Билингвистикалық оқытудың методологиясы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
«М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті»

«ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА» ФАКУЛЬТЕТІ
«АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ» КАФЕДРАСЫ

Тақырыбы:Естімейтіндердің сөздік-ым-ишаралық билингвизмнің өзгешеліктері

Орындаған: Бектасова Б.
ТП-18-2К1
Қабылдаған:Калыбекова Сауле Кураловна
Ым тілі – ым-ишарадан тұратын дербес тіл, олардың әрқайсысы мимикамен, ауыз бен еріннің
пішінімен немесе қимылымен, сондай-ақ дене қалпын үйлестіре отырып қолмен жасалады. Бұл
тілдер негізінен саңырау және нашар еститін мәдениеттерде қарым-қатынас мақсатында
қолданылады. Есту қабілетін жоғалтпайтын адамдардың ымдау тілдерін пайдалануы екінші дәрежелі,
бірақ өте кең таралған: ымдау тілін пайдаланушылар болып табылатын есту қабілеті бұзылған
адамдармен жиі сөйлесу қажеттілігі туындайды.
Пайда болу тарихы

Хуан Пабло Бонет, «Редуксион де лас летра и арте para enseñar a hablar a los mudos»,
«Әріпті қысқарту және мылқауларды сөйлеуге үйрету өнері» (Мадрид, 1620)
Әрине, есту ымдау тілдері бар қоғамдарда бірнеше саңыраулар оларды қолданып, оларды
шығармашылықпен байытқан. Алайда, мұндай функционалды дамыған, лексикалық бай
нұсқалар қысқа мерзімді болып шықты, олардың қолданылуы саңыраулардың тар
қарым-қатынас шеңберінен шықпады. Функционалды түрде бай тілді сақтауға және оны
жаңа мүшелерге беруге қабілетті көптеген саңырау қауымдастықтар - бұл қалалық
жерлерде халық тығыздығы жоғары болатын кеш құбылыс. Дегенмен, ерекше жағдайлар
бар (ауыл ымдау тілдері): мысалы, Бразилияның солтүстік-шығысындағы шағын елді
мекендерде тұратын Урубу тайпасында саңырау адамдардың саны өте көп - жетпіс бестен
бір; Бұл жерде саңыраулар қолданатын дамыған ымдау тілі дамығаны таңқаларлық емес,
бірақ тайпаның барлық мүшелеріне белгілі.
Еуропада қазіргі заманда халықтың ұтқырлығының артуына байланысты үлкен
аумақтарда тұтас мемлекеттер шеңберінде біртұтас, ұлттық тілдер қалыптаса
бастады. Белгілі бір мағынада ымдау тілдері жағдайында параллельді процесс
орын алды. Бүкіл мемлекеттердің аумағында ымдау тілдерінің дамуы мен
таралуына ең маңызды серпін 18 ғасырдың аяғында пайда болды. Есту қабілеті
бұзылған балаларға арналған білім беру және білім беру орталықтары:
Францияда - Аббе Шарль Мишель де ль'Эпенің жетекшілігімен, Германияда -
Самуэль Гейниккенің жетекшілігімен.
Саңырау педагогтардың басты міндеті – балалардың тиісті
тілдердің жазбаша түрін меңгеруіне жағдай жасау;
Саңыраулардың ұлттық қауымдастықтарында дамыған табиғи
ымдау тілдері тілдерді оқытудың негізі болды, бірақ олардың
негізінде француз (және неміс) тілдерінің сурдоаудармасын
жасанды түрде жасай бастады. Дыбыс және ымдау тілдерінің
құрылымындағы үлкен сәйкессіздіктерге байланысты сөздік
табиғи ымдау тілдерінде қажет емес (предлогтарды,
грамматикалық жынысты және т. ).
Есту қабілеті бұзылған балаларды оқытудағы билингвистикалық жүйе қазіргі заманғы
барлық педагогикалық жүйе қоғамның ерекше проблемасы бар балалардың құқығы
және мүмкіндігіне қарым-қатынасын туындайды.
XXғ. 80 ж.ж. сурдопедагогиканың бұл бағыттарының дамуына негіз болған кейбір түрлі
факторларды атауға болады. Біріншіден, ұлттық ым-ишара тілін зерттеп (В.Стон,
М.Бренон, Г.Л.Зайцева), ым-ишара тілі — өзіндік ерекше грамматикалық, лексикалық,
морфологиялық ерекшелігі бар толыққанды, күрделі және өзіндік лингвистикалық жүйе
