Жүйенің қызметін анықтайтын мақсаттар міндеттер

Презентация қосу

Білім көп
аспектілі
феномен ретінде.

Дайындаған: КАФ-31
Жоспар:

-Кіріспе

- Негізгі бөлім
• Білім беру ұғымы
• Білім беру түрлері моделдері
• Білім беру жүйесінің компоненттері

- Қорытынды

- Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Білім беру — тиісті оқу орны арқылы ғылыми
мағлұмат беріп, адамның танымын, білімін,
дағдысын, дүниеге көзқарасын жетілдіру
процесі; қоғам мүшелерінің мәдениетін
дамытудың негізгі шарты; мақсаты - қоғам
мүшелерінің адамгершілік, интектуалды, мәдени
дамуында және олардың денесінің дамуында,
кәсіптік біліктілігінде жоғары деңгейге қол
жеткізу болып табылатын тәрбие мен оқытудың
үздіксіз процесі; жүйеге келтірілген білім,
іскерлік дағды және ойлау тәсілдері көлемін
меңгеру процесі мен нәтижесі. Білімділіктің
басты өлшемі - білімнің жүйелілігі, ойлаудың
жүйелілігі мен логикалылығы.
Білім беру үш өлшеммен қарастырылады:

1. Әлеуметтік масштабта қарастыру, яғни әлемдегі, белгілі
бір елдегі, қоғамдағы, аймақтағы, ұйымдағы және т.б. білім.
Бұл жерде мемлекеттік, жеке, қоғамдық білім беру жүйесі
бар.

2. Білім сатысы. Мектепке дейінгі, бастауыш мектеп,
толық емес орталау және орта білім, әр түрлі деңгейдегі
жоғарғы білім, бакалавриат, магистратура, біліктілікті
жоғарылату, аспирантура, докторантура, мамандарды
тереңдетіп даярлау.

3. Білім профилі: жалпы, арнайы, математикалық,
гуманитарлы, қоғамдық-ғылыми және т.б.
Білім беру
түрлері

Мазмұнының типі бойынша Доминантты мазмұнына байланысты
•Теориялық
•Биологиялық; — гуманитарлық;
•Математикалық; — жаратылыстану ғылымы;
•Дене тәрбиелік; •Қолданбалы
•Экономикалық; — гуманитарлық;
•Филологиялық және т.б. — жаратылыстану ғылымы;

Адамзат әрекетін меңгеру шеберлігі мен түріне байланысты

•Музыкалық;
•Көркемдік;
•Техникалық;
•Технологиялық;
•Педагогикалық;
•Медициналық және т.б.
•Білім берудің жүйе ретінде 3 өлшемде қарастырылуы
•Қазіргі заманғы білім берудің негізгі тенденциялары (А.А. Вербицкий бойынша)

Бірінші тенденция— білім берудің әрбір кезеңін үздіксіз халықтық білім беру жүйесінің
құрамдас бөлігі ретінде ұғыну (мектеп пен жоғары оқу орны, ЖОО мен студенттердің
болашақ өндірістік қызметі);

Екінші тенденция— «оқытуды индустрияландыру», яғни қазіргі заманғы қоғамның
интеллектуалдық әрекетін іс жүзінде күшейтуге мүмкіндік беретін оқытуды
компьютерлендіру және оны технологияландыру.

Үшінші тенденция— басым мәлеметтік формалардан проблемалық элементтер, ғылыми
ізденістер, оқушылардың өз бетімен жұмыс істеу қорын кеңінен қолданулары қамтылған
оқытудың белсенді әдістері мен формаларына көшу.

Төртінші тенденция— оқу-тәрбие процесін қатаң тәртіппен ұйымдастыру мен
алгоритмделген әдістерден осы процесті дамытушы, белсендіруші, жылдамдатушы, ойын
және т.б. әдістеріне ауысудың психологиялық-дидактикалық шарттарын қарастыру.

Бесінші және алтыншы тенденция— оқушы мен оқытушының өзара әрекеттесуін
ұйымдастыруға қатысты және оқытуды ұжымды, оқушылардың бірлескен әрекеті ретінде
ұйымдастыру қажеттілігін атап өтеді, бұл жерде басты назар «оқытушының оқыту
әрекетінен оқушының танымдық әрекетіне ауысады».
«Білім беру— жеке тұлға мен қоғам мүддесі
бойынша жүзеге асырылатын педагогикалық
ұйымдасқан әлеуметтену процесі» (Б. М. Бим-
Бад, А. В. Петровский).

«Білім беру— қоғамда арнайы ұйымдастырылған
адамның дамуына қажетті жағдай жасау жүйесі»
(В. С. Безрукова).

«Білім беру— білімнің, іскерліктің, дағдының,
ойлау тәсілдерінің оқыту процесіндегі жетістігі
жүйесі» (И. П. Подласый).

