Телевизиялық тарату құрылғыларын техникалық эксплуатациялау ережелері

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым Министрлігі
Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды Университеті
Физика-техникалық факультеті
Радиофизика және электроника кафедрасы

Өндірістік іс-тәжірибе
Өту кезеңі:24.01.2022- 26.03.2022

Есеп беру
5В071900-«Радиотехника,электроника және телекоммуникациялар» мамандығы
РТК-411 тобының студенті:
Искакова Айдана Болатқызы

Кафедрадан тағайындалған іс-тәжірибе

Іс-тәжірибе өту орны жетекшісі:Жұмабаев А.Қ

Қарағанды 2022 ж
Мазмұны

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Өндірістік тәжірибе кезіндегі негізгі мақсаттар мен міндеттер
2. Қоғамның негізгі атқаратын жұмысы,басым бағыттары
3. Іс-тәжірибе орнын белгілеу. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау бойынша инструктаж
4. Техникалық лауазымдағы жұмыскерлердің (инженерлер, электромеханиктер, техниктер және т.б.)
лауазымдық нұсқаулары
5. Қазақстан Республикасындағы телевизия, радиохабарларын тарату және радиобайланыс
ұйымдарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі ережелері
6. Телевизиялық тарату құрылғыларын техникалық эксплуатациялау ережелері
7. Қарағанды облысы аумағында орналасқан қуатты және аз қуатты РадиоТелевизиялық Станциялар
(РТС)
8. Желілерде жүргізілетін ағымдағы профилактикалық және апаттың алдын алу жұмыстары, жөндеу
жұмыстары.
9. Жерсеріктік телерадио хабар тарату қызметтері. Жерсеріктік желі арқылы деректер беру қызметі
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Мен,РТК-411 тобының студенті Искакова Айдана Болатқызы, өндірістік іс-тәжірибені «Қазтелерадио» АҚ
Қарағанды ОРТТД-да 24.01-26.03.2022 аралығында өткіздім.
Өндірістік іс-тәжірибеден өтудегі мақсатым, тәжірибеден өтетін мекемемнің құрылысымен, ол мекеменің
бөлімдерімен, атқаратын қызметтерімен, қауіпсіздік ережелерімен, жұмысқа қатысты заңдармен, ақпараттық
жүйелерімен танысу.
Кәсіби іс тәжірибеден өту барысында эксплуатациялау бойынша инженердің көмекшісі қызметіне
тағайындалдым. Қазақстан Республикасының заңнамаларымен және электронды ақпараттық анықтамалық
жүйемен таныстым. Кәсіпорын жабдықтарына техникалық қызмет көрсету бойынша жоғары тұрған органдардың
қаулылары, өкімдері, бұйрықтары және басқа да басшылық, әдістемелік, нормативтік материалдардың
дайындалуымен таныстым. Қоғамның саясатымен және мақсаттарымен таныстым. Қоғамның қызметіне қатысты
сапа менеджменті жүйесінің құжаттарымен таныстым. Телевизиялық тарату құрылғыларын техникалық
эксплуатациялау ережелерімен таныстым. Қарағанды облысы аумағында орналасқан қуатты және аз қуатты
РадиоТелевизиялық Станцияларға (РТС) экскурсия жасадық. Теле және радио бағдарламаларды таратқыштар,
олардың түрлері, принципиалдық және электрлік схемаларын қарастырдық. Жөндеу жұмыстарымен танысып,
тәжірибе алдық.
Өндірістік тәжірибе өткен жері: Қарағанды қаласы, Воинов-Интернационалистов көшесі 14 В.
1. Өндірістік тәжірибе кезіндегі негізгі мақсаттар мен міндеттер
Өндірістік тәжірибе кезіндегі негізгі міндеттер мен шарттар мекемеде практика өту мекемеде әрбір
студентке аталған мекемеден жетекші беріледі, сол жетекші студенттерді мекеме жұмыстарымен
таныстырады. Олардың жұмыс істеуін жетекшілер бақылап отырады. Студент жетекшімен жұмыс орнына
келіп, толық жұмыстардың күндерін программа арқылы күнтізбе жоспарын құрады. Жетекші практиканың
жұмысын ұйымдастырады, күнтізбенің тәртібін бақылайды, студент жұмысының орны бойынша
ауыстырылуы, студенттердің ішкі ережелерінің орындалу тізбегі,күнделікте сақталуы,қажетті есептемені
қолдануға мүмкіндік берілуі, техникалық және де басқа да құжаттарға жауаптылығын қарастырып отырады.
Жетекшінің қолтаңбасы бар мөр басылған студенттің зертхана күнделігі және есептеме шығарылған
зертханада, өндірістік және жалпы жұмысқа арналған мінездемесі. Жетекшінің практика кезінде құқығы бар:
студенттің жақсы жұмыс істеуін бағалауға, қажетті жағдайда факультеттің деканатына, университеттің
ректорына өз уақытында мәлімет беру.
1. жыл сайын мекемелермен, ұйымдармен және мектептермен тәжірибе базасы ретінде келісім
орнатылады, келесі күнтізбе жылына және оқу жылының басына дейін практика базаларымен келісіп,
