Инвазиялық аурулардан туындайтын экономикалық шығын

Презентация қосу

Дәріс №3
4-курс «Вет. медицина»

Тақырыбы:
«Паразит және иелерінің түрлері, жіктелуі. Паразит
ауруларының патогенезі, эпизоотологиясы.
Инвазиялық аурулардан туындайтын экономикалық
шығын»

Дәріскер - Ахметова Гульнази
Даулетханқызы
б. ғ. к., профессор
Кілтті сөздер:
Паразит, гельминт, паразитоценоз,
ассосиативті инвазиялар, эпизоотия,
панзоотия, трофикалық әсер т.б.
Дәрістің мақсаты:
Жануарлар паразитоценозын және
инвазиялық аурулардың індеттанулық
ерекшеліктерін, патогенезін, олардан
туындайтын шығынды есептеуді меңгеру.
Дәрістің жоспары:
1. Паразит және иелерінің түрлері, жіктелуі
(қайталау).
2. Паразитоценоз және аралас инвазиялар.
3. Инвазиялық аурулардың індеттанулық
деректері, патогенезі
4. Инвазиялық аурулардан туындайтын
экономикалық шығын.
Паразитоценоз - өз иесі организміне
немесе оның жекелеген ағзаларына
қоныстанған әртүрлі паразиттердің
жиынтығы (Е.Н.Павловский).

Паразитоценоз мүшелері бір-бірімен
синенергетикалық (бірін-бірі күшейту)
немесе антогонистік (бірін-бір тежеуі)
қатынаста болады.
Эволюциялық даму барысында жануарлар
ағзаларына әртүрлі паразиттер,
микроорганизмдер қоныстанып, тіршілік
етуге қалыптасқан. Паразиттердің мұндай
ассоциациясы жануарлар организмін
патологиялық өзгерістерге ұшыратып,
әртүрлі аурулар туындатады. Мұндай
ауруларды ассоциативті немесе аралас
инвазиялар деп атайды.
Мониезия құрттары

Moniezia autumnalia жұмыртқалары
Буностомоз
Хабертиоз
Осыған байланысты мал организмдегі
паразиттер, бактериялар құрамын зерттеу,
олардың мал организміне келтірер әсерін
анықтау, парзитоценоз құрамынан негізгі
қоздырғышты ажырата білу ассоциативті
аралас инвазиялармен күрес шараларын
ұйымдастырудың негізі болып саналады.
Ойланайық!

Био- және геогельминт дегеніміз не?
Мысал?
Қай гельминттің даму айналымы?
Қай гельминт және жұмыртқасы ?
Бұл қай гельминттер?
Жылқының киеңкісі (күйек кезінде,
шағылысу арқылы жұғады)
Саркоптоидоздар (жанасу арқылы)
Haematopinus suis – шошқада.
Инвазиялық ауруға бейімді жануарларға оның
қоздырғыштары :

ауыз арқылы,
тері арқылы,
тасымалдаушылар және тікелей жанасу арқылы
сондай-ақ аралас жолмен (ауыз және тері арқылы)
де жұғады .
Инвазиялық аурулар энзоотия және эпизоотия
түрінде өтуі мүмкін.
Ал кейбір инвазиялық аурулар бірнеше елге
жайылып панзоотия түріне айналады.
Мысалы, бірінші дүниежүзілік соғыс
кезінде жылқының қотыры соғысып жатқан
елдердің аттарына түгел тараған.
Инвазия қоздырғышы сыртқы ораға әр
түрлі экскрет, секреттермен шығады:

-қимен;
- несеппен;
- танаудан аққан жалқаяқпен;
- сілекеймен;
- сүтпен;
- көзден аққан жаспен;
- қанмен және т.б.
Қарапайымдылардың организмге тигізер
патогендік әсерлері:
трофикалық (қоректік) әсер
уыттық әсер ету
аллергенді (аллергия - бөгде заттың
антигеннің қайта енуіне организмнің
сезімталдығы) әсер етуі.
Бұл қандай құрт? Қазақстандағы табиғи
ошағы?
Мына суретте не көрсетілген ?
Инвазиялық аурулардан келетін экономикалық
шығындар.
Көпқырлы зиян:
1. Өнімдерінің кемуі, мысалы, при
фасциолезе удой на 20-50%; шерсть на
10-30%, причем она ломкая, сухая,
низкого качества; при эхинококкозе
снижение веса на 8 кг, степень браковки
субпродуктов на 36,3%, общей массы
паренхиматозных органов на одну овцу
получение меньше мяса на 1 кг, сала на
140 гр., шерсти на 105 гр., шерсти на 90-
150 гр., недодают 2,5 кг мяса, жира 0,3
кг;

