Тәжікстанның теміржол саласы

Презентация қосу

Тақырып: Гидрометеорологиялық ақпараттың экономикалық
тиімділігін балық, темір жол және көлік саласында анықтау және негізгі
ережелерін меңгеру.
(Тәжікстан Республикасы)
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
А) Тәжікістандағы гидрометеорологиялық ақпараттың экономикалық тиімділігі
темір жол саласында анықтау және меңгеру
Б) Тәжікістанда көлік саласында анықтау және меңгеру
В) Балық шаруашылық саласында анықтау және меңгеру
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Ақпараттық өнім ретінде ауа-райының болжамдары өнімнің барлық қасиеттеріне
ие және сұраныс бойынша Тәжікстан Республикасында жетекші орындардың бірін
алады.
Гидрометеорологиялық ақпаратты мақсатты
пайдалануды айқындайтын экономикалық
әсерлер бастапқыда шығындармен
(метеорологиялық себептер бойынша
шығындармен), алдын алу шараларына
арналған шығындармен және тұтынушы
алатын пайдамен (кіріспен немесе
үнемдеумен) айқындалады.
Экономикалық тиімділік – кәсіпорынның
қаржылық қызметінің жалпылама көрсеткіші.
Шаруашылықты жүргізудің түпкілікті
нәтижелерін пайдадан гөрі неғұрлым толық
сипаттайды, өйткені оның шамасы
нәтижеліліктің қолда бар және
пайдаланылған ресурстармен арақатынасын Салалар бойынша негізгі келсім
көрсетеді. шарттары
Тәжікстанның теміржол саласы

Тәжікстан темір жолдарының жалпы ұзындығы 960,6 км
құрайды, оның ішінде 684,8 км басты жолдар, 75,6 км
кірме жолдар және 200,2 км станциялық жолдар. Қос
жолды учаскелердің ұзындығы тек 61,5 км құрайды[1].
Темір жолдар бір желіге біріктірілмеген. Олар кеңес
заманында Орталық Азиядағы бірыңғай теміржол
желісінің бөлігі болған үш бөлек учаскеден тұрады.
Жолдың ені-1520 мм. осы үш бөлім:
• Солтүстік учаскесі: Ферғана және Әндіжан
облыстарын ұзындығы 109 км Өзбекстанның Жизақ және
Самарқанд облыстарымен байланыстыратын желі.;
• орталық учаске Вахдат пен Душанбені Пахтаабадпен
байланыстырады және Өзбекстанның Сурхандария
облысымен ұзындығы 89 км;
• оңтүстік учаскесі: 1999 жылы салынған ұзындығы
296 км хошади – Куляб темір жолы[1].

Тәжікстан мемлекетінің темір жол картасы[1].
Тәжікістандағы гидрометеорологиялық ақпараттың
экономикалық тиімділігі теміржол саласында анықтау
Теміржол көлігінің жұмысына ауа
температурасы үлкен әсер етеді.
Сондықтан теміржол саласы үшін
гидрометеорологиялық болжамдарды
пайдаланудың экономикалық
тиімділігіне күтілетін қауіпті
гидрометеорологиялық құбылыстар
кезінде қорғау шараларын алдын ала
қолданысқа енгізу есебінен қол
жеткізіледі. Нәтижесінде тоқтап қалу
қысқарады, тасымалдау кестесі
сақталады, жүк айналымы көлемі, тез
бұзылатын жүктердің бағыты өзгереді.
Ауа-райын ескере отырып, ауа-райы
қолайсыз аймақта жүретін пойыздардың
қосымша вагондарын көбейту арқылы
пайда табуға болады[1].
[1]
Тәжікістан Республикасында теміржол көлігіне жедел метеорологиялық
қызмет көрсету мыналарды қамтиды:

• Қызмет көрсетілетін темір жол бойынша ауа райының ағымдағы жағдайы туралы
1 тұрақты метеорологиялық ақпарат;