студенттердің практика өту күнтізбелік кестесі жасалады;
2. тәжірибе жетекшілері ретінде профессорлар, доценттер және тәжірбиелі және мамандық
ерекшеліктерін және практика базасының қызметін жақсы білетін оқытушылар тағайындалады;
3. студенттер практика өтетін кәсіпорындарды, мекемелерді, ұйымдарды және тәжірибеленушілерді
тәжірибе бағдарламасымен қамтамасыз етеді;
4. ұйымға және студенттердің кәсіптік тәжірибеден өтеуіне және оның орындалу мерзімдері мен
мазмұнына бақылау жасайды.
1. Қоғамның негізгі атқаратын жұмысы,басым бағыттары
«Қазтелерадио» акционерлік қоғамы – республика халқын телеарналар мен радиоарналар
бағдарламаларын қабылдаумен қамтамасыз ететін Қазақстан Республикасындағы эфирлік
хабар тарату саласындағы ең ірі оператор.
Жерсеріктік байланыс операторы «Қазақстан телекоммуникациялары» АҚ-мен бірігуі
аясында «Қазтелерадио» АҚ бүкіл ел аумағын қамтып хабар тарату кепілдігін беретін
Қазақстандағы эфирлік және жерсеріктік желілер арқылы телерадиобағдарламалар тарататын
жетекші оператор саналады.
Басым бағыттар:
Эфирлік цифрлық теле және радио хабар тарату желісін енгізу мен дамыту;
Жерсеріктік телерадиохабар тарату ұлттық жүйесін дамыту;
Республиканың бүкіл аумағында техникалық жоғары сапалы теле және радиосигналдың
үздіксіз қабылдау мүмкіндігімен қамтамасыз ету;
Мәлімет тарату қызметін ұсыну;
Телекөпір мен бейнеаралық өткізу бойынша қызмет ұсыну;
Ақылы негіздегі көпбағдарламалық жерсеріктік және эфирлік телеарналар көрсету
қызметі бойынша Қазақстанда жетекші орынға шығу.
1. Іс-тәжірибе орнын белгілеу. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау бойынша
инструктаж
Жалпы ережелер
1. Жұмыскерлер денсаулығы мен өндіріс қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды басқару жүйесінің құрамдас элементтерінің бірі еңбек
қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау талаптарының сақталуына ішкі бақылау жасау болып
табылады.
2. Еңбекті қорғау, өндіріс қауіпсіздігінің жай-күйі, еңбек жағдайлары бойынша жұмысты
ұйымдастыруға ішкі бақылауды жүзеге асыру өндірістік жарақаттанудан сақтандыру
тәсілдерінің бірі болып табылады.
3. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша ішкі бақылауды оларды жою бойынша
қажетті іс-шараларды қабылдаумен, еңбек жағдайлары параметрлерінің қауіпсіздік
ережелері мен нормалары талаптарынан ауытқуларын жедел айқындау жолымен өндірісті
басқарудың әртүрлі деңгейлеріндегі басшылар, сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау қызметтері жүзеге асырады.
4. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша ішкі бақылаудың негізгі қағидаты басқарудың
әртүрлі деңгейлерінің тұрақты, жүйелі тексерулерді жүзеге асыруы болып табылады. Бұл ретте әрбір
деңгейдің өз міндеттері, көлемі мен функционалы болуы тиіс.
5. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша ішкі бақылау бесдеңгейлік жүйе бойынша жүзеге
асырылады:
1) бақылаудың бірінші деңгейін учаскелердің шеберлері, механиктері, учаске бастықтары мен
жұмыстардың басқа да тікелей жетекшілері жүргізеді;
2) бақылаудың екінші деңгейін филиалдардағы құрылымдық бөлімшелердің өндірістік
объектілерінің басшылары өндірістік объектінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметінің
қызметкерлерімен бірге өткізеді;
3) бақылаудың үшінші деңгейін филиалдардағы құрылымдық бөлімшелердің бөлімдері,
қызметтерінің басшы қызметкерлері мен мамандары жүргізеді;
4) бақылаудың төртінші деңгейін «КазТрансОйл» акционерлік қоғамы (бұдан әрі – Қоғам)
филиалдарының өндірісті басқару аппараты (бұдан әрі – ӨБА) бөлімдерінің, қызметтерінің басшы
қызметкерлері мен мамандары жүргізеді;
5) бақылаудың бесінші деңгейін Қоғамның орталық аппараты (бұдан әрі – ОА) құрылымдық
бөлімшелерінің басшы қызметкерлері мен мамандары жүргізеді.
6. Сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша ішкі бақылаудың қосымша нысандары
Қоғам филиалдарының құрылымдық бөлімшелері арасындағы
1. Техникалық лауазымдағы жұмыскерлердің (инженерлер, электромеханиктер, техниктер және
т.б.) лауазымдық нұсқаулары
Эксплуатациялау бойынша инженер білуі керек:
- жабдықтарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі қаулылар, өкімдер, бұйрықтар,
