Өскемен қаласының салалық құрылымы

СӨЖ

Мазмұны

Кіріспе

Негізгі бөлім

2. 1 Қала өндірісі

2. 2 Өскемен қаласының салалық құрылымы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Өскемен қаласы-Шығыс Қазақстан облысының өнеркәсіптік, мәдени және әкімшілік орталығы.

1720 жылы негізі қаланған, Қазақстанның солтүстік-шығысында Ертіс пен Үлбі өзендерінің қосылуында орналасқан және 54, 4 мың га аумақты алып жатыр.

Қала халқы 346 мың адамды құрайды, оның ішінде: 334, 2 мың адам - қалалық, 11, 8 мың адам - ауылдық.

Базалық сала түсті металлургия болып табылады, ол облыстағы және қаладағы экономиканың жағдайын анықтайды. Түсті металлургия кәсіпорындары қатарында "Үлбі металлургия зауыты", "Өскемен титан-магний комбинаты" акционерлік қоғамдары, "Қазмырыш"ЖШС бар.

Өскемен қаласының аумағында базалық салалармен ұсынылған көпсалалы индустриялық кешен қалыптасты

Өндірістің 18 түрі, оның ішінде:

ауыл, орман және балық шаруашылығы - 0, 25; %,

өнеркәсіп-30, 5; %,

құрылыс-7, 7; %,

көтерме және бөлшек сауда; автомобильдер мен мотоциклдерді жөндеу-7, 6; %,

Көлік және қоймалау-4, 5 - %,

қойма шаруашылығы және қосалқы көлік қызметі - 2, 8; %,

пошта және курьерлік қызмет - 0, 5; %,

тұру және тамақтану бойынша қызметтер - 1, 5; %,

Ақпарат және байланыс - 3, 5%,

қаржы және сақтандыру қызметі - 3, 3; %,

жылжымайтын мүлікпен операциялар-0, 7; %,

кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет-2, 8; %,

әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет - 2, 9; %,

мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру - 14, 7; %,

білім беру - 12, 4%,

Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер - 8, 8%,

өнер, ойын-сауық және демалыс - 1, 3%,

өзге де қызмет түрлерін ұсыну-1, 2%.

2019 жылы өнеркәсіп өндірісінің көлемі қолданыстағы бағаларда 221, 8 млрд. теңгені құрады, бұл 2017 жылғы деңгейге қарағанда 91, 3% - ды құрады.

2019 жылы нақты көлем индексі - 98, 2%.

2017-2019 жылдар аралығында өнеркәсіпте 1496 жаңа жұмыс орны құрылды.

металлургия саласы

Базалық сала металлургия саласы болып табылады, ол перспективада да өзекті болып қала береді. Өскемен облыстағы қорғасын (облыстағы қорғасын өндірісінің жалпы көлеміндегі 99, 6%), өңделмеген мырыш (63, 3%), қара мыс (100%), тазартылған алтын мен күміс (100%) негізгі өндірушілердің бірі, титан, магний, тантал, АЭС үшін отынның жалғыз өндірушісі болып табылады.

Металлургияда өндірістің өсу қарқынының төмендеуінің объективті себептері бар және металдардың әлемдік бағасына тікелей тәуелді.

Саланың ірі кәсіпорындары "Қазмырыш" ЖШС, "Өскемен титан-магний комбинаты" АҚ, "Үлбі металлургия зауыты"АҚ болып табылады.

2019 жылы өндіріс көлемі 136, 1 млрд. теңгені құрады, бұл 2017 жылғы көлем деңгейімен салыстырғанда 14, 7% - ға аз. 2019 жылы өнеркәсіп өнімінің нақты көлем индексі 92, 2% - ды құрады.

2017

2018

2019

Машина жасау кешені

Қаланың машина жасау кешеніне "Азия Авто", "Востокмашзавод", "Өскемен арматура зауыты", "Өскемен конденсатор зауыты", "Машзавод" ЖШС, "Гидросталь" ЖШС, "Кэмонт"АҚ акционерлік қоғамдары кіреді.

Өнеркәсіп өнімінің көлемі 2019 жылы - 26, 2 млрд. теңгені құрады, бұл 2017 жылғы деңгеймен салыстырғанда 12, 4% - ға аз.

2019 жылы машина жасауда өндірістің нақты көлем индексі 85, 0% - ды құрады.

Өндіріс көлемінің төмендеуінің негізгі себептері болып табылады:

- жабдықтың тозуының жоғары деңгейі;

- шығарылатын өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің салыстырмалы түрде төмен болуы;

- саланың төмен инвестициялық тартымдылығы және айналым қаражатының тұрақты тапшылығы.

