ТЫНЫС АЛУ АҒЗАЛАРЫНЫ

Презентация қосу

ТЫНЫС АЛУ
АҒЗАЛАРЫНЫ
Ң ТУА БІТКЕН
АҚАУЛЫҚТАРЫ
ТЫНЫС АЛУ
МҮШЕЛЕРІ
•Тынысалу деп мүшелер мен қоршаған ортаның
арасындағы газ алмасуды айтады. Жер бетіндегі
тіршілік ететін тірі ағзалардың барлығы
тынысалу кезінде оттекті қабылдап,
көмірқышқыл газын бөледі. Ағзаның әрбір
жасушасының жұмысы (бұлшықеттердің
жиырылуы, тердің, сілекейдің бөлінуі, қозудың
берілуі) энергияны жұмсаумен байланысты.
Тынысалу тірі ағзаларға тән қасиет.
•
•Мұрын қуысының (кеңсіріктің) құрылысы. Ауа
танау тесіктері арқылы кеңсірікке барады.
Кеңсірікті сүйекті-шеміршекті перде оң және сол
жақ жартыға бөліп тұрады. Кеңсіріктің
қабырғаларын эпителий ұлпасынан түзілген
кірпікшелері мен түктері бар кілегейлі қабықша
қаптайды. Онда көптеген ұсақ бездер болады.
Безді жасушалардан бөлінген шырыш шаң мен
тозаңдарды ұстап қалады. Әрі ауа ылғалданады.
Кілегейлі қабықша қантамырларына бай. Мұрын
қуысындағы ұсақ көптеген қантамырлардың
әсерінен ауа біршама жылынып ары қарай өтеді.
Қан жасушалары – лейкоциттер мұрын қуысына
енген микробтарды жояды.
1 – МҰРЫН ҚУЫСЫ; 2 – ЖҰТҚЫНШАҚ; 3 – КӨМЕКЕЙ
ҚАҚПАҚШАСЫ (БӨБЕШІГІ); 4 – КӨМЕКЕЙ;
5 – КЕҢІРДЕК; 6 – ОҢ ЖАҚ ӨКПЕ; 7 – БРОНХЫЛАР; 8 –
СОЛ ЖАҚ ӨКПЕ; 9 – КЕҢІРДЕКТІҢ ЖАРТЫЛАЙ
ШЕМІРШЕКТІ САҚИНАЛАРЫ; 10 – КӨКЕТ

Көмекей (көмей) – мойынның алдыңғы
жағында орналасқан іші қуыс шеміршекті
мүше. Оның ішкі бетін кілегейлі қабықша
астарлап жатады. Қабырғасы 3 сыңар, 3 жұп
шеміршектерден түзілген.

Кеңірдек – көмекейдің жалғасы, іші қуыс түтік
пішінді шеміршекті мүше. Ол өңештің алдыңғы
жағында орналасады, ұзындығы шамамен 9–12
см, диаметрі 15–18 мм. Кеңірдектің алдыңғы
қабырғасы бір-бірімен сіңірлер арқылы өзара
байланысқан жартылай шеміршекті
сақиналардан тұрады.
ТЫНЫС АЛУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖАС
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
• Кеуде қуысының пішіні адамның жасына және жынысына
байланысты өзгереді. Туған кезде баланың кеуде қуысы
конус тәрізді болады, себебі ұрық кезінде өкпе нашар
дамыған, ал бауыры қарқынды өсіп, дамиды. Баланың
кеуде қуысы көтеріңкі болып, қабырға сүйектері ересек
адамдардағыдай төмен түспейді. Сондықтан бала терең
дем алып, дем шығара алмайды да, қажетті мөлшердегі
ауа мен оттегін тынысының жиілігі арқылы қамтамасыз
етеді. Қабырға сүйектерінің қиғашталуы күшейе
бастағаннан кейін терең дем алатын мүмкіндік туғаннан
соң дем алу жиілігі азаяды. Қартайғанда қабырға аралық
еттердің әлсіздігіне байланысты қабырғалардың
қиғашталуы артады. Әйел адамның кеуде қуысы
ерлермен салыстырғанда қысқарақ келеді.
ӨКПЕ ДАМУЫНЫҢ
ТУА БІТКЕН
АҚАУЛЫҚТАРЫ

