Жыл бойы тіркеледі, бірақ жиі күзгі - қысқы кезеңде

Презентация қосу

КАМПИЛОБАКТЕРИОЗ
Кампилобактериоз
(кампилобактериоз, вибриоз) –
жыныс мүшелерінің
зақымдануымен, жиі артық
жұмыстан, бедеуліктен,
жаппай түсік түсіруден және
өмірге қабілетсіз төлдердің
тууымен көрінетін, негізінен
ірі қара мен қойда болатын
жұқпалы ауру.
ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕР.
Табиғи жағдайда ауру тұқымына қарамастан ірі қара мен
қойда байқалады. Жыл бойы тіркеледі, бірақ жиі күзгі-
қысқы кезеңде.

Сиыр кампилобактериозында жұқпалы қоздырғыштың
негізгі көзі – жұқтырған аталық тұқымдастар, оларда
микроб өте ұзақ уақыт бойы (шын мәнінде өмір бойы)
препутальды қапшықта, аталық безде, қосалқыларда
қалады және шәуетпен, препутальды шырышпен және
қуық асты безінің сөлімен бірге шығарылады. Ауру
сиырлар мен құнажындар да қауіпті,
кемпилобактерияларды 3-10 ай бойы жыныс мүшелерінен
дем шығарумен, несеппен және сүтпен, ал түсік кезінде –
түсік алған ұрықпен, ұрық қабықшаларымен және ұрық
сұйықтығымен бөледі.