әдістемелік және нормативтік құжаттама;
- кәсіпорынның техникалық даму болашағы;
- жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру және жабдыққа техникалық қызмет көрсету;
-технологиялық жабдықты жоспарлы-алдын ала жөндеудің және ұтымды пайдаланудың бірыңғай
жүйесі;
- кәсіпорын жабдықтарының техникалық сипаттамалары, конструктивтік ерекшеліктері, Мақсаты мен
жұмыс режимдері, оны техникалық пайдалану ережелері;
- жөндеу жұмыстарын жоспарлау әдістері;
- кәсіпорын өнімдерін өндірудің негізгі процестері;
- алдыңғы қатарлы жөндеу жүйелері және жөндеу жұмыстарының технологиясы;
- жөндеу жүргізу сметаларын, жабдықтарға, материалдарға, қосалқы бөлшектерге, құралдарға және т.
б. өтінімдерді жасау тәртібі.;
- экономика, өндірісті ұйымдастыру, басқару және еңбек негіздері;
- еңбек заңнамасы;
- еңбекті қорғау ережелері мен нормалары.
Лауазымдық міндеттері:
Жабдықтың техникалық жай-күйін, жөндеу жұмыстарының сапасын тексеруге, сондай-ақ Кәсіпорынға
жаңадан келіп түсетін жабдықты қабылдауға қатысуға, қажет болған жағдайда оны есептен шығаруға
немесе басқа кәсіпорындарға беруге құжаттаманы ресімдеу
Жөндеу жұмыстарын дайындауды ұйымдастыру, кооперация жағдайында кәсіпорындарды олармен
қамтамасыз ету бойынша жабдықтарды жөндеу үшін қосалқы қосалқы бөлшектерге қажеттілікті
айқындайды.
Жабдықтарды және кәсіпорынның басқа да негізгі қорларын (ғимараттарды, сумен жабдықтау
жүйелерін, кәріздерді, ауа құбырларын және т. б.) жөндеудің әр түрлі түрлерінің перспективалық және
ағымдағы жоспарларын (кестелерін), сондай-ақ оларды пайдалану мен қызмет көрсетуді жақсарту
жөніндегі шараларды әзірлеуді жүзеге асыру
Бекітілген жоспарлардың (кестелердің) орындалуын бақылау.
Жабдықтарды, жоғары тиімді жөндеу құрылғыларын, кәсіпорынның тиімді жұмысын, жөндеудің
прогрессивті технологиясын, көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыруды уақтылы реттеуді
және жөндеуді қамтамасыз ететін кешенді реттелген қызмет көрсету жүйелерін енгізуге ықпал ету.
Жөндеу жұмыстарын жүргізуге және жабдықты сынауға қатысатын кәсіпорын бөлімшелерінің
қызметін бақылауды, пайдалану, техникалық қызмет көрсету және оны қадағалау ережелерін сақтауды
жүзеге асырады.
Жабдықтарға қызмет көрсету мен жөндеуді ұйымдастыруды жетілдіруге, жөндеу жұмыстарының еңбек
сыйымдылығы мен құнын төмендетуге, олардың сапасын жақсартуға, негізгі қорларды пайдалану
тиімділігін арттыруға (тозуға төзімділікті арттыру және жабдықтардың тоқтап қалуын азайту) бағытталған
іс-шараларды әзірлеу.
Жабдықтардың жоғары тозуының, тоқтап қалуының және авариялардың себептеріне талдау жүргізу
және олардың себептерін, сондай-ақ өндірістік жарақаттанудың себептерін тексеруге қатысу, оның алдын
алу жөнінде шаралар қабылдау.
Ақау ведомостерін, жөндеу жүргізуге өтінімдерді жасаудың белгіленген мерзімдерінің сақталуын
бақылау.
Қосалқы бөлшектерге, құралдар мен материалдарға өтінімдер мен спецификациялар жасау және оларды
жұмсаудың ұтымдылығын бақылау.
Қосалқы бөлшектер мен жабдықтарды жеткізуге дайындаушы кәсіпорындармен, сондай-ақ негізгі
(өнеркәсіптік-өндірістік және өнеркәсіптік емес) қорларды күрделі жөндеуге мамандандырылған
мердігерлік ұйымдармен шарттар жасасу үшін материалдар дайындайды, осы мақсаттарға қаражаттың
жұмсалуына бақылауды жүзеге асырады.
Жабдықтарды пайдалану, ұстау және жөндеу бойынша стандарттар мен техникалық шарттарды
әзірлеумен және енгізумен байланысты жұмысқа қатысу.
Өндірісті техникалық дамытуды жоспарлау, негізгі қорларды күрделі жөндеу және жаңғырту,
өндірістік қуаттар теңгерімін жасау және оларды пайдалану бойынша жұмысқа қатысу.
Жабдыққа профилактикалық қызмет көрсету және жөндеу бойынша нормативтік
материалдарды әзірлеу (жөндеу-пайдалану шығындарының нормативтері, қосалқы
бөлшектердің қызмет ету мерзімдері, ауысымдық және тез тозатын бөлшектердің
номенклатурасы, майлау материалдары шығысының нормалары мен лимиттері).
Рационализаторлық ұсыныстар мен өнертабыстар бойынша, жабдықтың конструкциясын
жетілдіру, жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру және жабдыққа техникалық қызмет көрсету
мәселелері бойынша қорытындылар беру, өнертапқыштар мен рационализаторларға практикалық
