Метатіл және терминология: ұғымдар, қызметтер және терминдік жүйені қалыптастыру

Скачать

Метатіл және терминология

Лекция №4

Беркімбаева Е. Ғ.

Тіл білімі сөздігі / Жалпы ред. басқарған проф. Э. Д. Сүлейменова. -Алматы: Ғылым, 1998. -544 б.

“Метатіл (грек meta - арқылы, кейін) . . . тіл - құрал көмегімен объект - тілдің сипатталуы . . . ”

Ахманова О. С.

«К вопросу об основных понятиях метаязыка лингвистики»

Метаязык=Семиологическая система "второго порядка", создаваемая для представления и исследования свойств предметных или объектных теорий, используемая как средство научного общения. Метаязык лингвистики представляет такой формализованный язык, который используется для изучения человеческого языка и представляет собой сложное явление, состоящее из общенаучной, общенародной, собственно языковедческой терминологии.

Мета-тіл ғылыми байланыс құралы ретінде қолданылатын пәндік немесе Объектілік теориялардың қасиеттерін бейнелеу және зерттеу үшін құрылған "екінші ретті" семиологиялық жүйе. Тіл білімінің Мета- тілі-бұл адам тілін үйрену үшін қолданылатын және жалпы ғылыми, жалпы халықтық нақты тілдік терминологиядан тұратын күрделі құбылыс.

Мета тілді атайтын ұзақ синонимдік терминологиялық қатар бар

жəне ол мынадай терминологиялық бірліктермен беріледі

01

02

03

04

05

06

тіл нысан

нысанды

тіл

заттық тіл

суреттейтін тіл

талдайтын тіл

нақты тіл

Тіл өзінің әртүрлі сипатымен және метатілдік құралдырының

түрлерімен ерекшеленеді.

Бұл ғылымның мақсаты лингвистиканың терминология жүйесі туралы білімді кең түрде

арттыру.

У. Вайнрайх айтуынша, тілдің лексикалық

қорының типологиялық жағынан мәнді

мінездемесі - өзінің сипаттауына арналған құралдардың тиімділігі ("циркулярдіктің"

дәрежесі, яғни сөздердің бір бірінің негізінде анықтама беру қызметі) . Тілдің метатілдік қызметін металингвистика атты ғылым

зерттейді.

Вайнрейх Уриэль - әйгілі американдық лингвист.

Терминнің өзіндік белгілері:

Термин және терминология

Термин дегеніміз - белгілі бір ғылым, білім, техника саласының заттары мен құбылыстарының атауы.

Терминология

Терминдер туралы ғылым

01

Терминдер жиынтығы

02

А. А. Реформатский

лингвист

Терминнің

бірмағыналығы

Терминнің қысқалығы мен ықшамдылығы

Терминнің тілдегі сөз-

жасам заңдылықтарына сәйкес келуі

Тілдік нормаға сәйкес келуі

Терминнің туынды сөз

жасауға қолайлы болуы

Эстетикалық

талаптарға сай келуі

Терминнің қолданысқа енгізілгендігі

Синонимдердің болмауы

Инварианттылық

Терминде эмоционалдылық пен экспрессиялықтың

болмауы

Терминнің уәжділігі

Назарларыңызға

рақмет!

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс