Жарақатты ретикулит, ішек инвагинациясы және ішек странгуляциясы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Акушерлік, хирургия және өсіп-өну биотехнологиясы кафедрасы

СӨЖ-2
Жарақатты ретикулит, ішек
инвагинациясы және ішек
странгуляциясы

Орындаған: Шәбден Еркебұлан
ВМ-409
Тексерген: Әділжан Әлібек
Жоспар

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
А. Жарақатты ретикулит
Б. Ішек инвагинациясы
С. Ішек странгуляциясы
3. Қорытынды бөлім
4. Пайдаланылған әдебитеттер

1. Кіріспе

Азық қорыту процесі шартты түрде алдыңғы, ортаңғы жəне соңғы
бөлімдерге бөлінетін ағзалар жүйесінде өтеді. Алдыңғы бөлімге ауыз қуысы
мен жұтқыншақ, өңеш; ортаңғы бөлімге - қарын мен ащы ішек, ал соңғы
бөлімге - тоқ ішек жатады. Сілекей бездері, ұйқы безі, бауыр да ас қорыту
жүйесі құрамына енеді. Ас қорыту жолының алдыңғы бөлімінде азықты
қабылдау, шайнау, сілекеймен шылау жəне жұту процестері жүрсе, ортаңғы
бөлімде қоректік заттар негізгі химиялық өңдеуден өтіп, ыдырау өнімдері
денеге сіңеді, ал соңғы бөлімде қоректік заттардың қорытылмаған
қалдықтары ыдырап, су мен минералды тұздар сорылады, нəжіс пайда
болады. Жалпы алғанда ас қорыту жүйесі органдарына секрециялау (сөл
бөлу), қимылдау (моторлық), сіңіру, бөлінділеу (экскреция) жəне
биологиялық белсенді заттар түзу сияқты қызметтер тəн
Жануарлардағы азық қорыту органдарының аурулары жұқпалы емес
аурулардың жалпы санының шамамен 40-45% - ын алып, бірінші орында саналады.
Бұл аурулардың негізгі себептері - жануарларды азықтандыру, ұстау және
пайдалануда қателесу, атап айтқанда, азықтандырудың бір түрінен екіншісіне күрт
ауысу, жермен ластанған нашар және бүлінген жем беру және құм, ыстық немесе
суық, саңырауқұлақтармен және олардың токсиндерімен, өсімдік және минералды
улармен улану. Асқорыту жүйесінің аурулары бірқатар жағдайларда қайталама
болуы мүмкін (инфекциялық және паразиттік аурулар патологиясы кезінде, жүрек,
бүйрек, өкпе және басқа органдар).
Азық қорыту патологиясы кезіндегі экономикалық залалды жүйелер
жануарлардың өлімінен, өнімділіктің төмендеуінен, асыл тұқымдық сапаның
жоғалуынан, мерзімінен бұрын қабылданбаудан, емдеу, күтім, тамақтану және т. б.
шығындардан тұрады.

2. Негізгі бөлім
А. Жарақатты ретикулит

Жарақатты ретикулит- жұмыршақ қабырғасының бөгде
заттармен жарақаттануы (темір және т.б. үшкір заттармен)
Өтуі: жіті және созылмалы
Көбінесе ІҚМ, сирек қой мен ешкіде кездеседі

Этиология
Азықпен бірге үшкір темір текті заттарды жұту
Бейімдеуші себептер:
Минералды тапшылық
Азықтандыру тәртібінің бұзылуыАзықты жеткілікті шайнамау
Ауыз қуысы кілегейлі қабаты сезімталдылығының төмен болуы
Тілдің анатомиялық ерекшелігі
Ұлтабаралды қарындар құрылысы мен қызметтерінің ерекшелігі
Жайылым мен мал азығында темір текті заттардың болуы

