Жануарлардың жұқпалы ауруларын диагностикалау

Тақырыбы: Некробактериоз Қоздырғышы

«Жануарлардың жұқпалы ауруларын диагностикалау»

Оқытушы:Алтенов Абдыразақ

Некробактериоз (necrobacteriosis) - көбінесе артқы аяқтардың дистальды бөліктерінде, ал кейбір жағдайларда ауыз қуысында, жыныс мүшелерінде, желінде, бауырда, өкпеде, бұлшықеттерде және басқа органдар мен тіндерде локализацияланған терінің және оған жататын тіндердің іріңді-некротикалық зақымдалуымен сипатталатын созылмалы жұқпалы ауру.

АУРУДЫҢ АНЫҚТАМАСЫ

ЭТИОЛОГИЯСЫ

Аурудың қоздырғышы (Fusobacterium necrophorum) - анаэробты, грам-теріс, қозғалмайтын, споралар мен капсулалар түзбейтін таяқша, өте полиморфты. Топырақ пен көңде 60-қа дейін, ал су мен зәрде 15 күнге дейін сақталады. Патогеннің келесі морфологиялық формалары сипатталған: жіптер, сфералық ісінулер, ұзын таяқшалар, қысқа таяқшалар, биполярлы овоидтар, кокктар.

Микроб барлық анилинді бояғыштармен боялады. Ол көптеген қанттарды ашытады, индол мен күкіртсутекті құрайды, протеолитикалық және гемолитикалық қасиеттерге ие, гемолизин, некротоксин, гиалуронидаза және лецитиназа шығарады. Өсіру үшін әртүрлі сұйық және тығыз қоректік орталар қолданылады, олардың құрамына тіндердің гидролизі өнімдері кіреді (хоттингер ас қорытуы және т. б. ) . Мұздатылған күйде қоздырғыш 50 күнге дейін өміршеңдігін сақтайды, кептіру кезінде 1-3 күннен кейін, 60°C температураға дейін қызған кезде - 30 минуттан кейін, 100°C температураға дейін - 1 минуттан кейін өледі.

Эпизоотологиялық мәліметтер

Үй және жабайы жануарлардың, құстардың көптеген түрлері, сондай-ақ адамдарда некробактериозға сезімтал. Ең сезімтал бұғы, содан кейін ұсақ және ірі қара мал.

Инфекция қоздырғышының көздері ауру және ауырып жазылған, сондай-ақ сау, қарын мен ішектерінде қоздырғыш бар жануарлар болып табылады. Бактериялар нәжіспен және сілекеймен шығарылады. Инфекция тері мен шырышты қабаттар арқылы, олардың тұтастығы бұзылған кезде, тіпті микро зақымдану немесе абразия кезінде де пайда болады.

Патогенезі

Қоздырғыш ағзаға негізінен терінің немесе шырышты қабықтардың жара аймақтары арқылы енеді. Инфекциялық процестің даму сипаты патогеннің вируленттілігіне, ағзадағы оның дамуы үшін анаэробты жағдайларға, патологиялық процестің орнында патогендік және шартты патогендік микрофлораның ассоциациясына, жануарлар ағзасының иммундық жағдайына және қоршаған орта жағдайларына байланысты. Бастапқы локализация орындарында патогеннің көбеюі қабыну процесінің дамуына әкеледі, содан кейін патогеннің дермо-некротикалық, гемагглютинациялық және басқа қасиеттеріне байланысты тіндердің некрозы.

Аурудың барысы мен белгілері

Инкубациялық кезең - 1-3 күн. Аурудың ағымы көбінесе созылмалы, сирек өткір және өткірлеу. Ірі қара, бұғы мен қойларда артқы аяқтардың дистальды терісі жиі зақымданады, өйткені олар жарақат алып, нәжіс пен зәрге ұшырайды. Патогеннің ену орнында терінің гиперемиясы байқалады, содан кейін іріңді-некротикалық қабыну дамиды. Процесс жұмсақ тіндерден периостеумға, сүйектерге, байламдарға, сіңірлерге өтеді, бұл кейде саусақтардың фалангтарының құлауына әкеледі.

Солтүстік бұғының тұсау буыны маңындағы өлі еттенген тіндер мен жаралар

Некробактериоз кезінде ІҚМ тұяқтарының зақымдануы

Кейде ауыз қуысының шырышты қабаты (бұзаулар мен қозыларда), дененің терісі, жыныс мүшелері зақымданады. Жылқыларда тұсау буынының мағындағы тері зақымдалады (гангренозды дерматит) . Шошқаларда дененің әртүрлі бөліктерінде некротикалық дерматит және стоматит байқалады, кейде энтерит және пневмония.

Торайдың бас ұлпарының некрозы

ІҚМ бауырындағы некроздық ошақтары

Патологоанатомиялық өзгерістер

Мәйіт жүдеген, зақымдалған жерлерде сүзбе қабаттарымен жағымсыз иісті тіндердің некрозы, жаралар мен фистулалар пайда болады.

Диагностика

Эпизоотологиялық деректер, клиникалық белгілер, патологоанатомиялық өзгерістер ескеріледі. Қиын жағдайларда қояндарға бактериологиялық зерттеулер және био-сынақ жүргізіледі.

Зертханалық диагностика мыналарды қамтиды:

1) қоздырғышты анықтау мақсатында зақымданған тіндерден жағынды-таңбаларды алдын ала бактериоскопиялық зерттеу;

2) бактериологиялық зерттеу-қоздырғыштың өсіріндісін бөліп алу және оны сәйкестендіру;

3) биосынама - ақ тышқандардың немесе қояндардың патматериалымен немесе бөлінген өсіріндісімен жұқтыру. Соңында диагноз екі жағдайда белгіленген болып саналады:

1) Егер зертханалық жануарлардың патологиялық материалының суспензиясын жұқтырған кезде енгізу орнында өзіне тән некротикалық зақымданулар дамиды және жануарлар өледі. Микроскопия кезінде зақымданған жерлерден және ішкі мүшелерден алынған жағындыларда ауру қоздырғышының жасушалары табылады;

2) зертханалық жануарлардың осы өсіріндісін жұқтыра отырып, патологиялық материалдан дақыл бөлінген кезде биосынамаға ұқсас болады.

Дифференциалды диагностика

Ірі қара малда некробактериоз обадан, қатерлі катаральды безгектен және аусылдан; пастереллезден, инфекциялық ринотрахеиттен, парагрипптен (өкпенің метастатикалық зақымдануымен) ; хламидиоздан, листериоздан және бруцеллезден (жыныс мүшелерінің зақымдалуымен) ; стоматит пен дерматиттен инфекциялық емес этиологиядан ажыратылады. Қойларда - тұяқтың шірігінен, контагиозды эктимадан, аусылдан және шешектен.