«Білім беру— адамзаттың әлеуметтік маңызды
тәжірибесін меңгерумен байланысты білім, іскерлік,
шығармашылық әрекеттерде жүзеге асырылатын жеке
тұлғаның дамуы мен өзін-қзі дамыту процесі» (Үлкен
энциклопедиялық сөздік).
Білім берудің психологиялық
принциптері:

Қоғамның барлық Ізгілендіру- қоғамның ең жоғары
тәрбиелеуші күштерінің, өсіп әлеуметтік құндылығы ретінде әр
келе жатқан ұрпақты балаға көңіл аударуды күшейту,
жоғары интеллектуалдық,
тәрбиелеу мақсатындағы адамгершілік қасиеттері және дене
(мектеп пен басқа арнайы қуаты жетілген азаматты
институттар) бірлігі; қалыптастыруға бағдар беру;

Жіктеу (дифференциация) Демократияландыру, оқушылар мен
және даралау педагогтардың белсенділігін,
(индивидуализация), әрбір шығармашылығын дамыту үшін
алғышарттар құру, оқушылар мен
оқушының қабілеттілігін мұғалімдердің мүдделерінен туған
толық анықтау және өзара әрекеттесу, жұртшылықтың
дамытуға дейін жағдайлар білім беруді басқаруға кеңінен
жасау; қатысуы.
Білім беру жүйесінің негізгі •Білім беру жүйесінің негізгі компоненттері (Ф.Г. Кумбас
компоненттері (И.П. Раченко бойынша): бойынша):

1.Жүйедегі әрекетті анықтайтын мақсаттар мен алғашқы
1.Жүйенің қызметін анықтайтын мақсаттар міндеттер;
мен міндеттер; 2.Оқушылар;
2.Оқыту мен тәрбиенің мазмұны; 3.Жүйедегі әрекетті үйлесімді басқару, жетекшілік жасау және
3.Педагогикалық кадрлар: бағалау;
4.Ғылыми кадрлар; 4.Оқу уақытының құрылымы мен бөлу, әртүрлі тапсырмаларға
5.Оқушылар; сәйкес оқушылардың бөлінуі;
6.Материалдық-техникалық жабдықтау; 5.Мазмұн;
7.Жүйенің қаржымен 6.Оқытушылар;
қамтамасыздандырылуы және оның 7.Оқу құралы;
тиімділік көрсеткіштері; 8.Оқу процесіне қажет ғимарат;
8.Жағдайлар (психофизиологиялық, 9.Технология;
санитарлық-гигиеналық, эстетикалық және 10.Білімді тексеру және бағалау;
әлеуметтік); 11.Ғылыми-зерттеу жұмысы;
9.Ұйымдастыру және басқару. 12.Жүйе тиімділігінің көрсеткіші, шығыны.
Дәстүрлі модель (Ж. Мажо, Л. Кро, Ж. Капель,
Білім беру моделі мемлекеттік-
ведомстволық ұйым ретінде. Білім беру
Д. Равич, Ч. Финн т.б.). Жүйелі академиялық
жүйесі мемлекеттік билік құрылымындағы білім беру моделі мәдениеттің әмбебап
халық шаруашылығының басқа да салалары (универсалды) элементтерін тасымалдау тәсілі
сияқты өз алдына бөлек бағыт. Оның ретінде қарастырылады. Дәстүрлі концепцияға
ведомстволық принцип бойынша қатаң түрде сәйкес білім беру жүйесі базалық білімді,
орталықтандырылған мақсаты болады. Білім
іскерлік пен дағдыны қалыптастыру міндетін
беру мазмұны оқу мекемесінің
номенклатурасы мен білім беру жүйесінің
шешуі тиіс.
типіне сәйкес оқу пәндерін анықтаудан
құралады. Институционалдық емес модель (П.
Дамыта оқыту моделі (В.В. Давыдов, В.В. Гудман, И. Иллич, Ж. Гудлэнд, Ф. Клейн, Дж.
Рубцов және т.б.). Білім беруді Уолт, Л. Бернар және т.б.). Білім беруді
ұйымдастыруды білім беру жүйесінің әртүрлі әлеуметтік институттардан, соның ішінде
ранг, тип және деңгейлерінде кең түрде іс- Білім беру моделдері
мектеп және ЖОО тыс ұйымдастырудың
әрекет кооперациясы арқылы жүзеге
асырылатын ерекше инфрақұрылым ретінде қажеттігіне бағытталған, демек білім беру
қарастыруды меңзейді. Осындай құрылым «табиғатта», интернет көмегімен, «ашық
білім беру қызметінде халықтың қажеттілігін мектеп» жағдайында, дистанттық оқыту және
қанағаттандыра алмақ және тез арада білім т.б. жүзеге асырылады деген қағиданы
беру міндеттерін шешіп, білім беру спектрін ұстайды.
кеңейтуді қамтамасыздандырмақ.
Феноменологиялық модель (А. Маслоу, А.
Рационалистік модель (П. Блум, Р. Ганьэ, Б. Комбс, К. Роджерс және т.б.). Оқытудың
Скиннер т.б.). Білімді іскерлікті, дағдыны тұлғалық сипаты білім алушылардың
меңгеруді қамтамасыз ету арқылы қоғамға индивидуалдық-психологиялық
жас ұрпақты практикалық түрде бейімдеуді ерекшеліктерін ескеруді, олардың
ұйымдастыруды шамалайды. Аталған модель қызығушылықтары мен қажеттіліктеріне
аймағында жас ұрпаққа ауыртпалықсыз
мұқияттылық пен құрметпен қарауды
қоғамдық құрылымға енуге мүмкіндік
беретін мәдени құндылықтарды тасымалдау- болжайды. Оның өкілдері мектепке «білім
меңгерту жүзеге асырылады. беру конвейері» деп қарауды теріске
шығарады. Білім беруді гуманистік тұрғыда
қарастырады.
Білім беру жүйесінің басты міндеттері — ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар, ғылым
мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіпке
үйретуге бағытталған біліммен қамтамасыз ету болып табылады. Білім беру оқыту мен өз
бетінше іздену негізінде жүзеге асырылады.

