Ағымдық тұтыну шығындары

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті

Орындаған: Аблакова А. С.
Тексерген: Мергенбаева А. Т.
Тобы: ЭФ 20-5к1

Шымкент 2020ж.
Макроэкономика

Ұлттық шот жүйесі
Елдегі экономикалық процестердің нәтижесін, экономикалық құрылымын,
ұлттық шаруашылықтағы өзара байланысты макродеңгейде көрсететін
нарықтық
экономиканың статистикалық үлгісі.
Бұл үлгіде қолданылатын көрсеткіштер белгілі бір шоттар мен баланстық
кестелер түрінде беріледі.

Ұлттық есеп жүйесінің негізгі мақсаты – экономиканың және оның
секторларының
дамуын талдау, экономикалық саясатты зерттеп, белгіленген бағдарлама
бойынша
шешім қабылдау үшін әлеуметтік – экономикалық статистиканың әр түрлі
көрсеткіштерін үйлесімді түрде қолдану.
Макроэкономика

Ұлттық шот жүйесі

ЖҰӨ ЖІӨ ТҰӨ
Жалпы ұлттық өнім Жалпы ішкі өнім Таза ұлттық өнім

ҰТ ЖТ ЖТО
Ұлттық табыс Жеке табыс Жеке табысты орналастыру
Макроэкономика

Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) - Валовой внутренний продукт (ВВП)
Gross Domestic Product — (GDP) – 1 жыл бойғы экономикада
барлық өндірілген (мемлекет ішінде) түпкілікті тауарлар мен
қызметтердің нарықтық жиынтық құны.
Макроэкономика

ЖІӨ – ВВП – GDP – елдің ішкі территориясындағы өндірісті
сипаттайды.
Ұлттық немесе шетелдік өндіріс факторларының көмегіне
тәуелсіз.
ЖІӨ мен ЖҰӨ арасындағы айырмашылық

Жалпы ұлттық өнім (ЖҰӨ) Валовый национальный продукт
(ВНП) Gross National Product (GNP)
Ұлттық өндірістік факторлардың көмегімен елдегі азаматтардың
өндірген түпкілікті тауарлар мен қызметтердің нарықтық жиынтық
құнын сипаттайды.
Өндіріс ел территорясында немесе шетел территорясына тәуелсіз
Макроэкономика

Жалпы ішкі өнімді есептеу әдістері

Шығын бойынша

Қосымша құн бойынша

Табыс бойынша
Макроэкономика

«шығын бойынша» ЖІӨ есептеу
I. Үй шаруашылығының шығындары (тұтыну шығындары):
1. Ағымдық тұтыну шығындары
2. Ұзақ уақыт қолданылатын тауарға шығындар
3. Қызметтік шығындар
II. Фирма шығындары (инвестициялық шығындар):
1.Негізгі капитал инвестициясы
2. Тұрғын үй құрылысына инвестиция
3. Инвестициялық қор
Инвестициялық қор inventory investment
Қордағы құндылықтардың өзгерісін сипаттайды.
Егер қор ұлғайса, ЖІӨ артады,
Егер қор азайса, ЖІӨ азаяды
III. Мемлекет шығындары (мемлекеттік сатып алулар, закуп)
1.Мемлекеттік тұтыну
2. Мемлекеттік инвестиция
IV. Шетелдік секторлардың шығындары (экспорттық шығындар)
Бұл экспорттық табыс пен импорттық шығындар арасындағы
айырмашылықты сипаттайды.
Макроэкономика

«шығын бойынша» ЖІӨ есептеу

ЖІӨ шығын бойынша =

Тұтыну шығындары (С) +
Жалпы инвестициялық шығындар (I gross) +
мемлкеттік сатып алулар (G) +
Таза экспорт(Xn) тұтыну

инвестиция
ЖІӨ мемлкеттік сатып алулар

экспорт
Макроэкономика

«табыс бойынша» ЖІӨ есептеу

ЖІӨ - ВВП экономикалық ресурстардың меншік
иелерінің табыстарының қосындысы ретінде, яғни
факторлар табыстарының қосындысы түрінде
анықталады.
Халық, корпорациялар табыстары, жинақтаулар
пайыздары, мемлекеттің іскерлік табыстары, импортқа
және өндіріске салығы түріндегі табысытарының
қосындысы
Макроэкономика

Табыстық факторлар

1. Еңбек ақы

2. Жалға төлемдер және рента

3. Проценттік төлемдер

4. Пайда

5. Бизнеске жанама салықтар

6. Амортизация
Макроэкономика

«табыс бойынша» ЖІӨ есептеу

ЖІӨ табыс бойынша =

Еңбек ақы + жалға төлемдер +
+ проценттік төлемдер + жеке табыс +
+ компания пайдасы + жанама салықтар +
+ амортизация
«қосымша құн бойынша» ЖІӨ есептеу

