Жануарлар биотехнологиясының әдістері

Презентация қосу

Жануарлар биотехнологиясы

Дайындаған:Еркінқызы Ардақжан
Қайырлы Райгүл
Жолдасқали Ақтоты
Жоспары:
1.Жануарлар биотехнологиясы туралы түсінік
2.Жануарлар биотехнологиялық қорлары
3.Әдістері
4.Қорытынды
5.Пайдаланылған әдебиеттер
• Жануарлар
биотехнологиясы-
молекулалық және
жасушалық
биотехнология әдістерін
қолданып,генотипін
“түзету” арқылы
қарқынды өсіп-жетіле
алатын,резистенттілігі
мен өнімділік қасиеттері
жоғары жануарларды
шығару тәсілдерін
зерттейтін ғылым деп
айтуға болады.
• Мал шаруашылығында биотехнологиялық әдістердің
қолданылуына сүтқоректелерінің төменде келтірілген
биологиялық ерекшеліктері мүмкіндік береді:

2.Эмбриондардың имплантацияға
1.Жануарлар гаметасының дейінгі дамуы.
биологиялық банкі. Ұрықтанғаннан кейін эмбрион
Малдар гаметасының биологиялық зиготадан гаструла кезеңіне дейін
банкі гонадаларында жинақталған. сүт қоректілердің жыныс мүшесінде
біршама уақыт бос күйде болады.

4.Мал шаруашылығында асыл
3.Жалғыз төлді малдарда бір
тұқымды топ құру мен жетілдіру.
аналық жұмыртқасынан дамитын
Мал шаруашылғында асыл тұқымды
егіздердің туылуы. мал тобы мен тұқымы
Бір аналық жұмыртқасынан
жақсартылуы қажет топтарға
дамыған егіздер –имплантацияға
бөлінетіні белгілі.
дейінгі жыныс мүшесінде бос күйде
болған кезіндегі пелюцид аймағының
бұзылуы себебінен,эмбрионның
бөлінуі жүзеге асып,ажыраған
бөліктер жеке-жеке дамуы
нәтижесінде пайда болады.
Жануарлар биотехнологиялық
қорлары:
• 1.Молекулалық қор-гендердің құрылымы мен
қасиеттері арқылы көрінеді.
• 2.Физиологиялық қор-гаметалар
банкі,имплантация алдынғы эмбриондар арқылы
байқалады.
• 3.Селекциялық қор-асыл тұқымды мал
шаруашылығындағы аса құнды мал тобын құру
мен жаңа мал тұқымдарын шығаруға
байланысты.
Жануарлар биотехнологиясының негізгі
методологиялық әдістері:
• Жануарлардың ұрпақтары мен соматикалық клеткаларын
генетикалық трансплантациясы;
• қолдан ұрпақтандыру және жасанды ұрпқтандыру әдістері;
• клеткалық және эмбриологиялық инженерияны қолдану;
• ұрық және жыныс клеткаларын криоконсервациялау;
• генетикалық клондау және суперовуляция жүргізу;
• аллофенді жануарлар (генетикалық химералар) алу;
• гендік инженерия және трансгенді жануарларды алу;
• биотехнологиялық әдістерді қауіпті ісік мәселелерін зерттеуде
қолдану және т.б
• Азықтар және мал азықтық қоспаларын дайындау технологиялары;
• Клетка культурасы және инженериясы; Бағаналы клеткаларды
өсіру; Моноклональды антиденелерді алу және т.б.
Жануарлар биотехнологиясы Қазақстанда

