МЕТАТІЛ ЖӘНЕ ТЕРМИНОЛОГИЯ

Презентация қосу

МЕТАТІЛ ЖӘНЕ ТЕРМИНОЛОГИЯ
Лекция №4
Беркімбаева Е.Ғ.
“МЕТАТІЛ (ГРЕК META – АРҚЫЛЫ, КЕЙІН)...
ТІЛ – ҚҰРАЛ КӨМЕГІМЕН ОБЪЕКТ – ТІЛДІҢ
СИПАТТАЛУЫ ...”

Тіл білімі сөздігі / Жалпы ред.басқарған проф. Э.Д.Сүлейменова.-
Алматы: Ғылым, 1998.-544 б.
Ахманова О.С.
«К вопросу об основных понятиях метаязыка лингвистики»

Метаязык=Семиологическая система "второго Мета-тіл ғылыми байланыс құралы ретінде
порядка", создаваемая для представления и қолданылатын пәндік немесе Объектілік
исследования свойств предметных или объектных теориялардың қасиеттерін бейнелеу және
теорий, используемая как средство научного зерттеу үшін құрылған "екінші ретті"
общения. Метаязык лингвистики представляет
такой формализованный язык, который
семиологиялық жүйе. Тіл білімінің Мета-
используется для изучения человеческого языка и тілі-бұл адам тілін үйрену үшін
представляет собой сложное явление, состоящее из қолданылатын және жалпы ғылыми,
общенаучной, общенародной, собственно жалпы халықтық нақты тілдік
языковедческой терминологии.
терминологиядан тұратын күрделі
құбылыс.
дәрежелі
салалық
метатіл -
терминдерін
бәлгілі бір
зерттеуде
ұғымға
М.Малбақов қолданылатын
берілетін
метатіл метатіл.
сипаттаманың
ұғымын Лексикография
тілі.
лексикография ның тіліне
Лексикография
да екі түрлі көшірілгенде
ның тіліне,
мағынада бұл
көшіргенде
қолданылатын лексикография
бұл сөздік
ын айтады. ның жалпы
бірліктерге
салалық
берілетін
атауларының
сипаттаманың
тілі яғни
тілі, яғни
лексикография
сөздіктің
ның метатілі
метатілі болып
болып
шығады.
табылады
Мета тілді атайтын ұзақ синонимдік терминологиялық қатар бар
жəне ол мынадай терминологиялық бірліктермен беріледі

тіл нысан нысанды
тіл
01 02
нақты тіл
заттық тіл
06
03
талдайтын
тіл суреттейтін
тіл
05 04
Тіл өзінің әртүрлі сипатымен және метатілдік құралдырының
түрлерімен ерекшеленеді.

У. Вайнрайх айтуынша, тілдің лексикалық
қорының типологиялық жағынан мәнді
мінездемесі – өзінің сипаттауына арналған
құралдардың тиімділігі ("циркулярдіктің"
дәрежесі, яғни сөздердің бір бірінің негізінде
анықтама беру қызметі). Тілдің метатілдік
қызметін металингвистика атты ғылым
зерттейді.
Вайнрейх Уриэль - әйгілі
американдық лингвист.

Бұл ғылымның мақсаты лингвистиканың
терминология жүйесі туралы білімді кең түрде
арттыру.
Термин және терминология
Термин дегеніміз — белгілі бір ғылым, білім, техника саласының заттары мен құбылыстарының атауы.

Терминнің өзіндік белгілері:

. ●
● 1. Терминдер негізінен сөз немесе сөз тіркестері болады.
●
● 2. Терминдер негізінен тілдік бірліктер (символ-сөз, сан,
географиялық таңба түріндегі терминдер де бар. Бірақ
. терминологиядағы олардың үлес салмағы
●
● терминсөздерге қарағанда
3. Термин – белгілі әлдеқайда төмен).
бір терминологияның мүшесі
.
(А.А.Реформатский).

. ●
● 4. Термин деген – ұғым аты.
●
● 5. Терминнің міндетті түрде анықтамасы (дефинициясы)
.
болады.
●
● 6. Терминдердің негізгі басым бөлігі жалпы есімдер, сөз
. табына қатысы жағынан зат есімдер болады.
●
● 7. Терминдер атауыштық қызмет атқарып, негізінен
.
ғылым тілінде, арнаулы сала шеңберінде қолданылады.
Терминология

01 Терминдер туралы 02 Терминдер жиынтығы
ғылым

Белгілі бір ғылым, кәсіп саласында терминдердің жиынтығы болады. Әрбір
ғылым саласының терминологиясы мен терминдік жүйесі тілдік құралдар
арқылы көрінетін кәсіби білімнің ұғымдық байланыстарына негізделеді.
н
а
д
ы
»,
я
ғ
н
и
«
т
е
р
м
А. А. Реформатский
и
лингвист
н
д
е
негізгі талаптар мыналар:

Терминнің Терминнің қысқалығы Терминнің тілдегі сөз- Тілдік нормаға Терминнің туынды сөз
бірмағыналығы мен ықшамдылығы жасам заңдылықтарына сәйкес келуі жасауға қолайлы болуы
сәйкес келуі

1 2 3 4 5

Терминде эмоционалдылық Эстетикалық Терминнің қолданысқа Синонимдердің Инварианттылық Терминнің
пен экспрессиялықтың талаптарға сай енгізілгендігі болмауы уәжділігі
болмауы келуі

6 7 8 9 10 11
іс
не
м
ес Терминтанымды реттеу нысаны терминология болып табылады, яғни
е белгілі бір ғылым саласының терминдер жиынтығы. Терминология
ке жүйеленеді, содан соң кемшіліктері мен оны жоюдың әдістерін көрсету үшін
рі
сі талданады, ең соңында нормаланады. Бұл жұмыстың нәтижесі терминдік
н жүйе түрінде көрінеді. Терминдік жүйе терминдер мен олар атап тұрған ұғым
ш арасындағы байланысты реттейді
е,
бі
р
те
р
м
и
нг
е
бі
р
ұғ
ы
м
д
ы
қа
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАҚМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Трансляция түсінігі

Алгоритмдік тілдің алфавиті, синтаксисі және семантикасы. Тілдің синтаксисін синтаксистік

Алгоритм туралы ақпарат

лгоритмдік тілдің алфавиті, синтаксисі және семантикасы. Тілдің синтаксисін синтаксистік диаграмма және метатіл формуласы көмегімен сипаттау

ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯ

Клиникалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі

Фармацевтикалық терминология жүйесі

Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелу

ӨСӨЖ ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯНЫ

Халықаралық анатомиялық номенклатура

Пәндер