Ежелгі мәдениет, антикалық және ортағасыр мәдениеттері

Презентация қосу

Ежелгі мәдениет,
антикалық және
ортағасыр мәдениеттері.
Орындаған: Турсынханова Нурай
Тобы: 6В01501-Математика
Тексерген: Саурбаева Райса Санаковна
Антикалық мәдениет
• Ежелгі Грек және Рим мәдениеттерінің б.з.д. XII – I ғғ. Қамтитын дәстүрлерінің,
құндылықтарының, идеяларының, өнерінің, мұраттарының тұтас жүйесі. Антикалық мәдениет
адамзат өркениетгілігінің ең басты ошақтарының бірі деп есептелінеді. Ол еуропалық
мәдениеттің архетипіне жатады. Зерттеушілер Антикалық мәдениеттің архаикалық,
классикалық, эллинистік және римдік кезеңдерін атап өтеді. Антикалық мәдениеттің ақыры –
476 жыл. Батыс Рим империясының құлауы. Антикалық мәдениетте казіргі білімнің,
философияның, әдебиеттің, құқықтың, жалпы кітап мәдениетінің іргетасы қаланады.
Антикалық мәдениет архаикалық 1 рекиядан бастау алады. Бұл кезеңді кейде гомерлік
мәдениет деп те атайды. Осы кезеңде өзінің рәміздік, тылсымдық мәңгілігімен әлі күнге дейін
адамзаттың рухани азығы болып келген танғажайып грек мифологиясы қалыптасты. Антиктік
дүниетанымға Ғарышпен үйлесімдік тән. Кіші Ғарыш ретіндегі адам үлкен Ғарыштың нұсқасы
болып табылады. Антикалық мәдениет өрістеген уақыт — классикалық грек мәдениеті.
Әлеуметтік орта — полисті жеке азат тұлғамен үйлесімді байланыстыра білген антикалық адам
өз болмысына мәдениеттілік өлшемдерін енгізе бастады
Орта ғасырлардағы мәдениет
• Еуропалық орта ғасыр мәдениеті шарықтауы мен құлдырауы бар он екі ғасырлық
қиын жолды қамтиды. Ол – негізгі типологиялық белгілерден тұратын жалпы
әлемдік мәдени процесс бөлігі. Нағыз мәдениет ретінде ол оны жасаған
халықтардың көптеген жалпы және ерекше белгілерінен тұратын терең жеке
бейнеге ие. Орта ғасырдың рухани мәдениеті үшін Абсолютке жетуге тырысу,
универсализмге ұмтылу, символизм және аллегориялық, танымның діни
құрылымын тудыру, беделге ие болуға, форма тұрақтылығына ұмтылу, индивидтің
оны қоршаған әлеуметтік ортамен тұтастығы ретінде белгілер болды. Алайда орта
ғасырлық мәдениет өзгермей тұрып қалған мәдениет болған жоқ, ол біртіндеп
қозғалмалы сипатқа ие болды. Мәдени өмірдің жаңа формалары, философиялық
ағымдар, көркем стильдер, әдебиет жанрлары туды. Мәдениеттегі жаңа
құбылыстар бір-бірін байыта отырып, мәдени алуандықтың өсуіне мүмкіндік жасай
отырып, алдыңғылармен өзара әрекет етті.
Орта ғасыр мәдениеті
Европалық орта ғасыр мәдениеті шарықтауы мен құлдырауы бар он екі ғасырлық қиын жолды қамтиды.
Ол – негізгі типологиялық белгілерден тұратын жалпы әлемдік мәдени процесс бөлігі. Нағыз мәдениет
ретінде ол оны жасаған халықтардың көптеген жалпы және ерекше белгілерінен тұратын терең жеке
бейнеге ие. Орта ғасырдың рухани мәдениеті үшін Абсолютке жетуге тырысу, универсализмге ұмтылу,
символизм және аллегориялық, танымның діни құрылымын тудыру, беделге ие болуға, форма
тұрақтылығына ұмтылу, индивидтің оны қоршаған әлеуметтік ортамен тұтастығы ретінде белгілер болды.
Алайда орта ғасырлық мәдениет өзгермей тұрып қалған мәдениет болған жоқ, ол біртіндеп қозғалмалы
сипатқа ие болды. Мәдени өмірдің жаңа формалары, философиялық ағымдар, көркем стильдер, әдебиет
жанрлары туды. Мәдениеттегі жаңа құбылыстар бір-бірін байыта отырып, мәдени алуандықтың өсуіне
мүмкіндік жасай отырып, алдыңғылармен өзара әрекет етті.
• Орта ғасырлық мәдениеттің хронологиялық шеңберлері: V ғасырдың соңы, дәлірек айтсақ, 476 жыл –