көмек көрсету және қабылданған ұсыныстарды енгізуді ұйымдастыру.
Жабдықтарды жөндеу және пайдалануды ұйымдастырудың озық тәжірибесін жинақтау және
тарату.
Кәсіпорынның жабдықтарын, ғимараттарын және басқа да негізгі қорларын есепке алу және
паспорттауды жүргізу.
Жөндеуден, жаңғыртудан және реконструкциялаудан кейін паспортқа өзгерістер енгізуге,
қажетті техникалық құжаттаманы жасайды және белгіленген есептілікті жүргізеді.
Өзінің тікелей басшысының жеке қызметтік тапсырмаларын орындайды.
1. Қазақстан Республикасындағы телевизия, радиохабарларын тарату және радиобайланыс
ұйымдарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі ережелері
Жалпы ереже
1. Қазақстан Республикасындағы телевизия, радио хабарларын тарату және радиобайланыс
ұйымдарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі осы ереже (одан әрі – Ереже) «Қауіпсіздік
және еңбекті қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленген және меншік
нысанына қарамастан Қазақстан Республикасындағы телевизия, радио хабарларын тарату және
радиобайланыс ұйымдарында қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі негізгі талаптарды бекітеді.
2. Осы Ереженің талаптарын орындау әкімшілік, инженерлік-техникалық қызметтер мен
телевизия, радио хабарларын тарату және радиобайланыс ұйымдарының (одан әрі – ұйымдар)
жұмыскерлері үшін міндетті болып есептеледі.
Осы Ережелерде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
• еңбек қауіпсіздігі-еңбек қызметі барысында жұмыскерлердің зиянды және қауіпті ықпалдардан
қорғаудағы кешенді шараларымен қамтамасыз етілген жұмыскердің қорғалу жағдайы;
• қоршап тастау-белгілі бір жағдайда қауіптің алдын алу мақсатында немесе оның жоғары кернеудегі
бөлшектеріне таянбауды көздеген жағдайларда құрылғы бөлшектерінің қызметін тоқтату немесе
шектеуге арналған электротехникалық бұйымның бөлшегі;
• жерге қосқыш - өткізгіш немесе жермен не оның баламасымен жалғанған металл өткізгіштерінің
жиынтығы;
• жерге қосушы өткізгіш - жерге қосушы тетікпен жерге қосылуға тиіс бөлшектерді байланыстыратын
өткізгіш;
• жерге қосушы құрылғы - құрылымды түрде біріктірілген жерге қосушы тетіктермен өткізгіштер
жиынтығы;
• еңбекті қорғау- өзіндік құқықтық, әлеуметтік– экономикалық, ұйымдастырушылық-техникалық,
санитарлық-гигиеналық, емдеу-алдын алу, сауықтыру және басқа шаралар мен құралдары бар еңбек
қызметі барысындағы жұмыскерлердің өмірі мен денсаулық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесі;
• электроқұрылғы - электр қуатын өндіруге, өзгертуге, тоқ кернеуін өзгертуге, тасымалдауға, электр
қуатын үлестіруге және қуаттың басқадай түріне ауыстыруға арналған мәшинелер, аппараттар,
көмекші жабдықтар (орнатылған құрылыс ғимараттарымен бірге алғанда) жиынтығы;
• наряд – электрқұрылғыларда атқарылатын жұмыстар жөніндегі арнайы үлгідегі бланктарға
толтырылған және жұмыстың мазмұны, орыны, жұмыстың басталу және аяқталу уақыты, оның
қауіпсіз атқарылу шарттары, бригаданың құрамы және осы жұмыстардың қауіпсіздігіне жауапты
адамдардың аты-жөні, және өзге мәліметтер көрсетіліп ресімделген жазбаша тапсырмалар;
• жарлық – электрқұрылғыларда атқарылатын, жарлық беруші немесе жарлықты тікелей ауызша
түрінде немесе жарлық берушіден байланыс құралдары арқылы алынып, жедел тіркеу жорналына
ресімделген жұмыстар тапсырмалары;
• ағымдық пайдалану деген – жедел (жедел жөндеу) қызметшілер тобының бір ауысым мерзімінде өзіне
бекітілген ушәскеде осы Ереженің «Ағымдық пайдалану тәртіптері бойынша атқарылатын жұмыстар
туралы» тармақтарына сәйкес өз бетінше жүргізілетін жұмыстар; жарлықта жарлықты кім бергені,
атқарылатын жұмыстардың орыны, мазмұны және уақыты, қауіпсіздік шараларына қатысты жұмыстар
категориялары, жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін ұйымдастыру және техникалық
тізбесі,жұмыстардың ойдағыдай атқарылуын ұйымдастыратын адам мен бригада құрамына
кіретіндердің аты-жөндері мен олардың электірқауіпсіздігі бойынша кәсіптік санаттары көрсетілуі
керек. Жедел тіркеу жорналында жарлық берілген уақыт, жұмыстың басталуы мен аяқталу уақыты
туралы белгілер қойылады.
