Басқару психологиясының даму бағыттары

Презентация қосу

«Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті»

Басқару психологиясының
даму бағыттары
Орындағандар: Жақсан Мадина
Қозан Ақдидар
Тобы: М094-6103-21-01
Тексерген: Аубакирова Ж.К.

Нұр-Сұлтан - 2021
Жоспар
1 Басқару және психология түсінігі

Басқару психологиясының дамуына психологиялық
2 бағыттардың ықпалы

3 Басқару психологиясының пәні, аспектілері
Басқару түсінігі
Жетістік – бұл 10% сәттілік және 90%
еңбектенуден болады.
Эдисон

Басқару бұл элемент, функция, белгілі бір құрылымдарды сақтауды
қамтамасыз ететін, ұйымдасқан жүйелердің режимін қолдау, олардың
қызметін жүзеге асыруға, олардың бағдарламалары мен мақсаттарын
түсіндіреді.
Ұйымға біріккен адамдарды басқару туралы сөз болғанда, онда көптеген
басқа да аспектілері сияқты басқарушылық қызметіне психологиялық
аспектте кіреді, сондықтан да психологиялық ғылымда табысты дамып келе
жатқан, жаңа пән ретінде – басқару психологиясы пайда болды.
Басқару психологиясы
Басқару психологиясы – білімнің қиын жүйесінің келесі басқару қызметтеріне
қатысты:
• Психологиялық факторлар – менеджер қызметіне ұтымды және сәтті қызметтерді
қамтамасыз ету;
• Адамдар қызметінің психологиялық мотивациясы;
• Топтық әрекеттер мен жеке қарым-қатынастың ерекшеліктері;
• Көшбасшысының психологиялық аспектісі, оның қабылдаған шешімдері;
• Билік пен ұйымдардың психологиясы;
• Әріптестердің психологиялық сұрақтары;
• Қақтығыс психологиясы.
Басқару психологиясының дамуына психологиялық
бағыттардың ықпалы
Басқару психологиясы саласындағы әзірлемелерді практикалық
іске асыру диагностикалық құралдарды құру, басшыларды даярлаудың
белсенді әдістерін әзірлеу, басқарушылық кеңес беру, атап айтқанда,
кәсіби даму мәселелері бойынша, басшы лауазымдарға ұсынуға резерв
құру және т. б. түрінде жүзеге асырылады.
Басқару психологиясын дамыту мәселесінде екі аспектіні бөлуге
болады: шетелдік (Батыс Еуропа елдері, АҚШ және басқа да жоғары
дамыған мемлекеттер) және отандық (ТМД елдері, соның ішінде Ресей
Федерациясы және Беларусь Республикасы) ғылымның дамуы.
Басқару психологиясының қалыптасуы басқару теориясы мен
психологиялық ғылымның дамуымен тығыз байланысты. Батыс Еуропада
психологияның бұл бағыты көбінесе «еңбек психологиясы және
ұйымдастырушылық психология» деп аталады. АҚШ-та «өнеркәсіптік
психология және ұйымдастырушылық психология» ұғымы жиі қолданылады.
Аталған бағыт психологиядағы ең маңыздыларының бірі болып табылады.
Еңбек психологиясы мен ұйымдастырушылық психологияның құрылымы:
еңбек психологиясы, персонал психологиясы және нақты ұйымдастыру
психологиясы (еуропалық нұсқа); өнеркәсіптік психология және
ұйымдастырушылық психология (американдық нұсқа). Бұл бөлу алдын-ала
анықталған, көбінесе менеджмент теориясында үш компонент бөлінеді :
жұмысты басқару, адамдарды басқару және ұйымды басқару.
Біріншіден туындаған еңбек психологиясының проблемаларына мыналар
жатады: жұмыс міндеттерін жобалау және қызметкерлерді қызметке тарту;
қолайлы жұмыс ортасын құру; адамды жұмыспен қанағаттандырудың
психологиялық факторлары; жұмыссыздықтың психологиялық
проблемалары, адамның әл-ауқаты және оның психикалық денсаулығы және
т.б.
Персоналдың психологиясы персонал мен ұйымның өзара
байланысымен байланысты проблемаларды (қабілеттер мен мүмкіндіктерді
бағалау, кәсіби функцияларды орындау, қызметкерлерді оқыту,
қажеттіліктерді қанағаттандыру және іске асыру, кәсіби мансапты дамыту,
бірақ т.б.) өз талдауының тақырыбы ретінде қарастырады.
Шетелдік еңбек психологиясы мен ұйымдастырушылық психологияның қалыптасуы
мен дамуында келесі кезеңдер бөлінеді (Н. Носов):

1. Еңбекті ғылыми ұйымдастыру кезеңі (1900-1930). Ұйымның пәні - жұмыс орны, ал
негізгі психологиялық теория-еңбекті ғылыми ұйымдастыру.