•(ӨДТА) – бұл олардың
құрылымының нұсқалар
шегінен шыққан және
мүшелердің әрі қарай
қалыптасуының бұзылуы
салдары, ұрық, тұқым
дамуының бұзылуы
нәтижесінде жатыр ішінде
немесе кейде бала
туылғаннан кейін
туындайтын, тұрақты
морфологиялық өкпе
өзгерістері
Дамудың туа біткен ақаулары – туылған соң
бірден анықталатын, туылғанға дейін пайда
болған құрылысы мен қызметі бұзылуымен
жүретін мүшенің тұрақты морфологиялық
өзгерістері.
Аномалиялар – қызметі күрделі бұзылмайтын
мүшенің морфологиялық өзгерістері.

Жүктілікке дейін және жүктілік кезіндегі бұзылыстарға байланысты ақыл естің
кемістігіне және дене кемістігіне, не өлімге алып келетін ағзаның құрылысының,
қызметінің және биохимиялық өзгерістері. Жүктілікке дейін себептеріне тұқым
қуалайтын факторлар және сыртқы орта факторларының ұрықтың дамуына әсері
жатады. Жүктілік кезінде ақаулықтардың пайда болу себептері – жарақаттар мен
инфекциялар болып табылады.
Ұрық дамуының қатерлі кезеңдері:

•Имплантация – ұрықтанудан соң 6-7
күндер.

• Плацентация – ұрықтанудан соң 14-15
күндер.

• Туылу кезеңі – 39-40 апталар.
• Екі жақты агенезия (өкпенің барлық құрамының жоқ
болуы) немесе аплазия ( өкпе тінінің жоқтығы, бірақ
жетілмеген, негізгі бронхы бар) - тіршілікке жол
ӨКПЕ ЖӘНЕ бермейтін ақау, көбінесе басқа да аурулармен бірігіп
ОНЫҢ жүреді. Біржақты өкпе агенезиясының не
гипоплазиясының клиникасы кез келген жаста көрінуі
БӨЛІКТЕРІНІ мүмкін. Зерттеп қарағанда көңіл аударатын жай-
Ң асимметряның болуы: кеуденің ақау жағының қысылып,
жалпаюы, кеуде ағзаларының осы жаққа ығысуы, осы
АГЕНЕЗИЯСЫ, жерде өкпелік дыбыс қысқарып, өкпе дыбысының
АПЛАЗИЯСЫ. естілмеуі немесе өте әлсіреуі. Науқастарда жалпы
дамуының, табиғи өсуінің тежелуі, ентігу, цианоз
байқалады. Рентгенограммада кеуденің зақымданған
жағының көлемінің кішіреюі мен біртекті көлеңке
( күңгірт шыны симптомы), көкет төбесінің көмескілігі
табылады. Бұл ауруларға хирургиялық ем жасалмайды.
Алдын алу мен жедел респираторлық аурулардың емін
ерте бастан және қарқынды жүргізу керек.
•Бұл ауру өкпе бөлігінің клапандық кебінуі
нәтижесінде дамиды, себебі - өкпенің осы
бөлігінің бронх шеміршектері нашар дамуы
ТУА немесе олардың мүлде болмауы. Кебінген
БОЛАТЫН бөлік кеуде ағзаларын өкпенің сау жағына
БӨЛІКТІК қарай ығыстырып, оны қысып, алғашқы
жарты жылдың өзінде тынысалудың ауыр
ЭМФИЗЕМА. бұзылысын тудырады: инспираторлық ентігу,
цианоз, қанайналым бұзылыстары. Диагнозы
рентген ( ұлғайған, ауасы көп бөлік, кейде
медиастеналдық жарық), бронхография және
ангиопульмонография көмегімен қойылады.
•Іштен болатын бронх шеміршектерінің ақауы
(III-VI бронхтар шеміршектерінің агенезиясы
немесе оның босаңдығы); тұқым қуалауы
ВИЛЬЯМС- аутосомды-рециссивтік жолмен берілуі мүмкін.

