Тәрбиенің парадигмасы

Тақырып: «Тәрбие үдерісі-тұтас педагогикалық үдерістің құрамдас бөлігі»

Жоспар

1. Тәрбие-мәдени және тарихи феномен

2. Тәрбие үдерісінің мәні, мақсаты мен міндеттері

3. «Тәрбие жұмысы» ұғымы

4. Тәрбие жұмысының бағыттары

Кілтті сөздер

Түсіндірме

Қазақша

Тәрбие

Тәрбие мақсаты

Тәрбие үдерісі

Тәрбие іс-әрекет

Тәрбие жұмысы

Қазақша

Орысша

Ағылшынша

Тәрбиенің парадигмасы

Әдіснамалық тұғырлар

Тәрбие жұмысы

Қазақша

Түсіндірме

Қазіргі мектеп

Қазіргі сынып жетекші

Тәрбие теориясы

Тәрбие әдістемесі

Тәрбиенің бағыттары

Тәрбие қашан пайда болды?- Бұл сұраққа жауап беретін теориялар ХІХ ғасырда нақтыланды:

* француз этнографы Шарль Летурноның эволюциялық, әлеуметтік-антропологиялық теориясы

* американдық педагог Пауль Монроның әлеуметтік-психологиялық теориясы

* марксистік философияның негізін қалаушылар Карл Маркс пен Фридрих Энгельстің әлеуметтік-еңбек теориясы

* неміс педагогы Карл Шмидтің дүниетанымдық-мәдениеттанушылық теориясы.

Яғни, барлық авторлардың пікірінше:

1) адам HOMO SAPIENS болған сәттен бастап тәрбие де пайда болды, яғни, шамамен б. ғ.

40 000 жыл бұрын

2) тәрбие күрделі әлеуметтік құбылыс

3) адам еңбектің арқасында пайда болды, осы еңбектің қарапайым құралдарын пайдалана отырып адамдар бір-біріне еліктеу негізінде еңбекке қажетті икемділіктер мен дағдыларды игере бастады. Осылай тәрбие сияқты арнайы мақсатталған әлеуметтік қызмет қалыптасты.

4) өзінің табиғатында тәрбие - ол мәжбірлеу, әр тәрбиеші осыны түсіну қажет. Жоғарыда айтылғандай, ғасырлар бойы жинақталған сан алуан білімдер мен тәжірибелерді тек қана қарапайым еліктеумен игеру ешбір мүмкін болмаған - ТӘРБИЕ

сан алуан білімдер мен тәжірибелерді басқаларға жеткізу үшін арнайы мақсатталған іс-әрекетті ұйымдастыруға қажеттілік туындады.

Бірақ та бала түсінбеді - не үшін осыларды ол білу керек, ол өз өміріне білімдердің қажеттілігін ұғынбады.

Нәтижесінде үлкендер оларды білуге-үйренуге мәжбүрледі, ал балалар түсінбеушіліктен қарсылық танытты.

Тап осы шиеленіс жағдайда тәрбиелеуде тұнғыш жазалау түрлері пайда болды. Осылардың басты себебі- ол кезде мүлдем тәрбиелеудің теориясы мен әдістемесінің жоқтығы.

Тәрбие -педагогиканың негізгі категориясы. Жалпы мәдениеттік және әлеуметтік мәнінде ТӘРБИЕ ол

Жалпы ұғым

Мәңгілік ұғым

Нақты-тарихи ұғым, феномен.

Тәрбие ұғымы

1) Жалпы, себебі тарихи даму сипатына, жағрафиялық орналасуы мен уақытына қарамастан, тәрбие қандай да болсын қоғамға тән.

2) Мәңгілік, себебі адами қоғам мәңгі; адамдар болмаса, тәрбие де болмайды.

3) Нақты-тарихи, себебі ол әр мемлекетте оның тарихи ретроспективасында дамиды.

Тәрбие мақсаты - бұл қоғамның бетбұрысына, қандай мұраттарына қол жеткізуіне бағытталған. Тәрбие мақсаты -педагогиканың ең маңызды мәселесі. Мақсат-тәрбиенің жалпы мақсатылығынан, тәрбие жүйесінің сипатын айқындаушы ретінде керінеді.

Негізгі мақсатқа ұмтылу, ұстазға айқын мақсаттар белгілеп, кәсіптік іс-әрекеттерінің нәтижелерін оқушылардың тәрбиеге бой ұсынуынан, құлшынысынан байқауға болады. Нақты мақсаттар туралы сөз қозғағанда, олардың анықтамасының негізгілерін біліп алу қажет.

Осыған орай, барлық педагогикалық мақсаттарды шартты түрде өзара байланысты екі топқа бөлуте болады:

Педагогикалық мақсаты

Үлгілі (идеал)

Өзекті (актуальды)

Тәрбие мақсаты

Жалпы болып келгенде, яғни барлық азаматтарға сапалы құндылықтардың қалыптасуы

Ал жекеленіп келуі жеке тұлғаның қалыптасуын көздейді

Тәрбие мақсатының негізгі бөліктерін философиялық категориялардың тізбегімен сипаттауға болады:

Мотив - қажеттілік - қызығушылық - мақсат.

Тәрбиенің мақсаты- тәрбие процесінің маңызды жүйе құраушы құрылымдық бөлігі деп айтуға болады

Тәрбие мақсаты айқындайды:

Тәрбиенің міндеттерін

Тәрбиенің мазмұнын

Тәрбие әдістерін, формаларын, құралдарын, тәсілдерін дұрыс таңдауды

Тәрбие мақсаты - қоғамның әлеуметтік сұранысынан туындайды

Тәрбие мақсаты: тұлғаны жан-жақты үйлесімді дамыту

Тәрбиенің қоғамдағы атқаратын қызметіне қарай өзіндік ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ:

ТӘРБИЕ-ҚОҒАМДЫҚ ҚҰБЫЛЫС

Өйткені қоғамның материалдық жағдайының өсуі, идеалогиясының өзгеруімен байланысты тәрбиенің мақсат-міндеттері; мазмұны мен ұйымдастыру тәсілдері толығып, жаңа жағдайға сәйкес жақсарып отырады

ТӘРБИЕ-МАҚСАТТЫ ПРОЦЕСС

Тәрбие мақсаты айқын, әрі нақты өмір жағдайына сай белгіленсе ғана өз нәтижесін дұрыс береді.