Батыс Рим империясының құлаған жылы, ол ерте феодалдық мемлекеттер орнында пайда болды, XVII
ғасырдың екінші жартысы – Ағылшын буржуазиялық революциясының кезеңі, бұл Европада
феодализмді жойып, капиталистік қатынастарды орнатуға негіз болды. Осы кезеңнің барлық мәдени
өмірі көбінесе христиандықпен анықталды, бағыт-бағдардың жаңа этикасын дайындады, дүниеге және
ондағы адамның орнына жаңа көзқарасты қалыптастырды.
Итальян қайта өрлеуі
Итальян Қайта Өрлеуі іштей кезең-кезеңге бөлінеді: түпкі ренессанс (XIII-VIV ғ.ғ.), ерте Қайта Өрлеу (XV ғ.), кемелденген немесе
жоғары (1550-1530 ж.ж.), кейінгі (XVI ғ. Ортасы).
Түпкі ренессанстың жалпы сипаттамасы Өңдеу
Түпкі ренессанстың өтпелі кезеңін түсіну үшін ең тамаша материал – Данте Алигьери (1265-1321 ж.ж.) шығармашылығы. Оны Орта
ғасырдың соңғы ақыны және жаңа дәуірдің алғашқы ақыны деп атайды. Данте 1300 жылды адамзат тарихының ортасы деп санаған
және сондықтан әлемнің жалпы және қорытынды сипатын беруге тырысты. Мұны ол «Ғажайып комедияда» (1307-1321 ж.ж.) тамаша
бейнелеген. Поэманың антикамен байланысы «Комедиядағы» негізгі кейіпкерлердің бірі – рим ақыны Вергилий екендігінен көруге
болады. Ол – жер бетіндегі даналықтың, ағартушылықтың, өнегеліктік символы. Антика әлемінің атақты адамдары – пұтқа табынушылар
Гомер, Сократ, Платон, Гераклит, Гораций, Овидий, Гектор, Энейді ақын тозақтың алғашқы тоғыз шеңберлерінің біріне орналастырған.
Франческо Петрарканы (1304-1374 ж.ж.) Еуропадағы бірінші гуманист және әдебиетші деп санайды. Петраркидің барлық өмірі – өз
мүддесі мен өзін-өзі ғана ойлайтын жеке адамның өмірі. Бұл жағынан ол әдебиеттегі бірінші индивидуалист. Петрарка өзінің сүйіктісі
Лаураға арналған сонеталарымен белгілі.
• Осы кезеңде лирикалық поэзия гүлденеді. Джованни Бокаччо (1313-1375 ж.ж.) бұл жағынан ерекше орын алады. Ол өз
шығармашылығында жаңа адамгершілік принциптерін айқындайды. Әдебиет ісімен айналыспас бұрын ол алты жыл құқықты
зерттеген, бірақ ол негізінен классикалық мифологиямен шұғылданды. Бокаччоның көркем шығармасы «Декамеронда» (1350-1353
ж.ж.) өзінің биік шыңына жетті. Адамзат табиғатының барлық байлығы антикадан кейін алғашқы рет ақсүйектік және тұрмыстық
жағынан көрінеді. «Декамерон» махаббат оқиғаларының көптігімен таң қалдырады. Енді әйелжандылық кінәланбайды, ғашықтардың
тапқырлығы дәріптеледі.
Жаңа заман мәдениет
Итальян қайта өрлеуі.
«Жаңа заман мәдениеті» ұғымы XIV ғасырдан қазіргі уақытқа дейінгі
тарихи кезеңді қамтиды.
• «Қайта өрлеу» (Ренессанс) термині XVI ғ. Бейнелеу өнеріне қатысты
қолданыла бастады. Ренессанс антика ғылымдары мен өнерлерінің
қайта өрлеуі ретінде сипатталады. Бұл жалпы дұрыс. Алайда
Ренессансты тек бір антикаға ғана жатқызуға болмайды, бұл
Ренессанста бастыны байқамау болып саналады. Кейіннен «Қайта
өрлеу» ұғымы кең мағынаға ие болады. Ренессанс мәдениетіндегі ең
бастысы – адамзат тұлғасын дәріптеу теориясы мен практикасы.
Назарларыңызға Рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Философияның қалыптасуының негізгі кезеңдері

Антика ғылымы

Мәдениеттің белгілер әлемі типологиясы

ОРТА АЗИЯ, КАВКАЗДЫҢ ҚОЛА ДӘУІРІ МӘДЕНИЕТТЕРІ

Антикалық мәдениет

Ортағасырлық философияда

Орта ғасыр философиясы

Ғылымныӊ пайда болуының негізгі кезеңдері

Беғазы - Дәндібай мәдениеті

Дүниежүзілік мәдениеттің даму тарихы

Пәндер