Патогенез
Жұмыршаққа темір текті заттардың түсуі
Темір текті заттар кілегейлі қабатқа енеді
Жұмыршақ қабырғасын тесіп өтеді
Маңайындағы ішкі мүшелер зақымданады
Жұмыршақтан жараға микрофлора енедіІріңді-некротикалық
қабыну процестері дамиды
Ағза интоксикацияға ұшырайды
Малдың өнімділік көрсеткіштері төмендейді

Симптомдары
Тәбеті төмендейді
Ұлтабаралды қарындар мен ішектердің гипотониясы мен атониясы
Оқтын-оқтын іш кебу
Күйіс қайру жойылады
Нәжіс бөлуі сирейеді
Нәжісі тығыз консистенциялы
Қимыл-қозғалысы шетеулі
Күйзелген
Кифоз
Симптомдары
Орнынан ат секілді тұруы
Күйіс қайыру, нәжіс бөлу, зәр бөлу кезінде
мазасызданады
Иық пен жамбас б/е фибриллярлы жыбырлауы
Тахикардия
Тахипное (тыныс алуы)
Дене қызуы қалыпты не сәл жоғарлаған

Қанда:
• Ядросы солға ығысқан
• нейтрофильді лейкоцитоз
• Глобулин мөлшері ұлғайған
• Альбумин-глобулин коэффициенті төмендеген
Зәрде:
• Белок
• Индикан
• Тығыздығы жоғары

Диагноз
• Анамнез
• Клиникалық симптомдары
• Фармакологиялық сынамалар
• Арнайы сынамалар
Ажырату:
• Мес қарын гипотониясы мен атониясынан
• Сосылмалы тимпаниядан
• Қатпаршақтың бітелуінен
• Перитониттен

Емі
o Магнит зондтарын қолдану
o Кілегейлі және Бырыстыратын заттар (лен дәні, алтей
тамыры, крахмал )
o Өсімдік және минералды майлар
o Глюкоза венаға
o Венаға 25%-ды алкоголь (200-300 мл)
o Антибиотиктер
o Жүрекке ә/е заттар
o Мосин әдісі бойынша плевраүсті (эпиплевральді) тежеу
o Руменотомия

Сақтандыру
• Мал жайылымы мен азықтарды бөгде темір текті
заттардан тазартып отыру
• Мал азығын арнайы электромагниттік
қондырғыдан өткізу
• Теңестірілген рацион
• Магниттік тұзақтар
• Магниттік зондтар

Б. Ішек инвагинациясы

Инвагинация-ішектің бір сегментінің іргелес сегменттің люменіне
енуі (телескопия).
Инвагинация антеградтық (нормоградтық) бағытта да,
ретроградтық бағытта да дами алады; көптеген жағдайларда дәл
антеградтық инвагинация дамиды, бұл кезде ішектің проксимальды
сегменті дистальды іргелес сегментке енеді (перистальтика кезінде).
Теория мен практикада инвагинацияны ішектің кез-келген
аймағында байқауға болады, бірақ мысықтар мен иттердегі
инвагинацияның 2/3 бөлігі илеоцекальды қосылыс аймағында
инвагинацияны құрайды (аш ішектің тоқ ішекке өту орнында).

Инвагинацияның бұл түрін үш түрге бөлуге болады:
бүйен ішектің тоқ ішекке инверсиясы, мықын ішектің
тоқ ішекке инверсиясы, мықын ішектің соқырға
инверсиясы. Мықын мен тоқ ішектің қатысуымен
инвагинация жиі кездеседі. Инвагинацияның пайда
болу жиілігі бойынша екінші орында- аш ішек.

(A) инвагинация конфигурациясы. (B) инвагинацияны
редукциялау схемасы.
• Құрсақ қуысы мүшелеріне операциядан кейін инвагинацияның
дамуы сипатталған, бұл операциядан кейінгі іш қатумен,
жабысқақ қабынудың дамуымен және анастомоз функциясының
бұзылуымен байланысты болуы мүмкін.
• Шын мәнінде, инвагинация ішектің тітіркенуімен қалыптасады,
бұл оның гиперактивтілігіне және бір сегменттің іргелес бөлікке
енуіне әкеледі. Инвагинацияның қалыптасуы әртүрлі
патологиялық процестерден туындаған ішек қабырғасының
нашарлығына байланысты дамиды, олар жергілікті қозғалғыштық
пен икемділікті бұзады.