Инфекция қоздырғышының жұғуы негізінен жыныстық
қатынас арқылы – табиғи жұптау немесе қолдан
ұрықтандыру кезінде болады.Жануарлардың 40-90%-ы
табиғи жұптаумен, ал 30-70%-ы қолдан ұрықтандырумен
ауыратыны анықталды.
ЭТИОЛОГИЯ. Аурудың қоздырғышы – Campylobacter fetus – полиморфты
микроорганизм, ол үтір, ұшатын шағала немесе S әрпі түріндегі қысқа иілген
таяқшаға ұқсайды. 2-5 бұйрадағы қысқа спириллер азырақ кездеседі.
Campylobacter ұзындығы 0,5-5 мкм, ені 0,2-0,8 мкм.
Микробтар қозғалғыш, споралар мен капсула түзбейді, грамтеріс (ескі
дақылдарда диссоциация кезінде грам оң болуы мүмкін), барлық анилинді
бояғыштармен жақсы боялады (Ziehl magenta 1: 5, гентиан күлгін, метилен
көкінің спирттік ерітіндісі) , Романовский бойынша – Гиемса және Морозов
бойынша күмістеу. Микроскопияда олар ілулі тамшыда кездеседі. Қысқа
пішіндерде дененің бір немесе екі шетінде ұзындығы 5-10-нан 15-30 мкм-ге дейін
жгутика болады.
Ірі қара малдағы кампилобактериоздың негізгі қоздырғышы C. Fetus subsp.
Ұрық – жыныстық жолмен берілетін сиырларда бедеулік пен түсік түсіретін
облигатты паразит. Ол ауру сиырлардың қынаптық шырышты қабығында,
бұқалардың ұрығы мен препутальды қапшығында, түсік алған ұрықтың
плацента мен ұлпаларында кездеседі. Микроб жануарлар мен адамның асқазан-
ішек жолдарында көбеймейді, C. Fetus subsp. Intestinalis – қойлардағы
кампилобактериоздың қоздырғышы, оларда жаппай түсік түсіреді. Оны
плацентадан, түсік түсірілген ұрықтың асқазанындағы заттардан, асқазан-ішек
жолдарынан және қойдың өтінен бөліп алуға болады. Ол ас қорыту жолы
арқылы беріледі.
Campylobacter шошқа, ешкі, тауық және адам, 7-15 күндік тауық эмбриондары,
буаз теңіз шошқалары мен қояндар, алтын хомяктар мен ақ тышқандар үшін де
патогенді болып табылады. Олардың патогендік қасиеттері муциназа
белсенділігімен және эндотоксинді шығару қабілетімен байланысты.
Бактериялардың басқа түрлері жануарлар үшін патогенді емес.
СИМПТОМДАР. Ірі қара малдағы кампилобактериоз клиникалық түрде симптомдық
кешен ретінде көрінеді, оның жетекші белгілері – вагинит, плацента, эндометрит,
сальпингит және оофорит. Бұл құбылыстар ұрпақты болу функциясының бұзылуын
тудырады, бұл бедеуліктің артуына әкеледі.
Аборт жүктіліктің кез келген кезеңінде болуы мүмкін, бірақ жиі (82,5%) 4-7 айда.
Алғашқы 2 айда түсік түсіру жағдайлары бар. Жүктілік, оны әдетте қызметшілер
байқамайды. Бірінші ұрықтандырудан кейін ұзақ мерзімді кезеңде қайталанатын эструс
мұны көрсетеді. Аборттан кейін плацента әрдайым дерлік кешіктіріледі, вагинит
нашарлайды, метрит белгілері пайда болады. Өмірінің алғашқы 2-4 күнінде ауырып, 3-
7-ші күні өлетін өте әлсіз төлдер туылуы мүмкін.
Бұқаларда аурудың айқын белгілері жоқ, алдыңғы және жыныс мүшесінің шырышты
қабатының қызаруын, сондай-ақ алғашқы 2-3 күн ішінде көп шырышты бөлінуін
қоспағанда. Болашақта бұл белгілер жоғалады, бірақ бұқалар өмір бойы Campylobacter
тасымалдаушысы болып қалады.
Ірі қара малдағы кампилобактериоздың патологиялық-анатомиялық өзгерістері
негізінен ұқсас: жатыр ісінген, оның мүйізінде қабыну ошақтары бар. Карункулалар
ұлғайған, шырынды, бозғылт, кейде қабыну ошақтары бар, ұрық плацентасынан оңай
бөлінеді.
Плацента ісінген, некроз және қан кету, кальцинация, кейде пролиферацияның ірімшік
ошақтары сарғыш түсті үлпектермен жабылған. Шырышты-іріңді массалар ұрықтың
терісінде де болуы мүмкін.
Аборт жасалған нәрестелерде терінің, тері астындағы тіндердің және бұлшықеттердің
кейбір аймақтарының ісінуі, кеуде және құрсақ қуысында және паренхималық
мүшелерде қан кетулер анықталады. Тамырларға инъекция жасалады. Кейде кеуде
қуысында, құрсақ қуысында және перикард қуыстарында қанды эффузия жиналады,
ішкі мүшелер мен қуыстар қабырғаларында фибринозды қабаттар түзіледі.
Жемістің абомасумасының мазмұны әдетте сұйылтылған, бұлтты, сұр-ақ үлпектердің
қоспасы бар қоңыр түсті. Бауырда сұр-сары некроз ошақтары бар. Кейбір жемістер
мумияланған.
Кампилобактериоздың диагностикасы клиникалық-эпизоотологиялық
деректер және қоздырғыш мәдениетін бөліп алу негізінде белгіленеді.
Сиырлар мен құнажындардың шамадан тыс өсуі мен бедеулігі, өмірге
қабілетсіз жас жануарлардың тууы тек кампилобактериозға күдіктенуге
мүмкіндік береді. Диагнозды нақтылау үшін зертханалық зерттеулер
қажет, ең алдымен бактериологиялық.
Бактериологиялық зерттеу үшін ветеринариялық зертханаға мыналар
жіберіледі: сиырлардан, құнажындардан және аналық малдардан – түсік
түсірілген ұрық (немесе басы, асқазаны, өт қабы бар бауыры, ұрықтың
өкпесі), плацента немесе оның бір бөлігі – кешіктірмей. Түсік түсіргеннен
кейін бір күннен кейін; жатыр мойнынан шырыш – түсік түсіргеннен
кейінгі алғашқы 3-4 күнде; бұқалардан – препутальды шырыш, қосалқы
жыныс бездерінің және сперматозоидтардың құпиясы; диагностикалық
мақсатта өлтірілген жануарлардан – қынап, жатыр, жамбас қуысының
лимфа түйіндері.
Ірі қара малдың ауруын шамамен диагностикалау үшін вагинальды
шырышпен агглютинация реакциясы (RAVS) қолданылады. Сондай-ақ
люминесцентті-серологиялық әдіс қолданылады. Campylobacter
оқшауланған дақылдарын идентификациялау қоздырғыштың мәдени,
биохимиялық, серологиялық және патогендік қасиеттері бойынша жүзеге
асырылады.
ДИФФЕРЕНЦИАЛДЫ ДИАГНОСТИКА.
Кампилобактериоз клиникалық тұрғыдан
бруцеллезге және трихомониазға өте ұқсас,
онда стерильді жануарлар санының көбеюі
және вагинит байқалады. Дегенмен,
бруцеллезбен ерте түсік өте сирек кездеседі,
құнажындар жиі түсік түсіреді. Бруцеллез
Трихомониаз сиырлардағы ерте түсікпен
және іріңді метритпен ғана сипатталады.
Бруцеллез және трихомониазбен бедеулік
әдетте түсік түсірумен,
кампилобактериозбен, бірінші рет
ұрықтандырылған құнажындар өте жиі
ұрықсыз болады.

