Сыртқы құлақ

Презентация қосу

Қандай болмасын талдағыштар
сияқты есту мүшесі, немесе есту
талдағышы үш бөлімнен тұрады:
перифериялық, өткізгіш және
орталық. Есту талдағышының
перифериялық бөліміне құлақ
жатады,
оны анатомиялық жағынан үш
бөлімге бөледі: сыртқы, ортаңғы
және
ішкі құлақ.
Сыртқы құлақ

Сыртқы құлақ құлақ қалқанынан және
сыртқы құлақ түтігінен тұрады. Құлақ
қалқаны воронка тәрізді
шеміршекті пластинкамен, сырты терімен
қапталған. Құлақ
қалқанының төменгі бөлімінде шеміршек
болмайды. Сыртқы құлақ
түтігі шеміршекті (сыртқы) және сүйекті
(ішкі) бөлімдерден тұрады.
Сыртқы есту түтігінің жалпы ұзындығы
ересек адамдарда шамамен
2,5 см. Шеміршекті бөлімнен сүйекті
бөлімге өту кезінде сыртқы есту
түтігі иін түзеді.
Сыртқы құлақ түтігі терімен қапталған. Шеміршекті жауып
жатқан теріні түктер жауып жатыр және осы терінің құрамында май
бездері мен күкіртті бөліп шығаратын без бар. Сыртқы есту түтігінің
диаметрі біркелкі бірдей емес.
Жасөспірімдер мен ересек адамдарға қарағанда сәби балаларда
сыртқы құлақ түтігі қысқа, өйткені оның сүйекті бөлімі дамуға әлі
үлгерген жоқ, ол тек сүйек сақинасы түрінде болады, мұнда дабыл
жарғағы бекітілген. Жаңа туған нәрестелер мен сәбилерде сыртқы
есту түтігі саңылау тәрізді; бала өскен сайын есту түтігі біртіндеп
сопақтана бастайды.
Дабыл
жарғағы

Дабыл жарғағы сыртқы құлақ пен ортаңғы
құлақты бөліп тұратын пластинка. Есту түтігі жағынан дабыл жарғағы
жұқа эпидермиспен, ал ортаңғы құлақ жағынан кілегейлі қабатпен
қапталған.
Дабыл жарғағының пішіні дөңгелек-сопақша пішінді,
қалындығы шамамен - 0,1 мм. Дабыл жарғағының мөлшері жас
ұлғайған сайын сондай өзгермейді: жаңа туған нәрестенің дабыл жарғағының мөлшері
шамамен ересек адамдікіндей. Дабыл
жарғағының орналасуы балалардың дамуына қарай өзгереді. Екі
айлық балада ол сыртқы есту түтігінің жоғарғы қабырғасының
жалғасы сияқты горизонтальды орналасқан, горизонтальды
жазықтықта 10-20є бұрыш құрайды, ал жасы үлкен балаларда 40-45є
бұрышқа жетеді.
Дабыл жарғағының үлкен бөлігі сағаттың шынысы сияқты есту
түтігінің түбінде орналасқан сүйекке бекітілген, оны созыңқы
бөлім деп атайды. Ал дабыл жарғағының кіші, алдыңғы
жоғарғы бөлігін босаңқы, немесе шрапнеллді жарғақ деп
атайды.
Дабыл жарғағының фиброзды қабығының циркулярлы және
радиарлы талшықтары өзара оралған, бұл дабыл жарғағының
созыңқы бөліміне серпімділік қасиет береді; ауа қысымы
біртіндеп жоғарлаған кезде төзімді болады.
Дабыл жарғағының
созыңқы бөлігі үш қабаттан тұрады:

1) эпидермистен тұратын, есту
түтігіне бағытталынған сыртқы
қабат;

2) циркулярлы және радиарлы
(сәулелі) фиброзды талшықтан
тұратын ортаңғы қабат;

3) Кілегейлі қабаттан тұратын
ішкі қабат.
Дабыл жарғағының танымдық пунктері:

а– тартылып тұрған бөлім; б –
босаңсып келген бөлім (шрапнеллді
жарғақ);
1–жарық рефлексі; 2 – балғашықтың
қысқа өсіндісі; 3–дабыл
жарғағының
артқы қатпары; 4– алдыңғы қатпар;
5– балғаша сабы; 6– кіндік.
Дабыл жарғағының бөлімдерге бөлінуі:

1 – артқы- үстіңгі;
2 – артқы- төменгі;
3– алдыңғы-үстіңгі;
4–алдыңғы-төменгі.
Ортаңғы құлақ

Ортаңғы құлақ ауа өткізгіш қуыс жүйе
болып
табылады. Ол дабыл қуысынан, есту
түтігінен (евстахиев түтігі) және
сүйекті ұяшықтары бар емізікше тәрізді
өсіндіден тұрады

Ортаңғы құлақ қуысы:
1 –есту түтігі; 2 –дабыл қуысы; 3–үңгір;
4–емізікше тәрізді өсіндінің ұяшығы.
Дабыл қуысы бұл жүйенің орталық бөлімі
болып саналады, ол
самай сүйегі қуысының шамамен 1 куб.см.
көлемін алып жатыр.