3. Егерде жабдықтар толығымен немесе жартылай кернеулі электрқуатына жалғанып және кез
келген сәтте осы жабдықтарға коммутациялық аппараттарды іске қосатын электромагниттік
индукция арқылы кернеулі қуат берілетін жағдайда болса, радиокәсіпорындар қызметін атқарып
тұрған болып есептеледі.
4.Ұйымдардағы жергілікті жердің және өндірістің жағдайларын ескере отырып қауіпсіздік және
еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықтар нақты жұмыс түрлеріне ұйымдар басшыларының бекітуімен
құрылуы қажет.
5. Ұйымдардағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі жұмыстарды басшымен, басшының
орынбасарымен және техникалық басшымен іске асырылады.
6. Ұйымдарда қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөнінде ағымдағы жұмыстарды ұйымдастыру мен
атқару үшін қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қызметі құрылады немесе келісімшарт
негізінде қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі мамандар жұмысқа тартылады.
Ұйымдардағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау қызметі жұмыс берушімен анықталады және ол
Қазақстан Республикасының «Қауіпсіздік және еңбекті қорғау туралы» Заңының 21-бабына
сәйкес болуы тиіс.
7. Осы Ереженің бұзылғанын немесе адамдардың өміріне қауіп төндіретіндей жағдайдағы жабдықтың істен
шыққанын байқаған, сонымен қатар қорғаныс құралдарының істен шыққанын немесе олардың тиісті
мөлшерде санының жетіспеушілігін байқап қалған әрбір жұмыскер міндетті түрде тез арада тікелей өзінің
бастығына хабар беруі керек, ал ол орынында болмаған жағдайда одан да жоғары басшыларға хабарлауы
қажет. Егерде білінген ақаулық адам өміріне немесе жабдыққа кауіпті болған жағдайда ақаулықты байқап
қалған жұмыскер өзінің тікелей бастығына хабарлай отырып ақауы бар жабдықты дереу ажыратуы керек.
8. Қайғылы оқиға орын алған жағдайда жедел дәрігер шақыртып, зақым шеккен адамға дәрігер келгенше
көмек көрсететін шаралар алу керек.
9. Өндірісте жұмыскерлермен орын алған қайғылы оқиғалар Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001
жылғы 3 наурыздағыды № 326 қаулысымен бекітілген тергеу және қайғылы оқиғаларды, еңбек қызметіне
байланысты жұмыскерлердің денсаулығы зақымданғанын және басқа жағдайларды тіркеу туралы Ереже
талаптарына сәйкес тергеуге, тіркеуге және есепке алынады.
10. Жұмыскерлерге арнайы киім мен арнайы аяқ киімін тегін беру туралы қазіргі күші бар нормативтік-
құқықтық кесімдерді мемелекеттік тіркеу Реестрінде №3456 тіркелген Қазақстан Республикасының Еңбек
және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2005 жылғы 27 қаңтардағы № 22-е бұйрығымен бекітілген
қызметкерлерді жеке, ұжымдық қорғау құралдарымен, санитарлық-әлеуметтік бөлмелермен,
құрылғылармен және емдеу-профилактикалық жабдықтармен қамтамасыз ету ережесіне сәйкес
ұйымдардың қызметкерлері арнайы киімдермен, аяқ киімдермен және қорғаныс жеке заттармен
қамтамасыз етілуге тиіс.
11. Сақтық құрылғылары мен көтергіш механизмдер 1- қосымшада көрсетілген нормалар
бойынша және белгіленген мерзімдерде сынақтан өткізіліп отыруы керек.
1. Телевизиялық тарату құрылғыларын техникалық эксплуатациялау ережелері
Жалпы ережелер:
1. Осы телерадио хабарларын тарату жүйелерін техникалық пайдалану қағидалары (бұдан әрі -
қағидалар) "телерадио хабарларын тарату туралы" 2012 жылғы 18 қаңтардағы Қазақстан
Республикасы Заңының (бұдан әрі - Заң) 7-бабының 15) тармақшасына сәйкес әзірленді және
телерадио хабарларын тарату жүйелерін техникалық пайдалану тәртібін айқындайды.
2. Осы Қағидалар меншік нысанына және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан эфирлік және
көпарналы хабар тарату (цифрлық эфирлік, кабельдік, спутниктік телерадио хабарларын тарату)
арқылы теле -, радиоарналарды тарату жөніндегі қызметті жүзеге асыратын телерадио хабарларын
тарату операторларына (бұдан әрі - операторлар) және теле - радиокомпанияларға қолданылады.
3. Телерадио хабарларын таратудың техникалық құралдары мен жүйелерін пайдалануға теле -,
радиоарналарды таратуды қамтамасыз ететін пайдаланылатын аппараттық-бағдарламалық және
техникалық құралдарға сәйкестік сертификаты болған кезде ғана жол беріледі.
4. Осы Қағидаларда Заңда белгіленген ұғымдар, сондай-ақ тиісті анықтамалары бар мынадай