2. Адами қарым-қатынас кезеңі (1930-1960). Ұйымның пәні-өндірістік бөлімдер, ал негізгі
психологиялық модель-тұлғааралық қатынастар теориясы.

3. Жеке психологиялық кезең (1970-1980). Ұйымның тақырыбы-бүкіл өндіріс, ал негізгі
психологиялық модель-тұлға теориясы.

4. Трансперсональды кезең (1980--1990). Ұйымның пәні-қоршаған орта, ал даму теориясы
мен трансцендентальды шындықтың негізгі психологиялық моделі.

5. Ақпараттық кезең(2000 жылдан бастап). Ұйымдастыру пәні-қоршаған ортаның жұмыс
істеу принциптері, негізгі психологиялық модель-адамның фазалық күйлерінің теориясы.
Еңбек психологиясы мен ұйымдастырушылық психологияның
дамуын үйлестіруде еуропалық еңбек психологиясы және
ұйымдастырушылық психология қауымдастығы (Бельгиядағы
әкімшілік кеңсе) маңызды рөл атқарады. Қауымдастыққа тек жоғары
дәрежелі мамандар ғана емес, сонымен қатар тиісті мәселелерді
дамытқысы келетіндердің барлығы кіреді. Ауылда жетекші кәсіби
бірлестіктер, ең алдымен, өнеркәсіптік және ұйымдастырушылық
психология қоғамы, басқару академиясы болып табылады.
Отандық басқару психологиясы ұзақ уақыт бойы бұрынғы КСРО-ның
психологиялық және басқару ғылымының ажырамас бөлігі ретінде
жұмыс істеді. Оның қалыптасуы мен дамуында келесі кезеңдер бөлінеді
(Л. Карамушка, Л. Орбанлембрик):

--еңбек психологиясы мен басқару психологиясының пайда болуы мен
дамуы (XX ғасырдың 20-30-шы жылдары);

-- еңбек психологиясы мен басқару психологиясының тоқырауы (ХХ
ғасырдың 30-50-ші жылдарының екінші жартысы);

-- еңбек психологиясы мен басқару психологиясының жандануы және
олардың социалистік бағдар негізінде дамуы (50-жылдардың екінші
жартысы-ХХ ғасырдың 90-жылдарының соңы);
Жалпы, батыстағы басқару психологиясының қазіргі жағдайы
ғылыми зерттеулердің қарқындылығымен, олардың нәтижелерін
басқару тәжірибесінде жедел және тиімді қолданумен сипатталады.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Л. А. Вайнштейн, И. В. Гулис “Психология управления”. Минск 2016.
2. Умбиталиев А.Д.«Басқару психологиясы». Алматы 2017.
3. О. В. Евтихов «Психология управления». Красноярск 2011.
4. Басқару психологиясының тарихы, тапсырмалары және пәні.
https://www.mbook.kz/media/35/items/27/index.html
5. Frank J. Bruno «Psychology - A Self-Teaching Guide». 2002.
6. What Is Psychology? https://www.verywellmind.com/psychology-4014660
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Еңбекті ғылыми ұйымдастыру мектебі

Әскери психология

Басқару психологиясының даму кезеңдері

Басқару психологисы тарихы, пәні

Психология адам мінез - құлығын зерттеу

Менеджмент психологиясына кіріспе

Басқару психологиясы генезисі

Психологияның мәселелері

Кеңестік психология ғылымының даму бағыттары

Адамның еңбек іс-әрекетінің психологиялық ерекшеліктерін, еңбек дағдыларының даму заңдылықтарын, еңбекті ғылыми негізге сүйене отырып ұйымдастырады

Пәндер