Оқу-ағарту жұмысы Қазақстанда ерте заманнан басталған. Әсіресе, отырықшы аудандарда орта
ғасырлардың өзінде-ақ (7 - 8 ғ-лар) көптеген мектептер мен медреселер (мұсылмандық
бастауыш оқу орындары), діни білім беретін жоғары оқу орындары жұмыс істеген. Атақты Әбу
Наср әл-Фараби Отырар медресесінде, Махмұт Қашқари, Жүсіп Баласағұни, Ахмет Йүгінеки,
Қожа Ахмет Иасауи, т.б. ұлы ойшылдар діни медреселерде оқып, білім алған. 18 — 19 ғ-ларда
мұндай медреселер Қазақстанның барлық аймағында ашыла бастады.
19 ғ-дың 2-жартысында Білім беру ісі үш түрлі бағытта дамыды:
• 1) қадим мектептері — мұсылмандық дәстүрлі діни мектептер;
• 2) орыс-қазақ мектептері;
• 3) жәдит мектептері — әр түрлі ғылым салаларын оқытатын жаңашыл бағыттағы
мұсылмандық мектептер.
Қорытынды
Білім берудің сапасына үнілер болсақ – бұл тек құндылық, жүйе немесе процесс қана емес. Бұл
– мемлекет, қоғам және тұлғаның барлық құндылықтарының білім беру процесінде мағынаға ие
болатын жемісі, яғни эконмикалық, адамгершілік, парасаттылық денгейінің көрінер айнасы
болмақ.
Алдағы тұрған мақсат еліміздегі, әлеміміздегі барлық адамдардың материалдық-рухани
манызды құндылықтарына талдау жасай отырып, білім берудің денгейін көтеру үшін барлық
пән аралық мәселелердің кешенің қайта өндеу керектігі. Бұл міндет өз шешімін өркениеттің
масштабында жүзеге асырады. Оның қажеттілігі күннен күнге арта түсуде. Білім беру жүйесінің
шынайылығын мойындап, халықтардың рухани, мәдени және діли құндылықтарын,
экономикалық бәсеке қабілеттілігін ескере отырып, әлем болып бірлескенде ғана кез келген ел
терезесі тең денгейде өмір сүреді.
Педагогикалық білім беру, өзін өзі оқыту және педагогтардың сапасын арттырудың барлық
жүйесі сол оқу орнында және сол қоғамда орын алып отырған әлеуметтік экономикалық
жағдайдан көш бойы озық тұруы қажет. Оны себебі мынада, барлық білім берудің буыны,
барлық білім берудің практикасы болашаққа, дамуға қызмет етеді, демек, дайындау жүйесі
педагогтардың сапасын арттыру олардан әлде қайда биік тұруы тиіс.
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Талызина Н.Ф. Педагогическая психология.М.,1998.
2.Выготский Л.С. Педагогическая психология.
3.Сламбекова Т.С. Педагогикалық психология. Оқу құралы. Семей, 2008
4.Жантану атауларының түсіндірме сөздігі. — Алматы: "Сөздік-Словарь", 2006. - 384 бет.
5. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор
Е. Арын — Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б.
6. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы»
Бас редакциясы, 1998 жыл., II том
7. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы»
Бас редакциясы, 1998 жыл.

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтік жұмыстағы ұйымдастыру және басқару

Білімдендіру технологиясы

Әлеуметтік институттар

Концептуальды үлгінің кезеңдері

ҚАЛЫПТАСТЫР УШЫ БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ӘДІСТЕРІ

Білім беруде әдіскерлік жұмыстың формасы

Стратегиялық жоспарлау

Ауыл шаруашылығын дамыту

Мейрамхана қызметін дамыту стратегиясы

Қазақстандық көппартиялық жүйенің қалыптасуы жə не ҚР саяси партиялары

Пәндер