• Қосымша құн — бұл құнның біртіндеп
өсуі.
• Фирма өндіріс процесі кезінде және өнімді
өткізу кезінде сатып алынған материалдар
мен қызметтер құнына қосады.
• Қосымша құн соммасы түпкілікті тауарлар
мен қызметтердің құнына тең.
Макроэкономика Мысалы:

Тұтынушыға нан 60 тг сатылды (түпкілікті
өнімнің бағасы 60 тг), агенттердің табысы:
фермер 15 тг құрады + диірменші 8 тг
құрады (23 -15) + наубайшы 10 тг құрады
(33 -23) + бөлкеші 27 тг құрады (60-33) =
60 тг.
Бұдан қосымша құн: фермерде 15 тг +
диірменші 8 тг + наубайшы 10 тг + бөлкеші
27тг = 60 тг.
Макроэкономика

«қосымша құн бойынша» ЖІӨ есептеу

Жалпы құны Қосымша құн Айырмашы
(ЖҚ) (ҚК) лығы

астық 5 тг. 0 тг. 5 тг.
ұн 8 тг. 5 тг. 3 тг.
қамыр 17 тг. 8 тг. 9 тг.
нан 25 тг. 17 тг. 8 тг.
Барлығы: 55 тг. 30 тг. 25 тг.
Макроэкономика

Ұлттық шот жүйесінде
көрсеткіштердің қатынасы
Макроэкономика

Таза ұлттық өнім ТҰӨ – Чистый национальный
продукт (ЧНП) - Net National Product (NNP)

Экономиканың өндірістік әлеуетін сипаттайды.
Оған таза инвестиция (қосымша қаржы: фирманы
кеңейтуге бағытталған) мен амортизациялық
инвестициялар жатады.

ТҰӨ = ЖҰӨ– А
Макроэкономика

Ұлттық табыс ҰТ – национальный доход (НД)

Табыс факторларының жиынтығы, яғни
иеленушілердің экономикалық ресурстардан тапқан
табысының жиынтығы

ҰТ = ТҰӨ – жанама салықтар
ҰТ = еңбек ақы + жал төлемі + проценттік төлемдер +
жеке табыстар + фирма пайдасы
Макроэкономика

Жеке табыс ЖТ- личный доход (ЛД)

Иемденушілердің экономикалық
ресурстардан тапқан табысының жиынтығы

ЖТ = ҰТ – әлеуметтік сақтандыруға төлемдер –
фирманың пайдасына салық – фирманың бөлінбеген
пайдасы + трансферттер + мемлекетік облигациялар
бойынша проценттер
Макроэкономика

Жеке табысты орналастыру (ЖТО) -
Располагаемый личный доход (РЛД)

Үй шаруашылығының құзырындағы
қолданылатын табысы

РЛД = ЖТ – жеке салықтар
Макроэкономика

Нақты және номиналды көрсеткіштер

Номиналды ЖІӨ (ВВП) – бұл ЖІӨ берілген жылдағы
ағымдағы бағаның есептелуі.
Номиналды ЖІӨ мөлшеріне әсер ететін факторлар:

1)Өндіріс көлемінің нақты өзгерісі
2)Баға деңгейінің өзгерісі
Макроэкономика

Нақты және номиналды көрсеткіштер

Нақты ЖІӨ (ВВП) – бұл ЖІӨ негізгі жылдағы өзгеріссіз
салыстырмалы бағаның өлшемі

Нақты ЖІӨ = Номиналды ЖІӨ / Жалпы баға деңгейі

Нақты ЖІӨ өзгерісі ( %) = номиналды ЖІӨ өзгерісі ( %) –
жалпы баға деңгейінің өзгерісі ( %)
Макроэкономика

Баға индексінің келесідей түрлері ажыратылады:
1)Тұтынушылық баға индексі;
2)Өндірушілер бағасының индексі;
3)ЖҰӨ дефляторы – дайын тауарлар мен қызметтердің баға
индексі және инфляция деңгейін анықтау үшін қолданылады
Баға индексі

ЖІӨ дефляторы
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Өндірістік шығындар

Макроэкономикалық көрсеткіштер

Айналым қаражаттары

Бизнес-жоба шағын Шырын Өндірісін ашу

НЕГІЗГІ МАКРОЭКОНОМИКА ЛЫҚ ТЕПЕ-ТЕҢДІК

Шығын және аралық тұтыну статистикасы

Халықаралық сауда ұғымы

Аралық тұтыну шығындары

Штандорт теориясы

Әлемдік нарықта баға құрудың ерекшеліктері

Пәндер