• Бүкіл аумақ бойынша және жолдың жекелеген учаскелері бойынша ауа райының
2 жартылай тәуліктік және тәуліктік болжамдары;

• Қауіпті гидрометеорологиялық құбылыстар пайда болу аймағын, оның басталу
уақыты мен қарқындылығын көрсете отырып, кем дегенде 4-6 сағаттық дауыл
3 туралы ескерту;

• 3-7 тәулікке, айға ауа райы болжамы -басшылыққа болашақ жұмысының сипатын
жоспарлауға, диспетчерлерге-поездарды қалыптастырудың жоларалық жоспарын
4 өзгертуге, тауар поездарының қозғалыс маршруттарын өзгертуге мүмкіндік береді.

Ауа-райының қолайсыз аймақтарына баратын жолаушылар пойыздарына қосымша вагондар
бекітіледі, тез бұзылатын жүктерге бағыттар таңдалады және т.б. іс- шаралар қолданылады!
[1]
Тәжікістан Республикасының көлік саласы
Тәжікстан Республикасының көлік кешеніне
теміржол, автомобиль және әуе көлігі
кәсіпорындары кіреді. 2015 жылы ЖӨӨ
құрылымындағы көлік пен коммуникацияның
үлесі 13,2% құрады. Республика негізгі
еуразиялық көлік ағындарынан алыс
орналасқан. Тәжікстан Республикасы Көлік
министрлігінің ресми статистикасы бойынша
2015 жылдың басындағы жағдай бойынша
республикадағы автомобиль жолдарының
жалпы ұзындығы 33 мың км құрады[3].
Тәжікстан стратегиялық тұрғыдан Орталық
Азияда орналасқандығына байланысты, бұл
елдің Қытай Халық Республикасы, Ресей
Федерациясы, Оңтүстік Азия және Таяу Шығыс
сияқты елдер мен аймақтар арасында
коммерциялық тасымалдау үшін маңызды
транзиттік аймақ ретінде қызмет етуіне
мүмкіндік береді. Бірақ көлік
инфрақұрылымындағы олқылықтар сауданы
қиындатады[3].
Күнделікті жедел жағдайларда Автомобиль көлігіне
келесі метеорологиялық ақпарат қажет:

Ағымдағы ауа райы туралы нақты деректер;

Қауіпті гидрометеорологиялық құбылыстар және Метеорологиялық
құбылыстар кешені туралы ескертулер;

Қала бойынша және автотрассалар бойынша жарты тәуліктік және
тәуліктік болжамдар;

Болжамдар бойынша кеңес беру және нақтылау.

[3]
Тәжікістандағы гидрометеорологиялық ақпараттың
экономикалық тиімділігі автокөлік саласында анықтау

Автокөлікті
Қаладағы және трассалардағы Ауа райы болжамы Автосервис
гидрометеорологиялық
қар, боран, көктайғақ және экономикасында ғана емес,
қамтамасыз етуде жүктерді
көктайғақ туралы алдын ала қозғалыс қауіпсіздігін
халықаралық трассалар бойынша
ескертулер жүргізушілер мен қамтамасыз етеді және ДТП
тасымалдауға, кен мен
жолаушылардың жолда ұзақ санын азайтады. Сонымен, ірі
жыныстарды ашық карьерлерде
кідіруіне жол бермеу үшін автобазаларда, автопарктерде
тасымалдауға, қысқы жерлерде
мамандандырылған техниканы жүргізушілерді ауа-райы туралы
жүктерді тасымалдауға ерекше
уақтылы қосуға мүмкіндік береді. хабардар ететін сигналдық
көңіл бөлінеді. Әрбір жеке
Ал кейбір жағдайларда- табло бар. Қауіпті
жағдайда метеорологиялық
жүргізушілер мен машиналарды гидрометеорологиялық
қамтамасыз етудің арнайы
"жақсы" ауа райы бар бағыттарға құбылыстар кезінде рейс
бағдарламасы әзірленеді, ол
жібере отырып, көліктің бөлінуін жүргізушілеріне арнайы
шарттық келісімдерге енгізіледі.
жедел өзгерту қажет. Рейстер нұсқама беріледі, жол
Бұл ретте ауа райының
кенеттен тоқтатылған кезде парақтарына белгі қойылады,
болжанатын құбылыстарының
жүргізушілер тоқтап қалады, ал ЖПҚ (жол-бекет қызметі)
алдын ала болуы және таңдалған
автошаруашылық шығынға тарапынан қозғалысты бақылау
метеорологиялық шамаларды
ұшырайды. күшейтіледі.
болжау жиілігі белгіленеді.
[4]
Тәжікістан балық шаруашылғы

