Каспий бассейнінің порттары арасындағы контейнерлік тасымалдар көлемін арттыру және жүктердің жаңа түрлерін тарту

Тақырыбы: Маңғыстау облысы мысалында су көлігі саласын қарастыру

Бүгінгі таңда Ақтау портынан біздің көрші мемлекеттердің порттары арқылы әлемнің кез келген нүктесіне жүк жіберуге болады. Порт - басты, құрғақ жүктерді, мұнай мен астықты толық тиеп жөнелтуді қамтамасыз ететін көп функциялы заманауи кешен. Темір жолдар мен автомобиль трассалары осында түйіседі. Жалпы, Ақтау порты өзінің техникалық параметрлері бойынша халықаралық стандарттарға толық сәйкес келеді. Порттың су айдыны қауіпсіз тұрақ, кемелерге жан-жақты қызмет көрсету және жүк операциялары үшін арнайы жабдықталған. [1]

Порттың өткізу қабілеті 16, 5 млн тоннаны құрайды. Жоғары интеграцияланған экономика және халықаралық бағдарларды қайта бағдарлау жағдайында Ақтау порты транзиттік тасымалды дамытуға бағыт алды. Теңіз инфрақұрылымын дамыту мен өңірдегі жүк айналымын ұлғайтудың негізгі басымдықтарының бірі Каспий бассейнінің порттары арасындағы контейнерлік тасымалдар көлемін арттыру және жүктердің жаңа түрлерін тарту. Қазіргі уақытта Қазақстан, Қытай, Оңтүстік-Шығыс және Орталық Азия, Түркия және Оңтүстік Еуропа елдері арасындағы жүк тасымалын қамтамасыз етуге бағытталған Транскаспий халықаралық көлік маршрутын (ТХКМ) дамытуға көп көңіл бөлінуде. «Нұрлы жол» бағдарламасын және Қазақстанның транзиттік стратегиясын дамытудың нәтижесінде Ақтау портына айтарлықтай транзиттік жүктерді тартуға мүмкіндік беретін көлік бағыттары жасалды[1]

Маңғыстау облысының аумағы арқылы: Шығыс Европаны Орта Азия мен Солтүстік Европамен, парсы шығанағы елдерімен байланыстыратын ТРАСЕКА и «Север-Юг» екі халықаралық көліктер дәлізі өтеді. «Ақтау халықаралық теңіз сауда порты» РМК кеңейту жобасын жүзеге асыру мақсатында солтүстік бағытта толқын тегеуірінін бәсеңдетуші имараттарды салушы «Мобелекс Ойл Терминал» ЖШС бас мердігері жұмыстар жүргізді. Болашақ порттың төңірегінің түбін тереңдету жұмыстарының жобасы жасалып, келісіуге жіберілді. [2]

Облыс әкімдігі көрсетілген қаулыны іске асыру, сондай-ақ жоғары тасымал әлеуетін қолдану мақсатында, еліміздің Үкіметіне «Ақтау теңіз порты» аумағы шегінде арнай экономикалық аймақ статусын бере отырып, мультимодалдық көліктік-логистикалық орталық құру туралы ұсыныс берген болатын.

Ақтау теңіз портын кеңейту жоспары бойынша 2009 жылға гидро имараттар кешені бар жаңа айлақ салу көзделуде, оның ішінде 4 мұнай құю, 2- контейнерлік, 2 әмбебап құрғақ жүк айлағы, сондай-ақ экологиялық, шекара қызметі, флотқа арналаған айлақтар болады. Бұл Ақтау портында жүк аударып-тиеуді 11, 5 млн. тоннаға дейін арттыруға мүмкіндік береді. [2]

Ақтау порты - осы бағыттағы маңызды түйіндердің бірі. Маршруттың әлеуеті өте жоғары - жылына 300 мың контейнерге дейін. Сондықтан Қазақстанда Солтүстік теңіз терминалы мен Құрық порты қосымша құрылды. Ақтау порты да жаңа мамандандырылған техника сатып алу арқылы осы көлемдерге белсене дайындалуда. [3]

