова
Ш.Д.
Тобы: 203 А

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Асқорыту жүйесінің қызметі

АСҚОРЫТУ БЕЗДЕРІ

ТАМАҚТАНУ ГИГИЕНАСЫ. ТАМАҚТАНУ РЕЖИМІ

Ас қорыту жүйесінің патологиясы

Асқазан сөлінің патологиялық құрамдас бөліктер

Асқорыту

ҚАРЫН СӨЛІНІҢ БӨЛІНУ КЕЗЕҢДЕРІ

Асқорытудың маңызы. Тістің құрылысы

АС ҚОРЫТУ ФИЗИОЛОГИЯСЫ

Аңдардың асқорыту жүйесі

Пәндер