Тәжікстанда өсірілетін балық түрлеріне сазан, күміс сазан, сазан және форель жатады. Қаңтар-наурыз
айларында Тәжікстан 584 тонна балық өндірді. Ол негізінен жергілікті базарларға кетеді. Тәжікстанда өткен жылы
балық аулау 2018 жылмен салыстырғанда 670 тоннаға өсті: 2019 жылы республикада ауланған балықтың жалпы
көлемі 2 мың 750 тоннаны құрады. Бір жыл бұрын елде 2 мың 80 тонна балық ауланған болатын. Негізінен
балықтар Хатлон облысының (2,2 мың тоннадан астам), Соғды облысының (370 тонна), Вахдат қаласының (57
тонна), ВАБА (48 тонна) шаруашылықтарында ауланады. Тәжікстанның су айдындарында қазіргі кезде 12
тұқымдас балықтардың 52 түрі мекендейді[6].
Тәжікістандағы гидрометеорологиялық ақпараттың
экономикалық тиімділігі балық шаруашылығы саласында
анықтау
Дәл болжам балық аулау кемелерін тиімді әрі
Балық кәсіпшілігін гидрометеорологиялық өнімді пайдалануға мүмкіндік береді.
қамтамасыз ету мыналарды қамтиды: Синоптик өндірістік жағдайға байланысты
- жағалаудағы аудандардағы теңіздің теңіздің жекелеген учаскелері бойынша
ағымдағы жағдайы туралы тұрақты ақпарат; нақты болжамдар жасау үшін аулау
- нақты кәсіпшілік аудандар мен жағалаудың ауданының ерекшелігін, кемелердің саны мен
жекелеген учаскелері үшін ауа райы орналасуын, аулау тәсілдерін жақсы білуі
болжамдары; тиіс. Синоптикалық топтың басшысы ай
- қауіпті толқулар мен мұз жағдайлары сайын ауа райы қызметі бөліміне
туралы ескертулер; Гидрометеорология және қоршаған орта
- теңіз бен ауа райының, әсіресе "кәсіпшілік мониторингі басқармасына байқалған қауіпті
ауа-райын" күтілетін жай-күйін барынша гидрометеорологиялық құбылыстар туралы
орынды пайдалану бойынша ұсынымдар»; және ауа райы болжамдарының табыстылығы
- аз тонналы балық аулау кемелері үшін туралы мәліметтерді, шығындар туралы
қарқынды мұздану аймағынан шығу деректерді (қажет болған жағдайда) және
бағыттары туралы ұсынымдар болжамдар мен дауылды ескертулердің
экономикалық әсері туралы хабарлайды.
[5]
◦ Гидрометеорологиялық ақпарат қызметін көрсету әдісі қатты дауылдар мен мұз
жағдайына байланысты шығындарды азайтуға және қолайлы ауа-райын тиімді
және тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Жедел синоптикалық топ ауа
райының және теңіздің ағымдағы жағдайы туралы ақпарат береді, кәсіпшілік
акваториясы бойынша тәулігіне ауа райының болжамдарын жасайды, Қауіпті
гидрометеорологиялық құбылыстар туралы ескертулер, сондай-ақ
гидрометеорологиялық жағдайларға консультациялар мен шолулар береді.
Балық аулау жұмысының ерекшелігі теңіздегі үнемі өзгеріп тұратын ауа-
райында жүзеге асырылады, оның параметрлері көбінесе сыни мәндерге жетеді.
Мұндай ауа-райы жағдайлары жұмысты тоқтатуды және қауіпсіз аймаққа
баруды талап етеді; яғни теңіз өнімдерін өндіру ауа-райына тікелей байланысты.
Тұман дауыл жел, толқу, кемелердің мұздануы, мұз жағдайы теңізде жүзу
қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қызметтен, сондай-ақ бүкіл маршрут бойынша
ауа райын болжау қызметінен жоғары жеделдікті талап етеді[5].
Тәжікістанда су ресурстарын пайдалану
1990 1995 1999 2000 2001 2002
Алынған су 13662 12909 13168 13379 13152 10700
Қолданылған су 12046 11874 11043 10197 9938 8816
Секторлар
бойынша суды
тұтыну

