Зиянкестермен кешенді күресу шаралары

Презентация қосу

Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Жүзімнің түкті (беріш) кенесі, жүзім филлоксерасы,
жүзім ұнтақты сымыры биологиясы, зияндылығы.
2. Зиянкестермен кешенді күресу шаралары.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
I. Кіріспе
Жүзім (Vitis)
Жүзімнің түкті (беріш) кенесі, жүзім филлоксерасы, жүзім
ұнтақты сымыры биологиясы, зияндылығы. Зиянкестермен
кешенді күресу шаралары.

1. Жүзімнің беріш кенесі – Eriophyes vitis Pgst.
Arachnidae - өрмекші тәрізділер класы, Acari - класс тармағы, Eriophydae –
төртаяқтылар тұқымдасы.
1.Жүзімнің беріш кенесі –
Eriophyes vitis Pgst.
Кененің денесі ұзынша келген,
цилиндр тәрізді, түсі сарғылт,
ұзындығы 0,14-0,18 мм, 2 жұп аяғы
болады, гистеросомасы біркелкі
келген 80 сақинадан тұрады.
Аяқтарының табан бөліміндегі
қауырсын тәрізді қылшықтар сәуле
тәрізді 5 тармақты болады.
Зиянкестің жыныс бездері жақсы
жетілген ұрғашылары жеміс
бүршіктерінің сыртқы
қабыршақтары астында қыстайды.
Кенелер жапырақтың астыңғы
жағын мекендеп, сонда қоректенеді.
Экономикалық зияндылық
шегі 100 жапырақта 5
аналық кене кездессе
акарицидтерді қолдану
«Тізімге…» апполо 50%
0,24-0,36 л/га; золон 35%
э.к., 1-2,8 л/га; каратэ 050,
э.к., 0,2-0,3 л/га; ниссоран
10% с.п., 0,24-0,36 л/га;
омайт 57% э.к., 1,2-1,8 л/га
осы препараттарға сәйкес
жүзеге асырылады.
2.Жүзім филлоксерасы – Viteus vitifolli Fitch.
Homoptera – тең қанаттылар отряды, Phylloxera – филоксера тұқымдасы.

Филлоксераның
Филлоксераның тіршілік
тіршілік
әрекеті әрекеті
мен мен
өсімдікті
өсімдіктісипаты
зақымдау зақымдау
жағынан
сипаты жағынан
бір-бірінен бір-
өзгеше болып
бірінен 2өзгеше
келетін болып
түрі кездеседі;
келетін
тамырлық 2 түрі
және
кездеседі; тамырлық
жапырақтық түрі
және жапырақтық түрі
болып бөлінеді.
2. Жүзім филлоксерасы – Viteus vitifolli
Fitch.
Тамыр филлоксерасының қанатсыз
ұрғашыларының пішіні сопақша, түсі
сарғылт-қоңыр, арқасы мен бүйір
жақтарында 6 қатар болып, бидай
орналасқан күңгірт түсті бұлдырмақтар
болады, тұмсығы ұзын, артқы
аяқтарының денемен жалғасатын
деңгейінен асып тұрады, мұртшалары
қысқа, 3 буыннан тұрады, денесінің
ұзындығы 1 мм шамасындай.
Жұмыртқалары алғашында
ақшыл-сары болады да
соңынан қоңыр түске көшеді,
ұзындығы 0,3 мм
шамасындай. Жапырақ
филлоксерасының қанатсыз
ұрғашысы сарғылттау
жасыл түсті, жұмыр денелі,
ұзындығы 1,25 мм-дей
болады, тұмсығы қысқа,
артқы аяқтарының денемен
жалғасатын деңгейінен
аспайды, арқасы мен бжүйір
жақтарында бұлдырмақтар
болмайды.
Филлоксераның
бұл түрі бір маусым
ішінде 7-9 ұрпақ
беріп өсіп –
өнеді. .Филлоксера
толық циклмен
дамығанда оның I-
II жастағы
дернәсілі жүзімнің
тамырында
қыстайды .
Күресу шарасы