терминдер қолданылады:
1) телерадио хабарларын тарату жүйесінің апаты-ұзақтығы 10 минуттан асатын ТРВ жүйесінің
техникалық тоқтауы;
2) Төмен жиілік (бұдан әрі - ТЖ) - 30 килогерц (бұдан әрі-кГц) бастап 300 кГц дейінгі
диапазондағы жиілік;
3) орташа жиілік (бұдан әрі - ОЖ) - 300 кГц-тен 3 000 кГц-ке дейінгі диапазондағы жиілік;
4) жоғары жиілік (бұдан әрі - ЖЖ) - 3 000 кГц-тен 30 000 кГц-ке дейінгі диапазондағы жиілік;
5) өте жоғары жиілік (бұдан әрі - ӨЖЖ) - 30 000 кГц-тен 300 000 кГц-ке дейінгі диапазондағы
жиілік;
6) телевизиялық аппараттық - студиялық кешен ( бұдан әрі-АСК) - өзара біріктірілген
телевизиялық студиялар мен аппараттық телевизиялық орталықтың жиынтығы;
7) таратушы жер станциясы (бұдан әрі - ЖС) - телевизия сигналдарын байланыс және телерадио
хабарларын тарату спутнигіне беруді қамтамасыз ететін цифрлық телевизия сигналдарын
беретін спутниктік жер станциясы;
8) телерадио хабарларын тарату жүйесі-телерадиосигналдарды қалыптастыруды және таратуды қамтамасыз
ететін және тарату технологиясымен және/немесе ортасымен біріктірілген техникалық құралдар жиынтығы;
9) бағдарламаны беру құралы - РТС кіреберісіне телерадиоарналарды беруді қамтамасыз ететін техникалық
құралдар мен байланыс арналарының жиынтығы;
10) теле-, радиоарналардың сигналын бастапқы тарату-теле -, радиоарналардың сигналын Радиотелевизиялық
және (немесе) радиотарату станцияларына дейін жеткізу;
11) техникалық аялдау-таратқыштың шығуында және/немесе сигналдардың бастапқы таралу арналарында
сигналдың жоғалуынан туындаған жұмыстың бұзылуы;
12) ел басшылығының сөйлеген сөздерінің, Республикалық маңызы бар қоғамдық - саяси және мәдени-ойын-
сауық іс-шараларының аса маңызды хабар-трансляциялары;
13) телевизиялық сынақ кестесі (бұдан әрі - ТИТ) - элементтері хабар тарату телевизиясы жолының немесе
оның бөліктерінің шығысындағы телевизиялық бейненің параметрлері мен сипаттамаларын бағалау үшін
қызмет ететін қалыпқа келтірілген бейне;
14) Радиотелевизиялық станция (бұдан әрі - РТС) - телеарналарды, сондай-ақ ӨЖЖ диапазонындағы
радиоарналарды эфирлік трансляциялауға арналған инженерлік құрылыстар мен техникалық құралдар кешені;
15) радиотаратушы станция - ЖЖ, ОЖ және ТЖ диапазонындағы радиоарналарды эфирлік трансляциялауға
арналған инженерлік құрылыстар мен техникалық құралдар кешені.
1. Қарағанды облысы аумағында орналасқан қуатты және аз қуатты РадиоТелевизиялық
Станциялар (РТС)
Қазіргі уақытта Қарағанды ОРТТД 137 Радиотелевизиялық станциядан (РТС) теледидар және радиохабар
бағдарламаларын эфирлік хабар таратуды жүзеге асырады, олар бүгінгі күні облыс халқының 99% - ға
жуығын жерүсті хабар тарату теледидарының мемлекеттік бағдарламаларымен және 92% - дан астамын
радио бағдарламаларымен қамтиды. Олардың 80% - ы үш қуатты РТС-тен қамтылған: РТС Новая
(Қарағанды) (62,2%), РТС Жезқазған (13%) және РТС Балқаш (5,4%).
Қарағанды қаласы және Қарағанды облысының Жезқазған қаласы Астана және Алматы қалаларымен қатар
Қазақстан Республикасында цифрлық хабар таратуды енгізудің I кезеңіне кірді. Осы жобаны іске асыру
шеңберінде РТС Новая және РТС Жезқазғанда ЦТВ жабдықтарын монтаждау және пайдалануға беру
жүргізілді. Бұл қазірдің өзінде Қарағанды облысы халқының шамамен 75% - ын цифрлық теле -, радиохабар
таратумен қамтуға мүмкіндік береді. Облыстың тағы 26 елді мекені 2015 жылға қарай жүзеге асырылатын
цифрлық хабар таратуды енгізудің IV кезеңіне кірді.
Қарағанды ОРТТД барлық хабар тарату желісіне облыстың барлық аумағында орналасқан
әкімшілік-басқару персоналы, авариялық-алдын алу қызметі, көлік-шаруашылық қызметі және
Радиотелевизиялық станциялардың 236 бірлік қызметкеріне қызмет көрсетеді. Оның 95% - ын
техникалық персонал, 2% - ын әкімшілік және қаржылық персонал және 1% - ын коммерциялық
персонал құрайды. Бұл персонал жалпы алғанда қуаты 11 қуатты және 126 қуаты аз РТС-қа 1 Вт-
тан 5000 Вт-қа дейінгі 408 ТВ және РВ таратқыштарына пайдалану қызметін көрсетуді жүзеге
асырады, облыс халқын "OTAU TV" спутниктік телерадио хабарларын тарату қызметтеріне қосу
бойынша жұмыс жүргізеді, телевизиялық, радиохабар және өзге де телекоммуникациялық
жабдықтарды монтаждауды орындайды.

