Модернистік өнердің дүниетанымдық негізі

Презентация қосу

Модернизм
Орындаған:Мадымухамбетова Эльанора
Модернизм
• XX ғасыр басында рухани сана дағдарысы
кезінде пайда болған философиялық-
эстетикалық ағымдардың жиынтық
атауы.
Модернмзм сатылар
• Модернизм қаламгерлердің әлемдік соғысқа, адамзат
дамуындағы дағдарыстарға көзқарасын білдірді.
Модернизм авангардтық және декаденттік сатылардан
өткенімен, олардан айырмашылығы болды.
Алғаш рет ол антикалық дәуірдін соңғы
кезеңіндегі христиандардың -өздерін
мәжусилікті ұстанатындардан ажырату
үшін қолданылды.

• Ал тарихи бетбұрыс идеясы аса өзекті болған Қайта Өрлеу кезінде
"модернді ғасыр'' ұғымы Ф.Петрарка, Дж.Вазаридің еңбектерінде
кездеседі. Толық мағынада модерн ұғымы Жаңа Заманмен
теңестіріліп, жаңаевропалық мәдениеттің синониміне айналды: дәл
осы кезеңде индустриалды қоғамның қазіргі заманғы типі
қалыптасты. Модерн ұғымының қолданысы мұнымен шектеліп
қоймай, "модерн" - белгілі нақты тарихи дәуірді ғана емес, қоғам
мен мәдениеттің түпкі мақсаты ретінде ұмтылатын, қалайтын
образын да бейнеледі
"модерн" - мәдениетті дамытудың өзіндік
дүниетанымдық жобасы ретінде
қарастырылады
• Ағартушылық дәуірі адам ақыл-ойының шексіз мүмкіндіктері туралы
толық сенімде болатын. Және мұндай мүмкіндік саясатта (озық
білімді абсолютті монархия идеясы), философияда (И. Кант пікірінше,
философ — бұл "адам ақыл-ой қызметінің ережелерін көрсетіп
беретін заңгер"), өнерде (классицизм), табиғатынан парасатты ойға ие
тіршілік иесі ретіндегі адам концепциясында іске асуға тиіс еді.
• Яғни, болмысты акылға сүйене отырып рационалды түрде тәртіпке,
ретке келтіруге ұмтылыс - жаңаевропалық дүние туралы картинада
мәдениеттің өзіндік санасының өзегі ретіндел көрінді.
• Модернизмнің кредосы оның өз атауымен беріліп тұр ("модерн" -
"жаңа"), ол —жаңаны жасау.Осылайша, "модерн" деп, біріншіден,
ХҮІІ-ХУШ ғасырларда қалыптасып, ХІХғ мен ХХғасырдың бірінші
жартысында дамыған индустриалды қоғам мен мәдениеттің типін;
екіншіден, осы кезеңге тән мәдениеттегі өзіндік таным тәсілін айтады.
Модернистік өнердің
дүниетанымдық негізі
• «Бейнелеу және сұңғақ (мүсіндік) өнерлері нақты заттар мен
кұбылыстарды шыншылдықпен дәл бейнелеуге тиіс»
Модернизм өнер тарихында бірінші болып өнердің барлық
сфераларын қамтитын, діни, философиялық және
өнертанушылық идеялардың синтезіне ұмтылды. Мысалы:
(Р.Вагнер, С.Дягилев) мистика, христиандық және
оккультивизм синтезінен біртұтас өнер туындатуға ұмтылыс.
• Модернизмнің өнер теориясына өз тәртібін ендіру
талпылыстарына қарамай, дәстүрлі бейнелеу өнері өзінің
позицияларын сақтап қалды және бастапқыдағыдай орталық
мәселе адам болып қала берді
•.
Модернистік формалардың идеялық
тұғырнамасы:

Ницше философиясы Фрейд және Юнг психоанализі, Хайдеггердің және
Ясперстің экзистенциализміне негізделді: Бұл дүниеде ешбір үмітке орын жоқ
адам өзінің өмірі тек бүгінгі күн екенін саналы ұғынуға тиіс. Ешбір «ертең» яғни
адам келешегі деген жоқ. Ал «ертең» бола қалған күнде де ол онікі емес, артқы
ұрпақтікі. Және ол ұрпақ үшін біздің ертеңіміз — олардың «бүгіні», «қазірі»
болмақ. Сондықтан тек қазір тіршілік етіп, бүгінгі күнмен өмір сүріп, дәл бүгін
әрекет ету қажет. Адам, әдетте, Абсурдпен кезіккенше ертеңгі күн мұқтажымен
өмір сүреді. Ал Абсурд оның шындыққа, ақиқатқа көзін ашады. Адам өз жан-
дүниесіне сәйкес келетін тәртіп нормалары мен әрекеттер жасап, қажет деп
тапса дағдылы ортадан кетіп жалғыздықта күн кешуге тиіс (Сартр, Камю, Кафка).
Модернизм қүбылысының негізгі
сипаты
• 1. Адамның дүниеге деген жаңа қатынасы - субъекттің
объектіге қатынасының пайда болуы;
• 2.Субъективті дүниетаным - кез келген эстетикалық
тәжірибенің негізінде және адамның, индивидуалды
қатынастың жатуы;
• 3. Классикалық өнердегі үйлесімді, қалыпты формаларға
демонстративті түрде жаңа формаларды қарсы қою;
• 4. Модернистердің қазіргі дәуір қайшылықтарын шешу
мүмкін еместігі туралы ұстанымы рухани -
адамгершіліктік ақиқатгарды терістеуге әкеліп тіреді;
• 6. омірдің барлық жақтарын барынша
Қоғамдағы модернизациялық процестер
нәтижесінің мәдениет дамуындағы салдары
түрліше болды

• Жағымдысы: индивидуалды проектілердің іске асуына болып
көрмеген мүмкіндіктер жасалды.
• Жағымсызы: адам мен қоғамның тарихта болып көрмеген қарсы тұруы
басталды. Бұл құбылыс социолог Э.Дюркгейм "аномия" деп атаған
топтық құндылықтардың әлсіреуімен түсіндіріледі: дәстүрлі әлеуметтік
қауымдастақтардың абстрактылы мегақұрылымдармен алмастырылуы
нәтижесінде адам өзін күрделі де бірегей тұлға ретінде қабылдай
бастады. Және технологияландырылған, бюрократтандырылған
абстрактылы дүниеде өмір сүретін адам мен оның нақты да көптүрлі
өмірдің әрбір сәтіне тікелей қатысу, сезіну тілегі арасында қайшылык
туды. Теориялық тұрғыда бұл құбылыс өркениет пен мәдениетті қарсы
қою және мәдениеттің дағдарысы түрінде карастырылады.
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Ғылыми дүниетаным оқушының интеллектуалды дамуының негізі

Құқықтың дүниетанымдық мәселелері

Көркем әдебиеттегі дәстүр мен жаңашылдық мәселесі

Аристотельдің өнер философиясы

Эстетика және өнер

Педагогикалық шеберліктің негізі

Патриоттық тәрбие беру

Қазақ халқының өнер философиясы

АВГУСТИННІҢ ӨНЕР ФИЛОСОФИЯСЫ

Абстракты өнер

Пәндер