Клиникалық белгілері.
• Аурушаңдық. Инвагинация мысықтарға қарағанда иттерде жиі
кездеседі. Неміс овчаркалары мен сиам мысықтарында ауруға
расталмаған тұқымдық бейімділік бар. Инвагинация кезінде айқын
жасқа байланысты да бейімділік бар, ауру тіркелген 75% жануарлар
1жастан аспайды. Жас иттерде, инвагинацияның себебі ретінде,
ішектің қабынулары болуы мүмкін (мыс. паразитизм, парвовирусты
энтерит). Мысықтарда инвагинацияның бимодальды пайда болуы
байқалады: 1 жасқа дейінгі жануарларда идиопатиялық зақымдану
жиі байқалады, 6 жастан асқан жануарларда инвагинация лимфома
мен ішектің қабыну ауруы аясында жиі дамиды.

03.09.20ГГ Название презентации 18
Ауру тарихы. Инвагинация кез-келген басқа аурудың аясында жиі дамитынын
әрдайым есте ұстаған жөн, сондай-ақ энтериттің ауру тарихы, алдыңғы операциялар,
қоршаған ортаның өзгеруі және басқа да факторлар болуы мүмкін.
Клиникалық көріністердің ауырлығы мен түрі инвагинацияның локализациясына,
оның толықтығына, қан ағымының бұзылу дәрежесіне және ішек обструкциясының
ұзақтығына байланысты. Инвагинацияға күдіктенуге мүмкіндік беретін тән белгілер-
бұл аз қанды диарея, құсу және іштің ауыруы. Инвагинацияның жедел дамуы
парвовирусты энтериті бар күшіктерде ауру ағымының кенеттен нашарлауы кезінде
немесе сауығу аясында ұзақ уақыт іш өту кезінде күдіктенуге себеп береді.
Созылмалы инвагинация жағдайларында клиникалық көріністер жойылуы мүмкін.
Үзіліссіз диарея және гипоальбуминемия жиі байқалады. Инвагинация және
паразитизм-8-12 айлық жасқа дейінгі иттерде ақуыз жоғалумен созылмалы
энтеропатияның екі негізгі себебі. Басқа белгілерге жалпы шаршаңдық, анорексия
және мазасыздық кіруі мүмкін.

Физикалық тексеру деректері.
• Инвагинацияның болжамды диагнозы ішектің ұзартылған және
қалыңдатылған ілмектерін пальпациялау кезінде анықталады.
Пальпация кезінде ішектің инвагинациясын илеоцекальды
қосылысты пальпациялау арқылы анықтау оңай. Кейбір
жағдайларда инвагинация үзік-үзік болуы мүмкін және
пальпация кезінде анықталмауы мүмкін. Кейде инвагинация тік
ішектен шығуы мүмкін және тік ішектің түсіп қалуы деп
қателеседі (тест арқылы анус пен ішек арасындағы зондты енгізу
арқылы оңай ажыратылады).

Диагностикалық визуалиция деректері.
Шолу радиографиялық зерттеу әлсіз диагностикалық құндылыққа ие және инвагинацияның
сирек жағдайларында ғана ауруды анықтайды (аш ішекті инвагинация көбінесе
илеоцекальды үлгіге қарағанда обструктивті заңдылықтың пайда болуына әкеледі). Ішектің
контрастты радиографиялық зерттеуі диагноз қоюға көмектесе алады.

Инвагинация. Шолу
рентгенограммасы.