КЕМПБЕЛЛ Балалар көбіне шала туылады. Мұндай
балалардың өмірінің бірінші айынан ақ демді
СИНДРОМЫ. сыртқа шығарған кезде бронхтар қабысады,
сондықтан аурудың клиникалық көрінісінде
қиын демалу, өкпенің кеңеюі,рецидивті
бронхит дамиды. Бірте-бірте кеуде
деформациясы пайда болады. Диагнозы
бронхография мен бронхоскопия арқылы
қойылады (бронхтардың ұршық тәрізді кеңеюі).
ТЫНЫС АЛУ
МҮШЕЛЕРІН ТЕКСЕРУ

•Өкпе ауруларын
хирургиялық емдеу,
патологиялық үрдістерінің
локализациясын, оның
таралу дәрежесін, жақын
орналасқан мүшелермен
байланысын дұрыс
анықтауды қажет етеді.
РЕНТГЕНОЛОГИЯЛЫҚ ӘДІС

• Рентгенологиялық зерттеуді қарапайым әдістерден
бастап жүргізеді: рентгеноскопия және
рентгенография. Бұларды балаларға клиникаға
түскен, операцияға дейін және операциядан кейін
жүргізеді. Бала кішкентай болған сайын оларға
рентгенография тиімді. Рентгенограмманы әдетте
екі проекцияда жасайды: тура және бүйірлік.
Томографиялық зерттеу патологиялық түзілістің
тереңдігін, таралуын анықтайды. Томография,
балаларда өкпенің түбіріне жақын орналасқан өкпе
ісігін анықтауда маңызды роль атқарады.
Компьютерлік томография негізгі топографиялық
диагноз қою мүмкіндігін жоғарылатады.

Бронхография – бронх тармақтарын контрасты
тексеру.
трахеобронхиальдық тармақтың
дамуының ақаулары;
өкпенің созылмалы, қайталанбалы
қабыну өзгерістері;
КӨРСЕТКІШТЕР ұзаққа созылған ателектаздар;
І:
өкпенің созылмалы абсцесі;

пиопневмоторакстан кейінгі өкпенің
ұзақ жаншылуы (2 айдан ұзақ);
пульмонэктомия және өкпенің
резекциясынан кейінгі кейбір
асқынулар.
өкпеден қан кету;

жүрек-тамыр жетіспеушілігі;

ҚАРСЫ баланың жалпы жағдайының
ауырлығы;
КӨРСЕТКІШТЕР дене қызуы;
:
йодқа идиосинкразия;

жұтқыншақта қабыну үрдісінің болуы
(тонзиллит, аденоидтар).
ҚОРЫТЫНДЫ.
• Жүкті әйелдерде жүктіліктің ағымын
бақылап отыру керек: ол үшін жүкті
әйелді жүктіліктің алғашқы
апталарында болатын әртүрлі
инфекциялық процестерден, сонымен
қатар басқа қауіп-қатер факторларынан
қорғау; жүкті әйелдер инфекциялық
ауруларға шалдыққанда, оларда ауруды
асқындырмай дер кезінде емін жүргізу;
жүктілік кезінде міндетті түрде әйелдер
кеңес орнына тіркеуге
тұрып,уақытында тексеріліп тұруы
керек. Әрбір ана өмірге дені сау ұрпақ
әкелуге тиісті, өйткені балалар біздің
болашағымыз!

Ұқсас жұмыстар

МҰРЫН ҚУЫСЫ

Жасушалық тыныс алудың түрлері

Өсімдіктердің тыныс алу физиологиясы

ТЫНЫС АЛУ МЕХАНИЗМІ. ТЫНЫС АЛУ КОЭФФИЦИЕНТІ

Тыныс шығару

Көмей ӨКПЕ

Тынысты реттеу механизмі

Өсімдіктердің тыныс алуы

Ауа жолдары

Тыныс алу жолдарының аурулары

Пәндер