ОҚИҒА КЕЙІПКЕР

ЖАЗЫЛЫМ ДАҒДЫСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Жазылым үрдісінің моделі

Дайын мәтін

Notes: Жоспар құру жазылымға дайындау кезеңіне жатады.

Оқушылар берілген тақырып аясында талқылау жұмыстарын жүргізіледі. Бұл үдерісті олар жұптық, топтық жұмыстар арқылы жүзеге асырады. Сол арқылы олар тақырыпты талқылап өз идеяларымен бөліседі. Оқушылар бұл тұста ментальді карта, кластер және т. б. әдістерді кеңінен пайдаланады. Идеялар топтастырылып, сұрыпталып жоспар құрылады. Жоспар құруда қажетті мәліметтерді жинақтауға мүмкіндік беріледі.

Жоспар құру жазылымға дайындау кезеңіне жатады.

Жазылым кезеңдері

Жазуға дейінгі дағдылар

Жазу кезіндегі дағдылар

Жазудан кейінгі дағдылар

Ойлау, ішкі үн, логикалық бірліктерге ажырату, сыртқы тіл.

Талапқа сай алғашқы нұсқаны ұсыну, өңдеу және редакциялау жұмыстарын жүргізу, соңғы нұсқаны ұсыну.

Ой бөлісу, артық-кемшілігін анықтау, рефлексия.

Мәтіннің логикалық сызбасы

Негізгі тезис

Дәлел 1

Дәлел 2

Дәлел . . .

Иллюстрация (мысалдар)

Қорытынды (резюме)

Notes: Сызбаға түсініктеме бере кететін болсақ, бұл жерде негізгі тезис - негіздеуді қажет ететін пайымдау болып табылады. Негізгі тезис өзіне сөйлеу тақырыбын (мәтінде не туралы айтылатындығы) және оның талданатын белгілерін (тақырыптың белгілерін) қосады. Дәлел (аргумент) - бұл тезистің негіздемесі; дәлелдер. Иллюстрация - теориялық жайттарды бекітетін мысалдар. Қорытынды (түйін) - тақырыпты аналитикалық талдаудың түйіндемесі, зерттеудің болашақ бағдары.

Шығармашылық жазба жұмыстың кезеңдері

Дайындық

Мәтіннің мақсаты мен көзделген аудиториясы кім?

Жазба жұмыс не туралы болады? Тақырыбы қандай? Негізгі идеясы қандай?

Мәтіннің негізгі кейіпкері кім болады?

Жазу

Түзету және редакциялау

Назар аударыңыз!

Әртүрлі стильде жазылатын мәтін жанрлары сынып өскен сайын күрделеніп отырады.

Мәтінге тақырып қою

Тірек сөздерді анықтау арқылы тақырып қою

Суреттер желісі арқылы тақырып қою

Мәтін тақырыпаттары (тақырып) толымсыз сөйлем болғаны дұрыс.

Детальді ақпарат болмағаны жөн.

Оқырман назарын тез аудару үшін рифма, аллитерация, каламбур әдістерін қолдануға болады. Мысалы:

Нұсқаулық жазу

Шомылатын жер

Дүкен

Автобус аялдамасы

Өткен аптада сен өзіңнің отбасыңмен шомылатын жерге барып, демалып келдің. Енді өзіңнің құрбы-құрдастарыңа телефон хабарламасы арқылы нұсқаулық мәтінін жаз. Автобус аялдамасынан бастап шомылатын жерге дейін баратын жолды түсіндір. Мәтінді жазу барысында жіктік жалғауы мен бұйрық рай категориясын орынды қолдан.

Әңгіме жазу

«Флешбэк» әдісі арқылы кейіпкердің басынан өткен оқиғаны естелік ретінде көрсету.

Сюжетті суреттер бойынша әңгіме жазу (графикалық әңгіме)

Әңгіменің басталуы

Әңгіменің неден бастауға болады?

Оқиға өтетін жерді сипаттау

Диалог

Негізгі кейіпкердің сыртқы келбетін сипаттау

Жұмбақ оқиға

Оқиға өтетін жерді сипаттау

Сиқырлы орман

Ғарыш айлағы

Болашақтағы біздің планетамыз

Кішкентай бір қалашық

Елсіз арал

Ежелгі адамның үңгірі

Кейіпкерді сипаттау

Оқиға кейіпкері кім?

Оның аты кім?

Кейіпкердің бет әлпеті қандай?

Оның даусы қандай?

Сөйлеу мәнері қандай?

Мінезі қандай?

Кейіпкердің жағымды жақтары қандай?

Жағымсыз жақтары бар ма?

Кейіпкердің туған жері қай жер?

Ол қандай іспен айналысады?

Оқиға кейіпкері туралы жалпы мәлімет

Есімі

Жасы

Сыртық келбеті

Мінезі

Мақсаты

Жағымды жақтары

Жағымсыз жақтары

Достары

Жаулары

Сыни пікір жазу

Еріншек екенімізді мойындағымыз келмейді. Мақсатымыз жоқ. Жеңіл жолмен пайда көргіміз келеді. "Ей, қойшы, бірдеме бастау үшін ақша керек, әке-көке керек" деп адвокат бола қаламыз. Мықтысың ба, алдымен өзіңді жең, ойыңды өзгерт.

Әр қазақтың жігіті-Қуаныш мырзадай болса, аз уақытта дамыған 50 елдің қатарына қосылар едік!

"Екінші болма!" кітабын әр қазақ бірінші болып оқуы тиіс!

Күндердің күнінде үш лондондық азамат қаланың өмірінен шаршап, Темза өзенінің бойымен қайықпен саяхат жасауға бел буады. Кітап осы үшеудің және Монморанси деген әдемі аты бар иттің сол екі апталық саяхаты жайында. Кітаптың ерекшелігі - сол саяхат жайында баяндай отырып, автор бұрын басынан өткен, қазіргі жағдайына ұқсайтын қызықты әңгімелерін айтып отырады. Қазіргі кино және телевидение саласында флешбек деген жақсы зат бар. Яғни, кейіпкердің басынан өткен оқиғаны естелік ретінде көрсету. Кітаптың жарты бөлігі, міне, сол флешбектерден тұрады. Кітапты оқи отыра, мен көпті көрген, салиқалы азаматпен әңгіме-дүкен құрғандай әсерде болдым.

Сыни пікір жазу үшін оқушы әр таңдаудың оң және теріс жақтарын саралап алуы тиіс.

Мәтін мазмұны оқырманды көндіре алды ма?

Мәтінде ұсынылған ақпарат сенімді болды ма?