Бүгінгі таңда порттың сыйымдылығы жылына 40 мыңға дейін контейнерді қабылдауға және өңдеуге мүмкіндік береді, бірақ стратегиялық мақсаттары әлдеқайда жоғары - 75-100 мың контейнер. Қазіргі уақытта Құрық портының паром кешені заманауи инфрақұрылым нысандарымен жабдықталған. Порттың жобалық қуаты жылына 6 млн тонна жүкті құрайды. Порттың одан әрі дамуы әмбебап айлақтың құрылысын және габаритті емес және басқа да жүктерді ауыстырып тиеу үшін кран орнатуды көздейді. Порт жұмыс істей бастағаннан бері 1128 кеме өңделді, жүктерді ауыстырып тиеу 3, 7 млн тоннадан астам жүктерді құрайды. 2019 жылдың тоғыз айында 1 млн 62 мың тоннаға жуық түрлі жүк өңделді, оның 600 мың тоннасы импорт бағытында, 463 мың тоннасы экспорт бағытында. [3]

Маңғыстау облысының даму жоспарына мыналар кіреді: Ақтау қаласында кеме жасау және кеме жөндеу зауытын салу, Қарақиян ауданының Құрық елді мекеніндегі паромдар кешені, Бейнеу, Ақтау қалаларында көлік-логистикалық орталықтардың құрылысы, Болашақ халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығы (Түрікменстанмен шекара), авиациялық өндіріс құру авиациялық технологиялар мен жабдықтар өндірісі және AISCP-ді солтүстік бағытта кеңейту кешені. [3]

Транскаспий бағытындағы халықаралық Ақтау теңіз портының келешегін атап өткен жөн. TPACEKA еуразиялық мультимодальдық көлік дәлізінің бастамасымен біздің елдің транзиттік ресурсын жақсартуға мүмкіндік беретін Silk Wind жобасы іске қосылуда. Бұл жоба ТРАСЕКА-ға мүше төрт елдің: Қазақстан, Әзірбайжан, Грузия және Түркия - күштерін біріктіру және Достық / Алтынкөл - Жезқазған маршруты - Ақтау порты - Баку - Тбилиси - Карс порты бойынша Silk Wind блок пойызының бірлескен ұйымы. [3]

Баутино теңіз порты Түпқараған ауданы, Баутино ауылында орналасқан және «Ақтау халықаралық теңіз сауда порты» Республикалық мемлекеттік кәсіпорнының филиалы ретінде кіреді және «Ақтау халықаралық теңіз сауда порты», «Баутино» сауда теңіз порты »республикалық мемлекеттік кәсіпорнының жүк ауданы деп аталады. Аджип ККО әскери-теңіз базасы мен «Geo Energi Group» ЖШС базасы (13 кемеден тұрады) орналасқан. 2005 жылы «TenizService» ЖШС базасы пайдалануға берілді, қазіргі кезде ол Каспий аймағында Қазақстанның теңіздегі мұнай операцияларын қолдаудың негізгі базаларының бірі болып табылады. Түпқараған шығанағының оңтүстік-шығыс бөлігіндегі «Балықшы» ЖШС тірек базасы шағын кемелерге қызмет көрсетеді. [3]

Қазіргі уақытта Құрық портының паром кешені арқылы қазақстандық астық, көмір, мұнай өнімдері, тыңайтқыштар, химикаттар жіберіледі. Импортты азық-түлік, өнеркәсіптік жабдық, құрылыс материалдары және басқа да жүктер қамтиды. Порт арқылы транзитпен түрлі жабдықтар, электроника, тоқыма, химия саласының өнімдері, металл бұйымдары және тағы басқалары өтеді.

Жалпы, порттың теміржол және автомобиль инфрақұрылымдары Құрық порты арқылы өтетін жүктердің барлық түрлерін Әзербайжан мен Грузия арқылы Түркияға және Шығыс Еуропа елдеріне экспорт/импорт үшін әрі қарай жіберу үшін қабылдауға және қызмет етуге толық дайын. Теміржол терминалының өткізу қабілеті жылына 4, 1 млн тоннаны, ал автомобиль терминалы жылына 1, 9 млн тоннаны құрайды. Теміржол және автомобиль айлақтары бір уақытта 4 паромды немесе тәулігіне 8 паромды өңдеуді қамтамасыз етеді. Порттың жобалық қуаттылығынан жүктеме 27-30% құрайды, [3]