Ерте көктемде бүршік жарылмай
тұрғанда жапырақ ширатқыш
көбелектердің қыстап шыққан
қуыршақтарын және кенелерді
құрту үшін жүзімнің сидам
сабақтарын (штамбы) және оның
тарамдарын ескі қабықтарынан
тазарту. Одан соң оларды
гюхарадтың 5%, э.к. (0,2-0,3л/га);
золон35%,э.к. (1,0-2,8л/га) бүркіп
өңдеу.
3. Жүзім шоғының жапырақ ширатқышы – Polychrosis botrana Schiff.
Lepidoptera – қабыршақ қанаттылар отряды, Totrricidae – жапырақ ширатқыш көбелектер
тұқымдасы.
3. Жүзім шоғының жапырақ
ширатқышы – Polychrosis botrana
Schiff.
Көбелек қанаттарының өрісі 11-13 мм.
Алдыңғы қанаттары ортасында әртүрлі
жіңішке сызықтар мен аспа бау тәрізді
жалпақ жолағы бар қоңырқай сарғыш, ал
артқы қанаттары сұр түсті болады.
Жұмыртқасы жарты шар тәрізді, түсі
жартылай мөлдір, сарғылт келеді.
Жұлдызқұрттарының ұзындығы 10-12
мм, аяқтарының саны 16, жалпы түсі ақ
немесе сары, арқасы бозғылт-жасыл
және көкірек қалқаншасы сарғылт-
қоңыр болады. Қуыршағының ұзындығы
5-6 мм, түсі жасыл реңді қоңыр, ең
соңғы бунағы ілмек тәрізді
қылшықтармен жабдықталған.
Күресу шаралары. Экономикалық
зияндылық шегі 100 жүзім
шоғырында 4-6 жұмыртқа немесе
жұлдызқұрт кездессе
инсектицидтерді қолдану
«Тізімге…» бестселлер 10%, 0,24-
0,36г/л; пикет к.э 0,24-0,36г/л;
петра 5% к.э, 0,2-0,3г/л; фастак,
10% м.с.с.к, 0,2-0,3г/л осы
препраттарды сәйкес жүзеге
асырылады.
3. Екі ұрпақты жапырақ
ширатқыш – Eupoecilia
ambiguella Hb.
Көбелектің қанаттарының
өрісі 13-15 мм, алдыңғы
қанаттары трапеция тәрізді
күңгірт жолағы бар сары
түсті болады.
Жұлдызқұрттарының
ұзындығы 12 мм жетеді.
Жалпы түсі алғашында
жасылдау, одан соң дами келе
қоңырқай қызыл, басы мен
арқа қалқаншасы жылтыр
қара болады.
Зиянкес жылына 2 ұрпақ береді. Ақ түсті
пілләға оранған қуыршақ күйінде әр түрлі
ағаштардың қабығының астында және
тағы басқа таса жерлерде қыстайды.
Жұмыртқаларын ерте көктемде гүл
шоғына салады.
Күресу шаралары
Жүзім шоғының жапырақ ширатқышы
сияқты, бұл зиянкеске қарсы да аталған
шараларды қолдануға болады. Экономикалық
зияндылық шегі 100 жүзім шоғырында 5-6
жұмыртқа немесе жұлдызқұрт кездессе
инсектицидтерді қолдану «Тізімге…» апполо
50% 0,24-0,36 л/га; золон 35% э.к., 1-2,8 л/га;
каратэ 050, э.к., 0,2-0,3 л/га; ниссоран 10% с.п.,
0,24-0,36 л/га; омайт 57% э.к., 1,2-1,8 л/га осы
препараттарды сәйкес жүзеге асырылады.
4.Жүзім ұнды сымыры
(Planococcus citri Ris)
Ұзындығы 3,5–4 мм
болатын үлкен аналық
сопақ пішіндес, сарғыш-
қоңыр түстес болады.
Арқасында қара жолақ
жүргізілген, ал жанында
34 қалың қылшықтар
болады. Дене аяғында
екі ұзын құйрықты жіп
бар. Барлық дене
балауыз бөлінділер
секілді ақ ұнтақты
үлпілдікпен
көмкерілген. Аталықтар
сирек ұшырасады.
Жұмыртқасы майда,
дернәсілдері
үлкендерге ұқсас
болып, кіші көлемімен
ерекшеленеді
Құрт бүлдірген өркендер дами алмайды,
жапырақтар түсіп, жүзім шоқтары бүріседі,
өнімділік бірден азаяды.

Нәтижесінде жеміс сапасы нашарлап, өсімдіктің
тыныс алуы мен фотосинтезі әлсірейді

Дернәсілдер қыстайды және аналықтар кейбір
ғана жағдайда қалдырылған түбірден шығады.
Ерте көктемде күннің жылуымен құрт
қозғалады да, көп жылдық өркендер мен сүрек
түбірлерінен қоректене бастайды.
3.
Таралуы