• Зертханалық деректер.
Зертханалық зерттеулерге дегидратация, стресс лейкограммасы, анемия, сондай-
ақ электролиттік ауытқулар кіруі мүмкін. Инвагинацияның созылмалы
жағдайлары қан сарысуындағы ақуыз деңгейінің төмендеуіне әкелуі мүмкін.
• Диагноз және дифференциалды диагноз.
Инвагинация диагнозы кешенді түрде белгіленеді, ультрадыбыстық зерттеу
деректері ("бұқа көзі" түріндегі зақымданулар) ерекше мәнге ие.
Дифференциалды диагноздардың тізіміне ішектің кедергісінің басқа себептері
кіреді (т.б. бөтен денелер, ішек инверсиясы, ішек түзілуі, қаттылық және т. б.).
Кедергінің тағы бір себебі қабынудан кейінгі физиологиялық іш қату болуы
мүмкін (парвовирус немесе перитонит).
•

• Инвагинация диагнозында ультрадыбыстық зерттеу үлкен пайда әкеледі.
УДЗ кезінде инвагинацияны басқа аурумен шатастыруға қиын болатын
ультрадыбыстық үлгіге ие (УЗИ паттерн). Көлденең қимада зақымдану
сұйықтықтың проксимальды жиналуымен және ішек қозғалғыштығының
төмендеуімен бірге көп қабатты құрылымға (жалпы диаметрі 8-9 мм-ден
асатын концентрлі ауыспалы гиперехогендік және гипоэхоегникалық
сақиналар) ұқсайды. Бойлық сканер гипер - және гипоэхогендік
сызықтары бар қабатты көріністі көрсетеді. Қабаттарды ажырата білу
инвагинацияны дәл анықтау көрсеткіші бола алады. УДЗ кезінде
лимфаденопатия немесе ішектің инфильтративті зақымдануы сияқты
инвагинациямен бірге болатын ауытқуларды да анықтауға болады.

УДЗ. Көлденең қималарда дөңгелек құрылымдар және
ауыспалы концентрлік гипер - және гипоэхогендік шеңберлер
көрінеді.

С. Ішек странгуляциясы
• Странгуляциялық илеус ішек люменінің тарылуымен немесе толық
жабылуымен сипатталады, сонымен қатар ішектің бір бөлігі қысылып,
оралып, оның қанмен қамтамасыз етілуін бұзады немесе толығымен
тоқтатады. Бұл ішектің бір бөлігінің тез ишемиясына және некрозына әкеледі.
Странгуляциялық илеус жылқылардың қарын-ішек жолдарының ең ауыр
ауруларымен бірге жүреді, мысалы, құрсақішілік жарықтар, инвагинация
және ішектің жылжуы, оларды жіңішке странгуляциялық илеус және тоқ
ішектің странгуляциялық илеусіне бөлуге болады. Жылқының аш ішегінің
странгуляциялық аурулары және пайда болу жиілігі 2-кестеде келтірілген.
• Стрингуляциялық илеус кезінде ішек екі жерде қысылады. Бұл жағдайда
ішектің қысылған жеріне байланысты престенотикалық, стенотикалық және
постстенотикалық деп бөлінеді
• Аш ішектің стрингуляциялық илеусіндегі схема (1) және оның оперативтік суреттері (А, Б,
В) 1-ішектің стенотикалық бөлігі; 2-ішектің престенотикалық бөлігі; 3-постстенотикалық
ішектің бір бөлігі; 4 – ішектің қысылу (странгуляция) орны.

• Алынған сұйықтықтың мөлшері, оның түсі, мөлдірлігі зерттеледі
және зертханалық зерттеу арқылы лейкоциттердің саны мен ақуыз
концентрациясы есептеледі. Құрсақ қабырғасын құлындарда және
аш ішек ауруларында пункциялау ұсынылмайды. Аш ішектің
зақымдану салдарынан іш қуысының қарын-ішек жолдарының
құрамымен ластануына әкелу қаупі бар. Сондықтан іш
қабырғасының пункциясы ректалды және ультрадыбыстық
зерттеулерден кейін жүзеге асырылады. Странгуляциялық илеусы
бар жылқыларда перитонеальды сұйықтық бұлтты, қан қоспасы
және ақуыз концентрациясы жоғары (0,8 г/л-ден астам) және
лейкоциттер саны (литріне 0,5×109-дан астам) көбейеді.