Дабыл қуысында алты қабырғаны ажыратады. Сыртқы
қабырғасы дабыл жарғағы болып табылады. Ішкі қабырғасы дабыл
қуысын ішкі құлақтан бөліп тұрады. Қалған қабырғалар сүйекті болып
келеді. Ішкі қабырғада екі саңылау бар, оны сопақша тәрізді (диаметрі
3-4 мм) және дөңгелек тәрізді (диаметрі 1-2 мм) терезелер деп атайды.
Сопақша терезеге үзеңгінің негізі сақина тәрізді байланыс арқылы
бекітулі. Дөңгелек тәрізді терезе серпімді қабыршақпен қапталған,
оны екінші дабыл жарғағы деп атайды. Жоғарғы қабырғасы, немесе
дабыл қуысының қақпақшасы дабыл қуысын ми сауыты қуысынан
бөліп тұрады. Төменгі қабырғасы ірі қан тамырымен ұштасады.
Алдыңғы қабырғасының төменгі жағында евстахиев түтігіне әкелетін
саңылау бар.
Есту сүйекшелері:

1 –балғаша;
2 –төсше;
3–үзеңгі.
Ішкі құлақ, немесе құлақ лабиринті самай сүйегіндегі каналдар
жүйесі мен қуысты бөлім болып табылады. Ол кіре берістен,
жартылай айналмалы каналдардан және ұлудан тұрады. Лабиринтті
сүйекті және жарғақты деп ажыратады, сүйекті лабиринт жарғақтының
футляры сияқты. Жарғақты лабиринт эндолимфа деп
аталатын сұйықтықпен толы, ал жарғақты және сүйекті
лабиринттердің арасындағы кеңістік перелимфамен толы болады.
Сүйекті лабиринт:

1 –кіре беріс; 2 –жоғарғы жартылай айналмалы канал; 3–сыртқы жартылай
айналмалы канал ; 4–артқы жартылай айналмалы канал; 5- ұлу.
Ұлу екі жарым есе айналым
Кіре беріс лабиринттің орталық жасайтын спиральды сүйек түтігі.
бөлімі, ол екі жарғақты Ұлу каналының ұзындығы 3 см.
қапшықтардан тұрады: дөңгелекті жетеді.
және сопақшалы. Дөңгелек тәрізді Ұлудың сүйекті каналы саты деп
қапшық ұлумен, ал сопақшалы аталатын екі қабатқа бөлінген.
қапшық жартылай айналмалы Олардың арасын бөліп тұратын
каналдармен байланысады. спиральды сүйекті айдарша
Жартылай айналмалы Осы айдаршаның шеткі жағында
каналдардың саны үшеу: үстіңгі, серпімді жарғақ – негізгі мембрана.
артқы және сыртқы. Олар үш өзара Жоғарғы қабат сатының табалдырығы
перпендикуляр жазықтықта деп аталады, ол кіре
оналасқан. Әрбір каналдардың бір беріспен байланыс жасап, ал кіре беріс
ұшы тегіс, ал басқа ұшы сопақша терезе арқылы дабыл
кеңейтілген (ампула түрінде) болады. қуысымен байланысады. Төменгі қабат
– дабыл сатысы – дөңгелек
тәрізді терезе арқылы дабыл қуысымен
байланысады.
Сүйекті ұлудың вертикальды кескіні:
1 –сүйекті колонкалар; 2 –спиральды сүйекті
айдарша; 3–саты кіре берісі ; 4–
дабылды саты.

Ұлудің бір иінінің көлденең кескіні:
1 - негізгі мембрана; 2 - есту жүйкесінің
талшығы; 3 - ұлудың сүйекті
қабырғасы; 4 - есту жасушалары; 5–ұстап
тұрытын жасушалар; 6 - жабын
мембранасы; 7 - рейснерова мембрана; П -
саты кіре берісі; Б - дабылды
саты; У – ұлу жолы.
Кортиев мүшесі әр түрлі ұзындықты бірнеше (жиырма бес
мыңнан аса) көлденең талшықтардан тұратын негізгі мембранада
орналасқан. Осы талшықтар өте серпімді, бірақ бір-бірімен әлсіз
байланысқан. Негізгі мембрананың пішіні ұлудың негізінен жоғарыға
қарай біртіндеп кеңейетін спиральды иілген лента тәрізді

Негізгі мембрананың құрлысы:
1 –спиральды сүйекті айдарша; 2 –жоғарғы
үн аймағы; 3–ортаңғы үн
аймағы; 4–төменгі үн аймағы.

Ұқсас жұмыстар

Есту тепе - теңдік мүшесі

Құлақ аурулары

Ортаңғы құлақ Дабыл жарғағы мен есту түтігі

Балалардағы тамақ, құлақ аурулары

Сыртқы құлақ Ортаңғы құлақ Ішкі құлақ

Рецепторлы жасушалар және рецепцияның механизмдері

Анализаторлар физиологиясы

Тері қабаттары мен құрылысы

ЛОР мүшелерінің жарақаттары

Сезім мүшелерінің жалпы мінездемесі және анализаторлар туралы ілім. Көру және иіс сезу ағзалары

Пәндер