Рибосомаларды кіші тығыз денешіктер түрінде 1955 жылы

Презентация қосу

РИБОСОМА

Орындаған: Олжабай Ажар
Қабылдаған: Ешимбетова Г.
Жоспар:
• Негізгі сипаттама
• Құрылысы
• Қызметі
Рибосома (лат. rіbes — ағыс
және грек. some— дене) —
ақуыз синтезін жүзеге
асыратын жасуша-ішілік
органоид. Рибосомалар - екі
орташа: үлкен және кіші өлшем
бірлігінен тұрады. Нәруыздар
биосинтезін (нәруызда
аминқышқылдарды қосады)
іске асырады.
Рибосомаларды кіші тығыз
денешіктер түрінде 1955 жылы
Паладе ашты. Электрондық
микроскоптың көмегімен
ашылған рибосомаларды тығыз
бөлшектер немесе Паладтың
гранулалары деп атайды. 1958
жылы Робертс оны рибосома
деп атаған. Рибосомаларды тек
электронды микроскоп арқылы
ғана көруге болады.
Ақуыз молекуласынын синтезіне бірнеше рибосомалар
қатысады, оны полисома деп атайды.

Рибосомалар химиялық құрамы жөнінен нуклеин ақуызына
жатады, яғни рибосоманың құрамы рибонуклеин қышкылы
мен ақуыздан тұрады деген сөз. Оның құрамында р-РНҚ-ның
мөлшері 50- 63%-ке дейін болады. Рибосоманың негізгі
затының бірі ақуыз дедік, ендеше әрбір прокариоттық
рибосомадағы оның орташа мөлшері 55, ал эукариоттық
рибосомада 100 түрлі ақуыз болады. Рибосомадағы көптеген
ақуыз р-РНҚ-ның белгілі бөлігімен байланысты және онын
құрамына тек ақуыз синтезі кезінде ғана кіреді.
Рибосоманың құрылысы
Рибосома тірі организмдердің барлығынан дерлік табылған. Әр жасушада
шамамен 1000-нан 10000-ға дейін Рибосомалар болады. Шамамен диам. 20
нм-дей. Рибосомалар екі класқа бөлінеді: 70S және 80S (S-седиментация
коэфф., Сведберг бірлігі). 70S Рибосома ядросы жоқ прокариоттар
жасушаларында, ал 80S Р-лар эукариоттардың цитоплазмасында болады.
Химиялық құрамы жағынан Р-лар РНІ-нан және ақуыздардан тұратын
нуклеопротеид болып саналады. 70S Рибосомасының 60 — 65%-ы РНҚ және
35 — 40%-ы ақуыздан, ал 80S Рибосомасының50%-ы РНҚ-дан, 50%-ы
ақуыздан құралады. Құрылымы жағынан Рибосомалар үлкен және кіші
суббөліктерден тұрады. Рибосомаларцитоплазмада топтасып (5-70-тен)
орналасып, полисомалар (полирибосома) түзеді. Рибонуклеопротеидтен
құралған ( пен РНҚ) рибосомалар жасуша цитоплазмасында базофилді
боялады, олардың құрамында ферменттер де кездеседі.
Негізгі қызметтері
Рибосомалар жасушада ақуыз синтезіне
қатысатын құраушыларды ұстап тұру,
оларды бір-бірімен байланыстыру Эндоплазмалық торда және оның
қызметін атқарады. Эндоплазмалық жасушаларында орналасқан биосинтез бен
тордың жарғақшасындағы ақуызды тасымалдайтын бірыңғай жүйе
рибосомалардың бірнешеуі бірігіп болып саналады.Рибосома митохондриялар
полирибосома құрайды. Олар жасуша құрамында да болады. Бос рибосомалар
жасуша тіршілігіне қажетті ақуызды жасушаның өзіне керекті протеиндерді, ал
синтездейді. Рибосомадағы ферменттер, эндоплазмалық тор қабырғасындағы
магний мен кальцийдің тұздары зат рибосомалар жасушадан сыртқа
айналым өзгерістеріне қатысады. шығарылатын протеиндерді түзуге қатысады.
Рибосомада минералдық элементтерден
азот,фосфор, темір және мыс кездеседі.
Назарыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Клетка органоидтары

Қалыпты және потологиялық жағдайдағы клетка органоидының құрылысы мен қызметі

Жануар жасушасының құрылысы

ГАМЕТОГЕНЕЗ САТЫЛАРЫ

Гистологияның дамуы

Өсімдіктер географиясы

Жануарлардың хламидиоз аурулары

Аналитикалық машина

Бірінші электронды компьютер

Витаминдер

Пәндер