3.Қорытынды бөлім

• Азық қорыту жүйесінде ауруы бар жануарлар сау жануарлардан
ерекшеленеді. Көбіне мұндай ауруы бар жануарда үнемі қайталанатын
құсу, кекіру, шөлдеу, тұрақсыз зәр бөлу, тәбеттің өзгермелі болуы, дене
температурасының 0,5-2 С-қа көтерілуі, тахикардия, тыныс алу
жиілігінің жоғарылауы, эпигастральды аймақты пальпациялаған және
перкуссиялаған кездегі ауырсыну байқалады.
• Ал ішек өтімсіздіктері кезінде ультрадыбыстық зерттеу үлкен мәнге ие.
Қосымша диагнозды нақтылау үшін, белгілі ішек ауруына
күдіктенгеннен кейін рентгенологиялық зерттеулер ұсынылады.
Зертханалық зертеулердің де маңыздылығын ұмытпаған жөн.

• Жалпы клиникалық зерттеу әдістері (тексеру, пальпация,
перкуссия, аускультация) етқоректілердегі азық қорыту жүйесінің
алдыңғы бөлігінің функционалды және қабыну ауруларын
диагностикалауда айтарлықтай шектеулі мәнге ие. Себебі бұл
әдістер тек өңештің, қарынның немесе он екі елі ішек ауруларын
болжауға мүмкіндік береді, сол үшін олардың негізінде диагноз
қою мүмкін емес. Алайда өңеш, қарын ауруларының субъективті
белгілерін егжей-тегжейлі талдау немесе он екі елі ішек
ауруларының даму кезеңдері үшін бұл әдісер аса қажет, өйткені
сол арқылы әрі қарай диагностикалық іздеу алгоритмін
оңтайландыруға мүмкіндік береді.

4. Пайдаланылған әдебиеттер

1. . «Странгуляционный илеус тонкой кишки лошади – методы диагностики»
2. М.Ковач, Р.Алиев, Е.Иванятов, Н.Дракул, Н. Волобуева, С.Фоменко, И.Берестов.
Научно-практический журнал VetPharma – профессиональное издание по
ветеринарной медицине, 2019 год.
3. 4.К ВОПРОСУ ДИАГНОСТИКИ ИНВАГИНАЦИИ КИШЕЧНИКА У СОБАК Коритам А.Ш.
Казанская государственная академия ветеринарной медицины, 2010 г.
4. 5. Қазиев Ж.І. «Ветеринариялық рентгенология» Оқу құралы. Алматы, 2007 жыл.
(185-208 беттер)
5. https://www.msdvetmanual.com/digestive-system/diseases-of-the-stomach-and-intestin
es-in-small-animals/gastrointestinal-obstruction-in-small-animal
6. http://balakovo-vet.ru/content/invaginaciya-kishechnika-koshek-i-sobak
7. https://vetpharma.org/articles/140/8196/

Ұқсас жұмыстар

Ішек инвагинациясы

Ұлтабаралды қарындары ауырған малды клиникалық-зертханалық әдістермен зерттеу,диагноздарын негіздеу

Ішектерді кесіп алып тастау және тігу

Перикардит

Геморрагиялық синдром, Геморраггиялық васкулит

Эксикоз дәрежесін анықтау

Биологиялық препараттар: түрлері, сипатамалары

Протей

Клебсиеллалар туралы түсінік

Мес қарынның және соқыр ішектің кебуі кезінде көрсетілетін алғашқы ветеринариялық көмек көрсету

Пәндер