при аскаридозе свиней недодают до
47,7 кг мяса;
при аскаридиозе птиц
яйценоскость снижается на 15-20%,
при простогонимозе кур
яйценоскость вообще прекращается;
при кожно-оводовых болезнях идет
выбраковка кожи, не до получения
мяса, которая составляет до 7 кг при
зачистке туш, молоко ежегодно каждая
корова недодает 50-80 л молока.
2. Недополучение потомства, аборты, яловость,
бесплодие при трихомонозе, выбраковка ценных
производителей при трихомонозе, тейлериозе,
безноитиозе.
3. Прямые потери, т.е. падеж, например, при эймериозе
цыплят и кроликов до 100%, при тейлериозе до 70-
90% от числа заболевших.
4. Выбраковка, утилизация туш и органов: например, при
цистицеркозе при наличии более 3-х финн на 40 кв.см.
разрезов вся туша выбраковывается; при трихинеллезе
при наличии хотя бы одной личинки трихинелл вся
туша выбраковывается; при эхинококкозе и
фасциолезе выбраковываются пораженные органы –
печень, легкие.
5. Ветеринарные затраты на диагностику, лечение,
профилактику.
6 Экологический вред, особенно, при лечении и
профилактике арахно-энтомозов с
применением акарицидных и инсектицидных
препаратов - ФОС, ХОС, которые обладают
кумулятивным, тиреотоксичским,
эмбриотоксическим, канцерогенным
действием.
7 Социальное значение – многие паразитозы
являются антропозоонозами, т.е. общими для
животных и человека (из гельминтозов:
описторхоз, эхинококкоз, альвеококкоз,
цистицеркоз бовисный и целлюлозный,
аскаридозы свиней и плотоядных,
трихинеллез; из протозоозов: лейшманиоз
балантидиоз, токсоплазмоз, саркоцистоз и др.)
Экономикалық шығынды анықтау.
Малдардың өлімінен, лажсыздан сойылғанынан келетін зиянды
(З1,теңге) мына формуламен анықтайды:
З1 =МСБ–ТП, мұнда:
М- өлген, лажсыздан сойылған немесе жойылған малдың саны;
С- бір малдың орташа салмағы, кг;
Б- өнімнің сатылу баға бірлігі және мал өнімдерінің шикі заттары,
теңге;
ТП- мал өнімдері(ет, тері т.б.) мен шикі заттарының сатылғаннан
кейінгі түсімі, теңге.
Ауырып өткен малдардың өнімдерінің төмендеу зиянын (З2, теңге)
мына формула бойынша есептейді:
З2=М( Вс-Ва) Т, мұнда:
М- ауырып өткен малдардың саны;
Вс және Ва- сау және ауру малдардың біртәуліктік орташа өнімділігі
(сүт, ет, жүн, жұмыртқа) кг (данасы);
Мал өнімдері мен шикі заттары сапасының төмендеуінен
болатын зиянды (З3, теңге) келесі түрде есептейді:
З3= А (Бс-Ба), мұнда:
А- өткізілген өнімнің төменгі сападағы мөлшері, кг(дана);
Бс- сау малдың өнімінің бірлігі өткізілген баға, теңге.
Ба- ауру малдың өнімінің бірлігі өткізілген баға, теңге.
Жалпы экономикалық зиянды (Зж, теңге) барлық
келтірілген зияндардың жиынтығы бойынша
анықтайды:
Зж=З1+З2+З3
Формулаларда есептелгеннен басқа ветеринариялық
шараларға - алдын алу, сауықтыру және емдеу істеріне
кеткен экономикалық зияндарды да анықтау қажет.
Бақылау сұрақтар:

Паразитоценоз және аралас
инвазиялар дегеніміз не?
Паразиттің организмге тигізетін
патогендік әсерлерін атаңыз!
Инвазиялық аурулардан туындайтын
экономикалық шығындарды атаңыз
және есептеу жолдары?.
4 дәріс тақырыбы:
Инвазиялық ауруларды
профилактикалау негіздері.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Сабаншиев М.С. Паразитология және жануарлардың инвазиялық аурулары. -
Алматы, 2011.
2 Шабдарбаева Г.С. Ветеринариялық гельминтология./Оқу құралы.
«Агроуниверситет», Алматы, 2010. 220 бет, 13,7 п.л.
3 Акбаев М.Ш. и др. Паразитология и инвазионные болезни
сельскохозяйственных животных. М., «Агропромиздат», 2001.
4 Амиреев С.А. Эпидемиология. Частная эпидемиология. Алматы, 2002.
5 Шабдарбаева Г.С., Ахметова Г.Д., Турганбаева Г.Е., Балгимбаева А.И.
Практическое обучение по паразитологии. Учебное пособие.//Алматы, «S-
Принт», 2012. 67 с.
6 Барышников Е.Н. Медицинская паразитология. М., Владос-пресс, 2005.
7 Бауер О.И. Болезни прудовых рыб. М.: “Колос”,1981.
8 Галлат В.Ф. и др. Тропическая ветеринарная паразитология. Киев, «Вища
школа», 1986.
9 Сабаншиев М.С., Сүлейменов Т.Т., Карамендин Ө., Шабдарбаева Г.С.,
Жантөре М. Паразитология және жануарлардың инвазиялық
аурулары. – Алматы, Қазұлтагру, 2003. -460 бет.
10 Шабдарбаева Г.С. Ветеринариялық гельминтология: Оқу құралы. –
Алматы: «Аргоуниверситет» баспасы, 2007. – 194 бет.
11. Абуладзе К.И. и др. Практикум по диагностике инвазионных болезней
сельскохозяйственных животных. М: “Колос”, 1984,
12. Ананьев П.К.и др. Профилактика и лечение заразных болезней
сельскохозяйственных животных. Алма-Ата: “Кайнар”, 1988.
13. Абуладзе К.И. и др. Паразитология и инвазионные болезни
сельскохозяйственных животных .М: “Колос”, 1982, 1990.

Ұқсас жұмыстар

Түйе цефалопинозы, балау және ветеринариялық шаралары

Шалабай ЖШС

Бедеуліктен келетін экономикалық шығынды анықтау

Экономикалық теория тұрғысынан шығын факторлары

Инвазиялық аурулар туралы түсінік

Шартты патогенді микроорганизмдер тудыратын токсикоинфекциялар

ИНФЛЯЦИЯ

Инфляция тарихы және түрлері

Қор инвестициясы

«Гиподерматоз кезінде сойыс өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау және санитарлық бағалау.»

Пәндер