Суару 9895 9639 9060 8676 8708 7468
Өнеркәсіп 594 944 922 535 454 525
Қалаларды сумен 485 612 432 384 234 383
жабдықтау
Ауыл 696 659 608 602 533 440
аймақтарын
сумен жабдықтау

Балық 2 0 0 0 0 0
шаруашылығы
Басқа 374 20 21 0 9 0
пайдаланушылар

[2]
Қорытынды
Қорытындылай келе, гидрометеорологиялық ақпараттың
экономикалық тиімділігін балық, темір жол және көлік саласында
анықтау Тәжікістан Республикасында маңызға ие болып табылады.
Атап өткеніміздей елдегі гидрометеорологиялық жағдайды білу
арқылы өнеркәсіпті оңтайлы, шығынсыз жүргізуге болады. Елдегі
гидрометеорологиялық жағдайды біле отырып автокөліктің
қозғалысын жақсартуымызға және де басқа да елдермен жүк
тасымалдауын қауіпсіз және жылдам жеткізуді қаматамыз ете алады
және де балық шаруашылығының дамуына ыңғайлы жағдайды
қарастыра алады. Теміржол саласы үшін гидрометеорологиялық
болжамдарды пайдаланудың экономикалық тиімділігіне күтілетін
қауіпті гидрометеорологиялық құбылыстар кезінде қорғау шараларын
алдын ала қолданысқа енгізу есебінен қол жеткізе алады.
Пайдаланған әдебиеттер
1. http://www.traceca-org.org/fileadmin/fm-dam/TAREP/65ta/Master_Plan/MPA9.1TJRU.pdf
2. http://life.ansor.info/transport_tajikistan/
3. https://www.tajik-gateway.org/wp/transport-tadzhikistana/
4. Таджикистан в цифрах, 2015. Агентство по статистике при Президенте Республики
Таджикистан, Душанбе, 2015
5. https://www.asiaplustj.info/news/tajikistan/economic/20190204/goskomimutshestvo-prodast-
ribovodcheskoe-hozyaistvo-s-50-letnei-istoriei-na-yuge-tadzhikistana
6. https://tj.sputniknews.ru/economy/20200421/1031107086/Tajikistan-razvedenie-ryba.html

Ұқсас жұмыстар

ТӘЖІКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

Темір жол көлігінің логистикалық - инфрақұрылымының даму жолдары

Көлік және байланыс географиясы тақырыбын қайталау

Басқару жүйесін жетілдіру және нарықтық экономика жағдайындағы көлік жүйесін мемлекеттік реттеу

Жолаушылар тасымалы

Станцияаралық байланысты ұйымдастыратын структуралық сұлбасы

Екіншілік желі

ЦИФРЛЫ ТАРАТУ ЖҮЙЕЛЕРІН ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ

Жаңа дәуірдің кемел келбеті

Теміржол габариттері

Пәндер