• Қазақстанда жануарлар биотехнологиясының
дамуына Мухамедгалиев Ф.М, Жанабеков К.Ж,
Абильдинов Р.Б, М.Тойшыбеков үлес қосқан.
• Олар ұрықтармен жұмыс істегенде бірінші рет
суперовуляция және трансплантация әдістерімен
қолданған.
• Қазақстанда жануарлар биотехнологиясы
дамуына жол ашқан.
Мал шаруашылықта биотехнологиялық қорлар ашу үшін
молекулярлы,жасушалы,көбейту биотехнологияларымен қолданады.
Жануарларды көбейту биотехнологиясы-жануарлардың репродуктивтік
қорларының генетикалық мүмкіншіліктерін жақсарту мақсатымен
қолданылатын әдіс.Көбейту биотехнологиясында зерттеу пәні-
жануарлардың репродуктивтік қасиеті ал зерттеу объектісі-олар:
жануарлардың ағзаларының гормондары-
гипоталмус,гипофиз,гонадалар арқылы зерттелетін;
көбею мүшелерінің құрамы және физиологиясы.
Жануарлар биотехнологиясының әдістері
• Ғалымдар биотехнология әдістерінің көмегімен малшаруашылықта жануарлармен
әр түрлі эксперименттерді өткізеді.Осындай жұмыстың мақсаты-жануарлардың
биологиялық бағдарламасын өзгерту.Осы жұмыс ұрық даму орнына тіркелмей
тұрғанда өткізіледі.
• Осындай жағдайда молекулярлы биотехнология,жасуша биотехнологиясы және
көбейту биотехнологиясы малшаруашылықта жаңа ғылыми әдістерді жаратып
отыр-ұрық инженерия,ұрық дақылы,ұрық трансплантациясы.
• Ұрық инженерия-жануарлардың ағзаларынан генетикалық қорын
тауып,алып,мүмкіншіліктерімен қолдану әдісі.
• Ұрық дақылы-жануарлардың гаметаларының және ұрықтарының физиологиялық
қорларының мүмкіншіліктерін іздеп табатын,олардың өмір сүру үрдістерін ағзаның
ішінде және ағзадан бөлек сақтайтын мал шаруашылықтағы биотехнология әдісі.
• Ұрық трансплантациясы-жануарлардың репродуктивтік жүйесінің физиологиялық
қорын іздеп,оның мүмкіншіліктерін анықтап,бағалы генотиптерді тездетіп
көбейту үшін ұрықтарды транспланттау әдісімен қолданатын сақтайтын мал
шаруашылықтағы биотехнология әдісі.
Жануарлар биотехнологиясының басқа
да жаңалықтарына қысқаша шолу
• АҚШ-та лизостафин белогының синтезі жүретін жаңа
сиыр породасын алды.
• Ол жануарлардың сүт бездерінің қабынуына қарсы
тұрақтылық қасиет береді.
• Ісік ауруларын емдеуде арналған белоктар синтезделінеді.
• Аргентинада құрамында адамның өсу гормоны бар сиыр
сүтін шығарып алуға қол жеткізіледі.
• Зерттеушілердің айтуынша,мұндай он бес сиырдың өзі
осы препаратқа деген әлемдік сұранысты
қанағаттандыра алады.
Жануарлар селекциясының негізіне де өсімдіктердегідей тұқым
қуалайтын өзгергіштік пен сұрыптау жатад
Жаппай және жеке сұрыптаулар жануарларға ғана тән.Алайда
жануарлар селекциясының өз ерекшеліктері бар.Олар: жануарлар тек
жыныстық жолмен ғана көбейеді жануарларда ұрпақ саны көп бола
бермейді және әрбір жеке даралардың өзінің селекция үшін маңызы
болуы мүмкін.Жануарлар селекциясында оның түрлі бегілері мен
қасиеттерінің арасындағы байланыстар ескеріледі.
Мысалдар қара малдың сүттілігі оның дене бітіміне,қан айналу және
тыныс алу жүйелерінің жақсы жетілуіне байланысты.Сондықтан
малдың тұқымын асылдандыру үшін жаппай сұрыптаудың осындай
тәсілі қолданылады.Осылайша
Мысалдар қара малдың сүттілігібірнеше белгілері
оның дене бойынша
бітіміне,қан сұрыптау
айналу және
жүргізіу
тыныс арқылы біздің елімізде
алу жүйелерінің жақсы ірі қараның
жетілуіне етті бағыттағы-қазақтың
байланысты.Сондықтан малдың
ақбас сиырыасылдандыру
тұқымын және сүтті бағыттағы
үшін жаппайқырдың қызылосындай
сұрыптаудың сиыры тәсілі
шығарылды.Жануарлардың
қолданылады.Осылайша бірнешеәртүрлібелгілері
тұқымдары сыртқы
бойынша орта жүргізіу
сұрыптау
жағдайларыныңөзгерісі
арқылы біздің еліміздемен азықтандыруга
ірі қараның бірдей жауап ақбас сиыры
етті бағыттағы-қазақтың
бермейді.Мысалы,ірі
және сүтті бағыттағықараның
қырдыңетті
қызыл тұқымдарына құнарлы азық берілсе
сиыры шығарылды.Жануарлардың
салмағы
әртүрліартады,ал
тұқымдарысүтті
сыртқытұқымдарда сүті көбейеді.Сол мен
орта жағдайларыныңөзгерісі сияқты
жұмыртқалағыш легторн
азықтандыруга бірдей тауықтарына
жауап жемді жақсы
бермейді.Мысалы,ірі берсе,салмағы
қараның етті
онша өзгермейдіқұнарлы
тұқымдарына бірақ жұмыртқалағыштық
азық берілсе салмағықасиеті артады.
артады,ал сүтті тұқымдарда
сүті көбейеді.Сол сияқты жұмыртқалағыш легторн тауықтарына жемді
жақсы берсе,салмағы онша өзгермейді бірақ жұмыртқалағыштық қасиеті
артады.
Қорытынды:
• Жануарлар биотехнологтар үшін үлкен
тәжірибелік мүмкіндіктер бергенімен,олар
ғылыми және этикалық жағынан күрделі
мәселелер тудырады.Осы мәелелерді сәтті
шешкен зерттеушілер ғылым мен жалпы
адамзат қоғамның дамуы барысында
туындайтын заманауи қажеттіліктерді шешу
бағытында өз үлестерін қосуда.
Пайдаланылған әдебиеттер
• Жануарлар биотехнологиясы Аубакиров Х.Ә
• https//youtu.be/XuBjUUljRZA
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Жануарлар биотехнологиясы

Көбейту биотехнологиясының әдістері

Гендік инженерия түсінігі

Гендік инженерия өндіріс

Микроағзалар биотехнологиясының даму тарихы

ГЕНДІК ИНЖЕНЕРИЯНЫҢ ЖАНУАРЛАРҒА ҚОЛДАНЫЛУЫ

Ветеринарияда пайдаланатын дәрілік заттар мен биологиялық препараттар

Биотехнология өндірісі

Зиянды организмдерге өсімдіктің төзімділігі және толеранттылығы

Қай уақытта

Пәндер