1-сурет. РТС Новаяда орнатылған эфирлік цифрлық телехабар тарату
жабдығы
Желілерде жүргізілетін ағымдағы профилактикалық және апаттың алдын алу
жұмыстары, жөндеу жұмыстары.
Облыс аумағында орналасқан телерадиотаратылым желісіндегі қондарғыларда
профилактикалық жұмыстармен, жөндеу жұмыстарымен, сондай-ақ қондырғылар мен
антенна-фидерлік құрылымдарды монтаждау жұмыстарымен апаттың алдын алу қызметі
айналысады.
1. Жерсеріктік телерадио хабар тарату қызметтері. Жерсеріктік желі арқылы деректер беру
қызметі
Мемлекеттік ақпараттық саясатты өткізуді қамтамасыз етуде маңызды рөлді Ұлттық жерсеріктік
телерадио хабар тарату желісі (ҰЖТХТЖ) алады, оның нәтижесінде «Қазтелерадио» АҚ DVB-S
және DVB-S2 стандарттарында, сәйкесінше MPEG-4 компрессия форматымен трансляцияның
республикалық желісіне республикалық және өңірлік теле-, радиоарналарды беруді қамтамасыз
етеді.
«Қазтелерадио» АҚ ҰЖТХТЖ арқылы жерсеріктік телерадио хабар тарату қызметтерінің келесі
түрлерін ұсынады:
1. DVB-S және DVB-S2 стандартында жерсеріктік байланысарналары арқылыреспубликалық және
өңірлік аналогты хабар тарату желілеріне телерадио арналардың сигналдарын беру;
2. телевизиялық материалдардың телекөпірлерін және бір мекенжайлы хабарларын өткізу үшін
телевизиялық алмасудың жерсеріктік арналарын ұйымдастыру.
Деректерді беру қызметі - бұл iDirect платформасы негізінде ұйымдастырылған екі бағытты
жерсеріктік қосылыс (VSAT технологиясы). Қызмет деректерді беру желісін ұйымдастыру және
бөлінген жерсеріктік арналар арқылы дыбыстық трафик мәселелерін шешеді.
Деректерді беру арналары негізгі де, резервті де болуы мүмкін, яғни негізгі жер үсті арналары
бұзылған жағдайда қолданылады.
Арналардың жылдамдығы 64 Кбит/с бастап 4096 Кбит/с дейін.

