Сүйіспеншілік деңгей

Алматы 2021ж

Адам өміріндегі құндылықтар

Мәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтар

Барлық болмыстың бастапқы болмысы туралы білім.

Дәріс жоспары

Құндылықтар мәселесін өз заманында Сократ көтерген болатын. Сократ құндылық мәселесін философияның негізі етіп алды. Ол құндылықты игілік тұрғысынан қарастырды.

ХХ ғасырдың 80-90 жылдары жалпы адамзаттық құндылықтарды білім мазмұнына енгізген ғалымдар болды. Олар: И. Я. Лернер, В. Оконь, Л. Я. Зорина болатын.

Қазіргі таңда білім берудің базалық мазмұнына құндылықтарды жаңғырту өзектілігі басты назарда болып отыр.

Т. И. Петрокова құндылықтарды 3 түрге жіктеді.

Сократ

Құндылықтар

Қиянат жасамау

Рухани деңгей

Ақиқат

Сүйіспеншілік

Интеллектуалды деңгей

Адамгершілік деңгей

Тыныштық

Эмоциялық деңгей

Дұрыс әрекет

Физикалық деңгей

Дұрыс әрекет

Сүйіспеншілік

Ақиқат

Қиянат жасамау

Тыныштық

Болмыс - тарихи қалыптасқан кең мағыналы, терең ауқымды философиялық ұғым. Әр заманда өмір сүрген ойшылдар бұл ұғымды көбінесе жүйелі философиялық толғаныстардың бастапқы негізі деп қараған. Осы уақытқа дейін де болмыс туралы бұл көзқарас өз мәнін сақтап келеді. Болмыс туралы философиялық мәселені түсіну үшін ең алдымен оның адамзаттың шынайы өмірінде қандай түбегейлі орын алатынын ұғыну қажет.

Барлығы қарапайым, ақиқатты өзіңнен табуың керек, өзіңнен іздеуің керек, барлығы біртұтас, бөлінбейтін бүтін екенін түсінуің қажет. Тек бір-бірімізге қол созып, жақсылық пен әділеттілікті, мейірімділік пен сүйіспеншілікті, бейбітшілік пен татулықты асқақтатуымыз керек.

Құндылықтар - белгілі бір ұлтқа, ұлт азаматына тән зат, адами қадір-қасиет, яғни халық ғасырлар бойы жинақтаған рухани және материалдық құндылықтар.

Адамдардың бойында қалыптасқан имандылық қадір-қасиеттер рухани құндылықтарға, ал адамдардың қолымен жасалған тұтыну заттары мен кәсібі материалды құндылықтарға жатады.

Өз ұлтын қадірлеп-қастерлеген, ұлт қадірін білген азаматтың бірі Ж. Аймауытов: «Мен халыққа кіндігіммен байланып қалғанмын. Оны үзе алмаймын. Үзу қолымнан келмейді» - дейді. Сырым Датұлы: «Мен ағайынды екеумін: бірі -өзім, екіншісі-халқым» - дейді.

«Мәңгілік рухани құндылықтарға (метақажеттіліктерге) өте мұқтаж болу әрбір адамға тән. » «Мәңгілік құндылықтар әрбір адамның бойында шаттық сезімі мен парыз, салтанат пен туралықты, болып жатқандардың дұрыстығын, шабыт сезімін, сүйіспеншілік пен мәңгілік қатаң тәртіпті оятады»

Маслоу А.

Қазыбек би "Алтын ұяң - отаның қымбат, Құт береке - атаң қымбат, Мейірімді анаң қымбат, Асқар тауың, - әкең қымбат,

Туып өскен елің қымбат,

Кіндік кескен жерің қымбат, Ұят пен ар қымбат, Өзің сүйген жар қымбат

Қазыбек би

Төле би Қаз дауысты Қазыбек би Әйтеке би

Атақты шешендер

Мемлекет және қоғам қайраткерлері

Тәуке ханның кеңесшілері

«Жеті жарғы» әдет-ғұрып заң жинағын шығаруға үлес қосқан билер

Ұлт тәуелсіздігі мен бостандығын, татулық пен бірлігін насихаттаушылар

Бір үйдің баласы болма,

Көп үйдің баласы бол.

Бір елдің атасы болма,

Бар елдің данасы бол.

Өзіңе-өзің әміл болма,

Халқыңа әділ бол.

Жауыңа қатал болма,

Досыңа адал бол.

(Төле би)

Алтын ұяң - әйелің қымбат,

Құт-береке - атаң қымбат.

Аймалайтын - анаң қымбат,

Мейірімді - апаң қымбат.

(Қазыбек би)

Арадан шыққан жау қиын,

Таусылмайтын дау қиын.

Шанышқыласа сөз қиын,

Жазылмаса дерт қиын,

Іске аспаса серт қиын.

(Әйтеке би)

Омар Һаям

(1048 - 1122 (1112/1131) )

Тыңдасаң, бір сөз айтам, келші досым!

Баянсыз өмірге ерік берші, досым.

Әрдайым қанағат қып қолда барға,

Тірліктің тамашасын көрші, досым

Әл-Фараби: «Адам өзінің мақтаулар мен мадақтауларға ие болган күйі үйлесімде болған кезде бақытқа қол жеткізеді», -дейді, өйткені оның таңдау мүмкіншілігі бар, яғни ол өз бақытының жасампазы болып табылады.