Трихомониаз
ЕМІ.
Егер вибриоз анықталса немесе оған күдік болса, мал
нұсқауларға сәйкес өңделеді. Аборт жасағаннан кейін ауру
малды жатыр қуысына өсімдік майын немесе балық майын
30-50 мл көлемінде енгізу керек, оған алдымен 1 г
пенициллин қосады.Мұндай май мен пенициллин қоспасын
сиырларға енгізу керек. 4 есеге дейін, процедуралар арасында
2-3 күнде үзіліс жасау. Емдеудің бұл түрімен бірге
пенициллинді бір мезгілде бұлшықет ішіне күніне шамамен 3
рет, келесі дозаны қолдана отырып енгізу ұсынылады –
сиырдың 1 кг салмағына 4000 бірлік.
Сонымен қатар, клиникалық белгілерге сәйкес емдеуді
жүргізу қажет. Бұқаларға алдын ала қапшыққа
антибиотиктер енгізіледі. Ол үшін 3 г пенициллин, 1 г
стрептомицин алып, 10 мл таза суда ерітіп, 40 мл өсімдік
майымен араластырады.
Бұл қоспаны катетер арқылы препустың жоғарғы бөлігіне
енгізеді, содан кейін инъекция орны жоғарыдан төменге
қарай уқаланады. Емдеу 4 күн бойы жалғасады. Бұл ретте
бұқаның тірі салмағының әр кг-на 4000 бірлік пенициллин
беріледі.
АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ
КҮРЕСУ ШАРАЛАРЫ.
Сиырларды ұрықтандыру үшін
сау бұқалардың ұрығы
қолданылады. Асыл тұқымды
бұқаларды К.-ға 6 айда 1 рет, 10
күн аралықпен үш рет тексереді.
Санитария үшін 100 мл
сұйылтылған бұқа ұрығына 75-95
мың бірлік пенициллин мен
стрептомицин және 0,1-0,2 ақ
стрептоцид қосылады. Жұмысы
бұзылған шаруашылықта вет.-сан
кешені жүргізілуде. Оқиғалар.
Қолайсыз отарлардағы қойларды
экспорттауға және оларды
реформалауға тыйым салу.

Ұқсас жұмыстар

Табиғи жайылымдар, ауыспалы жайылымдар

Бидай біздің заманымызға дейінгі 6000 - 5000 жылдары

БАЯУ ВИРУСТЫ ИНФЕКЦИЯ

Табын шегіртке зиянкестері

ЖЫЛҚЫ ГАБРОНЕМАТОЗЫ МЕН ДРАШЕЙОЗЫ

Табиғаттағы маусымдық өзгерістер

ҚҰстардың тіршілігіндегі маусымдық өзгерістері. Жабайы аңдарды есептеу әдістері

Қымыз өнімдері

Алма жеміс

Күннің жылдық қозғалысы

Пәндер