2-сурет.Деректерді беру қызметін ұйымдастыру
сызбасы
Артықшылықтар:
Жерсеріктік байланыс,жер үсті және байланыстың басқа түрлерімен салыстырғанда бірнеше
маңызды артықшылықтарға ие:
иерархиялық және аумақтық үлестіргіш құрылымға ие кәсіпорындар немесе ұйымдар үшін
деректерді берудің корпоративті желісін құру мүмкіндігі;
обьектілерді барлық қазыргі заманға сай сервистерімен қамтамасыз ету мүмкіндігі, мысалы:
деректерді беру, бейне- конференцбайланыс және бейне бақылау, электрондық пошта, файл –
серверлерге қосылу.
Жерсеріктік байланыстың басқа артықшылықтары болып табылатындар:
байланыстың жер үсті арналарына және жер үсті инфрақұрылымна тәуелді еместігі;
ең ұзақ қашықтықта орналасқан стансалар арасындағы байланысты қамтамасыз ету және ең
қиын қолжетімді орындарға байланысты ұсыну;
арнаның бірыңғай құны (деректерді беру жылдамдығы 64 Кбит/с бастап 4096 Кбит/с дейін)
обьектілердің ара қашықтығына және географиялық орналасуына тәуелді емес;
құру және күшейту жеделдігі.
Қорытынды
Өндірістік іс тәжірибемді қорытындылай келетін болсам, кәсіби іс тәжірибеден өте отырып,
өзіме көп керек ақпараттарды алдым, мемлекеттік жұмыста істеу мүмкіндігін және өзімді
болашақ маман ретінде сезіндім. «Қазтелерадио» АҚ мекемесіндегі техникалық бөлімінде
эксплуатациялау бойынша инженердің көмекшісі ретінде тәжірибеден өте отырып, кәсіпорын
жабдықтарына техникалық қызмет көрсету бойынша жоғары тұрған органдардың қаулылары,
өкімдері, бұйрықтары және басқа да басшылық, әдістемелік, нормативтік материалдардың
дайындалуын үйрендім. Қарағанды обылысындағы ірі радиотелевизиялық станцияға экскурсия
жасап, жаңа қондырғылармен жұмыс істеумен танысып үйрендім. Істеген жұмысыма қарай
практика жетекшісі мінездеме жазып, «5» деген бағамен бағалады.
Әдебиеттер тізімі
1. Батушев Д.И. "Методы оптимального проектирования." Москва "Радио и связь", 1984.-246.с.
2. "Проектирование и техническая эксплуатация систем передачи": Учебник для ВУЗов / И.Р.
Берганов, В.Н. Гордиенко, В.В. Крухмалев –М.:Радио и связь,1989.
3. Андрушко Л.М. и др. "Волоконно-оптические линии связи. Справочник". М.: Радио и связь,
1985.
4. "Цифровая ВОСП для ГТС". - Электросвязь, 1985, №10.
5. Рудов Ю.К., Лукин И.А., Беляков М.И. "Высокоскоростные волоконно-оптические системы для
магистральных линий связи"//Техника средств связи: ТПС. – 1989. Вып.6.
6. "Проектирование цифровых ВОСП"– Одесский ЭТИС , Одесса, 1987
7. Байдан И. Е. – "Проектирование цифровых каналов МСП на ЭК и ОК" - Одесса, 1990
8. Волоконно – оптическая техника: история, достижения, перспективы/под ред. Дмитриева С.А.,
Слепова Н.Н.-М:2000г.
9. Слепов Н.Н. Современные технологии цифровых оптоволоконных сетей связи. - М: Радио и
связь, 2000г.с.301.
10.Скляров О.К. Современные волоконно – оптические системы передачи.-М:Союн-Р,2001г.

Ұқсас жұмыстар

Тональды жиілік арналары бойынша технологиялық байланысты ұйымдастыру ерекшеліктері

Территория және ғимарат ішінде ақпаратты қорғау объектілерінің күзет сигнализациясының жүйесі. Күзет сигнализациясының жүйесіне қойылатын талаптар

Өзбекстан Республикасы

Ташкент қаржы институты

Электромагниттік толқындар

Ақпараттық жүйелердің талдау және жинақтау

Фармацевтикалық өндіріс технологиясы

Қорғау жеке Қорғау Қорғалған ақпараттық

Техникалық диагностика құрылымы

Компьютердің қосымша құрылғыларын ата

Пәндер