Қазақстанның сыртқы қарыздары және мемлекеттік қарыз құрылымы

Тақырыбы: “Қазақстанның сырты қарыздары”

Орындаған: Игембаева Е. Е.

Тексерген: Кернебаев А. С.

Тобы: Уа-20-1к

Мемлекеттік қарыз қалай пайда болады?

Мемлекеттік қарыз деген - алған (игерілген) және өтелмеген мемлекеттік займ, сонымен бірге заңнамалық актілерге сәйкес ҚР Үкіметі, ҚР Ұлттық банкі (ҰБ) алған қарыздық міндеттемелер немесе мәслихаттардың шешімімен өзара талапты есепке алмастан жергілікті атқарушы органға берілетін қарыз.

Мемлекеттік қарыз үкімет, ҰБ және жергілікті атқарушы органдардың қарызынан тұрады.

Мемлекеттік қарыздың бөлінуі

Құрылымы

Ішкі қарыз

Сыртқы мемлекеттік қарыз - мемлекеттің шет мемлекеттер, азаматтар, заңды тұлғалар мен халықаралық ұйымдар алдындағы барлық міндеттемесі.

Сыртқы қарыз

Ішкі мемлекеттік қарыз - мемлекеттің өз елінің азаматтары мен заңды тұлғалары алдындағы барлық міндеттемесі.

Үкіметтің ішкі қарызы

Үкіметтің ішкі қарызы негізінен мемлекеттік құнды қағаздар есебінен болады.

Үкіметтің сыртқы қарызы

Ішкі қаржыландыру көздерінен бөлек, Үкімет сыртқы көздерден де табысты түрде қаржы тартады. Үкіметтің сыртқы қарызы еурооблигация түріндегі құнды қағаздар есебінен де болады. Еурооблигация шетелдік валюта түрінде 1 жылдан 40 жылға дейінгі мерзімге шығарылады және халықаралық қаржы нарығына шығарылады.

Үкіметтің ішкі қарызы негізінен мемлекеттік құнды қағаздар есебінен болатын болса, сыртқы қарызда да кредиторлармен келісім бар. Басқаша айтқанда, Үкімет нақты бір шет мемлекетпен, халықаралық ұйымдармен, институттармен тікелей қарыз келісімін жасай алады.

ҚР Ұлттық банкінің қарызы

Үкімет қарызды бюджеттің дефицитін жабу үшін алатын болса, Ұлттық банк қарызды негізінен коммерциялық банктердің банкротқа ұшырау ықтималдығын азайту үшін алады.

Квазимемлекеттік сектордың міндеттемесі

Квазимемлекеттік секторға 50 немесе одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі, немесе, басқаша айтқанда мемлекеттің басқаруындағы компаниялар жатады.

Бұл тармақ мемлекеттік қарызды кең ауқымда түсінуге жатады.

Қазақстан квазимемлекеттік сектордың қарызын есептей бастағалы көп болған жоқ. Дәлірек айтқанда, Ұлттық банктің сайтында квазимемлекеттік сектордың сыртқы қарызы туралы тек 2012 жылдан бері қарайғы ғана ақпарат бар. Ал квазимемлекеттік сектордың ішкі қарызы туралы ақпарат Ұлттық банктің сайтында да, ҚР Қаржы министрлігінің сайтында да жоқ.

Мемлекеттік қарыз деген - мемлекеттік бюджеттің дефицитін жабу үшін алатын мемлекеттің қарызы ғана емес, сонымен бірге мемлекет кепілдік берген жекеменшік және мемлекеттік компаниялардың қарызы + мемлекеттік компаниялардың мемлекет кепіл болмаған қарыздары.