2. Жүзім шоғының 3. Екі ұрпақты 4. Жүзім
1. Жүзімнің беріш
жапырақ жапырақ филлоксерасы –
кенесі – Eriophyes
ширатқышы – ширатқыш – Viteus vitifolli Fitch.
vitis Pgst.
Polychrosis botrana Eupoecilia Зиянкес Молдава,
Жүзім өсірілетін Украина, Солтүстік
Schiff. ambiguella Hb.
аймақтардың және Күңгей
Қазақстанның Қазақстанда
барлығында Кавказда таралған.
оңтүстік және Шымкент, Жамбыл
таралған.
оңтүстік облыстарында кең
шығысында таралған.
таралған.
Күресу шаралары
1. Қыс мезгілі мен ерте көктемде жабылмаған жүзімдіктерде
өліп қалған түбірлерден бүлінген зиянкес түптердің
сидамдары мен салалы бұтақтарды, өркендерді тазалау.
2. Ерте көктемде ашылмаған бүршіктерді (30–60 кг/га) 40%-
дық ДНОК. (10– 20 кг/га), 60%)-дық нитрафен сұйығымен
немесе эмул. препараттарымен № 30 (12–37 л/га) шашу қажет.
Жаз мезгілінде дернәсілдердің жаппай пайда болуымен мына
инсектицидтердің бірімен жүзімдіктерді тазалау жұмыстарын
жүргізу керек: 50%-дің к. э. карбофоса (1–2,6 л/га), 50%-ды к.
э. трихлорметафоса–3 (1,2–4 л/га), 50%-ық к. э.
3. Осымен байланысты құрт отырғызатын материалдармен
таралады, карантиндік тәртіптерді қатаң сақтау қажет.
4.Бақшалы немесе саяжайлардағы жүзімдіктерді 10%-дық к. э.
трихлорметафос–3 (50–100 г 10 л суға), 10%–дық к. э. және с.
н. карбофос (75–90 г) тазалау жұмыстарын жүргізу
ұсынылады.
Күресу шаралары

Ерте көктемде бүршік жарылмай тұрғанда жапырақ ширатқыш
көбелектердің қыстап шыққан қуыршақтарын және кенелерді
құрту үшін жүзімнің сидам сабақтарын (штамбы) және оның
тарамдарын ескі қабықтарынан тазарту. Одан соң оларды
гюхарадтың 5%, э.к. (0,2-0,3л/га); золон35%,э.к. (1,0-2,8л/га)
бүркіп өңдеу.Жапырақ ширатқыш көбелектердің
жұлдызқұртарына қарсы көбінесе Оңтүстік Қазақстанда жүзім
бұталарын бірнеше рет бүркуге тура келеді: көктемде жүзім
гүлдемей тұрған кезде (бірінші ұрпаққа қарсы) жидектер өсіп келе
жатқан кезде (екінші ұрпаққа қарсы), және жидектер пісер кезде
(үшініші ұрпаққа қарсы). Бүрку ішін мына препараттардың
біреуін қолдануға болады: золон 35% э.к (1,0-2,8 л/га), борей, с.к.
(0,3л/га); бестселлер 10%, э.к. (0,24-0,36л/га), димилин 48% с.к.
(0,05-0,1л/га); комбат 550 э.к. (0,3-0,5л/га).
Күресу шаралары

Золон зиянкестің бірінші және екінші ұрпақтарына қарсы
қолданылады. Ал көрсетілген препараттардың басқаларын өнімді
жинау мерзіміне 40 күн қалғанға дейін пайдалануға болады.
Жүзім плантацияларында филлоксерамен күресу шаралары
мынадай 3 зона бойынша дифференцияланады: 1-филлоксера жоқ
зона, 2-филлоксера бірен-саран таралған зона, 3-филлоксера
мекендеген зона. Филлоксера жоқ зонада (мысалы, Қазақстанда)
жаңа плантация жасауда және ескі плпнтацияларды жөндеуде
филлоксераның жапырақпен қоректенетін түрі дами алмайтын
сорттарын пайдалану, сонымен қатар карантин дәрежесін
бұлжытпай орындау керек.
Пайдаланған әдебиеттер
тізімі
1.Искендирова Р.Ә. Ауылшаруашылық энтомологиясы,
Алматы, «Әрекет-Принт», 2019. -252б
2. Искендирова Р.А., Ауылшаруашылық энтомологиясы.
Алматы, Айтұмар 2021.-248б
3. Искендирова, Р.Ә. Ауылшаруашылық дақылдарының
зиянкестері оқу құралы / Алматы: ҚазҰАУ. Айтұмар, 2017.- 242
б.
4. А.Ж. Агибаев, А.К. Тулеева, З.Ш. Сулейменова.
Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан
қорғау: оқу құралы / ҚазҰАУ; Алматы: Нур-Принт, 2014.- 163 б.
5. Искендирова, Р.Ә. Өсімдікті биологиялық қорғау оқу құралы
/ Алматы: Эпиграф, 2017.- 444
6. Қазақстан Республикасы аумағында қолдануға рұқсат
етiлген пестицидтердiң (улыхимикаттардың), 2013 – 2023
жылдарға арналған Тiзiмi. 2013ж
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Органикалық ауыл шаруашылығ ының әдістері

Қазақстан Республикасы аумағына таралмаған карантинді зиянкестер

Агротехникалық күрес

Көкөніс дақылдары

Ақ қауданды капутаны көшетсіз әдіспен өсіру

Капуста зиянкестері мен аурулары, олармен күрес шаралары

Жеміс - жидек дақылдарының зиянкестеріне сипаттама

Егістіктегі арамшөптермен күресу шаралары

Пияз шыбыны: биологиясы, зиянды фазасы, таралуы,есептеу әдістемесі

Орман Зиянкестері және олармен күресу тәсілдері

Пәндер