деп көрсетті.
Екіншіден, қазіргі уақытта ым-ишара тілі саңыраулардың когнитивті және
коммуникативті әрекеттерінде маңызды рөлге ие екендігі жалпыға аян.
Үшіншіден, бүкіл әлемде миграциялық топтауды күшейтудің қорытындысында
(мысалы, Англияда, Францияда және АҚШ-та Азиядан және Африкадан келген
иммигранттар тобы күшейді) адамдарды оқытуда проблемалар туындап, олар
иммиграцияланған елдің тілі бірінші тіл болатынын қарастырды.
Төртіншіден, қоршаған ортаның «басқаларына ұқсамайтын» адамдарға деген
көзқарастарының өзгеру қорытындысында басқа әлемдік түсініктермен көпшілікке
бағынуды идеология ете бастады. Саңырауларды Адам қатарына қосып, оларды өзіндік
дамуының ерекше өмірлік жолы бар, өзіндік мәдениетін, көпшілік мәдениетін бөліп
тұратынын өзіндік дамуына, құқылы деп санады. Мысалы, Норвегияның швед ұлтынан
шыққан саңырау азаматы үш тілді меңгеріп, үш мәдениетке жатады – тұрақтайтын
норвегиялық, яғни мемлекет мәдениеті, шведтік-өзінің ата-бабасының мәдениетіне, және
өзінің достары саңырау мәдениеті.
Бірақ бұл билингвистикалық идеяны барлық саңыраулар қолдамайды.
Соқыр саңырау А.В.Суворов «аз» мәдениетті ерекше дұрыс деп қолдамай, бұл жерде
түсініктерден ауысуы пайда болып,ал негізінде сөз жай ғана «соқырсаңыраулардың
индивидуалды тәртібінің модификациясы, күрделі жағдайда өмір сүруді қажет ететін
ерекшеліктер» туралы айтады.
Бірақ саңырау балаларға альтернативті модель сапасы ретінде билингвистикалық
оқыту жүйесі тиімді деп айтуға болады.
Билингвистикалық оқытудың
методологиясы:
• Саңыраулардың микроәлеуметтік мәдениеті
және толықтай табиғи тілі ретінде ым-ишара;
• Қазіргі цивилизацияланған қоғамның
лингвистикалық және мәдениеттік
плюрализмі;
• Саңырау балаларды микроәлеуметтің уәкілі
ретінде дискриминацияны тоқтату қажеттілігі;
• Этникалық шегіне, нәсіліне, жынысына және
дамуындағы ерекше проблемаларына
қарамастан адамдардың мүмкіндігі және хұқы
бірдей (Pickeregi, Gregory, 1998).
Билингвистикалық оқытудың ең күрделі және дискуссиялық проблемалары – оқытудың
әр кезеңдеріндегі сөздік әдістерді қолдану жүйесінің өңделуі. Қандай тілден бастаған
жөн? Қашан екінші тілді жүргізу қажет? Ауызша тіл оқытудың тәсілі және заты ретінде
қандай орынды алуы қажет?
Сөз жоқ, билингвистикалық оқытудың теориясы келешекте өңдеуді қажет етсе, ал
практика – көптеген әдістемелік және ұйымдасқан проблемалардың шешілуі болып
табылады.
Қазіргі уақытта билингвистикалық мектептер және бала бақшалар Батыс Еуропада
жұмыс істейді. Басқа жағдайда, қазіргі әлемде саңырауларға құқықтық жағынан кепілдік
беру және өзіндік қабілеттерін реализациялауға мүмкіндік берілген, өзінің өмірлік жолын
таңдауға, соның ішінде білім алуға құқылы. Есту қабілеті қалыпты адамдар секілді өмір
сүруі үшін саңырау адамдардың алдында биологиялық саңыраулық факторын жеңу
перспективасы кеңінен ашылады.

Ұқсас жұмыстар

Сурдопедагогиканың негізгі оңалту әдістері

Бағдарламаның өзгеше тарауы - Естіп кабылдауын дамыту мен дыбыс айтуға үйрету

Есту қабілеті бұзылған балалардың тәрбие жұмыстарының ерекшеліктері

ЕРТЕ ОҚЫТУ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯСЫ

Есту қабілеті зақымдалған балаларды тәрбиелеудің маңызды және даму ерекшеліктері

ЕРТЕ ОҚЫТУ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯСЫ ЖАЙЛЫ

Баға жасау методологиясы

Қазақ ауыз әдебиеті(халық поэзиясы, фольклоры) — қазақ халқының бұқаралық көркем сөз шығармашылығы

Сөйлеу жаттығулары

Ғылым философиясы

Пәндер