Химия өнеркәсібі

Химия өнеркәсібінде өндіріс көлемі 2019 жылы - 907, 0 млн. теңгені құрады. Кіші саланың негізгі кәсіпорындары: "Қазмырыш" ЖШС, "Үлбафторкомплекс" ЖШС, "Лик ЗПКИ"ЖШС

Полимерлер негізіндегі бояулар мен лактарды шығару 23, 8% - ға

моногидраттағы күкірт қышқылын шығару 6, 9% - ға

балқытқыш қышқылды шығару 2, 5% - ға ұлғайды

Сонымен қатар, көмірқышқыл газының өндірісі 25, 7% - ға, күкірт қышқылы 48, 6% - ға төмендеді. Жалпы төмендеу түсті металдар өндірісінің төмендеуімен байланысты.

2018

2019

2017

Ағаш өңдеу саласы

Сүрек өңдеу, одан бұйымдар өндіру саласында өндіріс көлемі 2019 жылы 408, 4 млн. теңгені құрады, бұл 2017 жылғы деңгеймен салыстырғанда 36, 3% - ға артық. 2019 жылы нақты көлем индексі -89, 7% - ды құрады.

Облыс орталығының Ағаш өңдеу саласы "Иртыштрансойл" ЖШС, "УК мебельный комбинат" ЖШС екі орта кәсіпорындарымен және үй құрылысына, терезе және есік блоктарына,

жиһазға арналған кесілген ағаш

материалдарын, дайындамаларды,

дөңгелек бөренелерді өндіруге

маманданған бірқатар шағын

кәсіпорындардан тұрады.

2018

2019

2017

"Ертістрансойл" ЖШС ағаш жаңқа тақталарын өндіру желісі пайдалануға берілді. Жобаның жалпы инвестициялық құны 540 млн. теңгені құрайды. Өндіріс қуаттылығы жылына 60 мың м3 ағаш жаңқа тақталарын құрайды.

"Титан" ПКФ неміс технологиясы бойынша қуаты 180 мың дана шыныпакеттері бар терезе блоктарын дайындайды.

Талданған кезеңде салада өндіріс көлемінің төмендеуі байқалды, негізгі себептердің арасында:

- негізінен ағаш өңдеу кәсіпорындары пайдаланатын қылқан жапырақты ағаштарды жаппай кесуге тыйым салу;

- ағаш экспортына тыйым салу.

Тамақ өнімдерін өндіруде қолданыстағы бағаларда өндірістің нақты көлемінің индексі 2019 жылы - 15, 0 млрд. теңгені құрады, бұл 2017 жылғы деңгеймен салыстырғанда 57, 9% - ға артық.

Қалада ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеумен айналысатын 93 кәсіпорын мен шағын цех тіркелген, оның ішінде

25-нан пісіретін орын мен наубайхана

10 - кондитерлік цех

2 - макарон өнімдерін шығаратын цех

23 - ұн өнімдерін өндіретін шағын цех

7 - өсімдік майын өндіретін кәсіпорын

5 - Ет өнеркәсібі кәсіпорны

12 - ұн өнімдерін өндіретін кәсіпорын

9 - балық өңдейтін кәсіпорын.

2019 жылғы қаңтар - желтоқсанда 2018 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда

майонез және тұздықтар өндірісі 3, 3 есе,

жануарларға дайын жемшөп өндірісі 3, 2 есе,

тазартылған күнбағыс майы 90, 6%,

ет және ІҚМ субөнімдері 43, 6%,

өңделген сұйық сүт және кілегей 35, 4%,

сары май 34, 3%,

йогурт, ашытылған немесе ашытылған сүт және кілегей 28, 1%,

минералды су өндірісі 23, 3%,

кондитерлік өнімдер 13, 7 %,

ет-өсімдік консервілері 12, 9%,

жаңа піскен нан 2, 6%.

2018

2019

2017

Тоқыма және тігін өнеркәсібінде өндірілген өнім көлемі 2009 жылы 347, 4 млн. теңгені құрады, бұл 2007 жылғы деңгеймен салыстырғанда 24, 3% - ға аз.

Жеңіл өнеркәсіп "НИМЭКС-Текстиль" ЖШС (мата шығару) және "ПКФ "Рауан" ЖШС (тігін бұйымдары) сияқты кәсіпорындармен және бірқатар шағын кәсіпорындармен ұсынылады.

Тоқыма өндірісін қалпына келтіру мақсатында "НИМЭКС-Текстиль" ЖШС-нің өндірістік қызметін жандандыру қажет, бұл жылына 8, 4 млн. қума метр мата шығаруға мүмкіндік береді.

2017019

2019019

2018019

Саланың даму проблемалары:

- ішкі нарықтың жосықсыз импорттан қорғалмауы;

- айналым қаражатының жетіспеушілігі;

- тауарлардың бәсекеге қабілеттілігінің төмендігі;

- технологиялық жабдықтың төмен деңгейі;

- Екінші деңгейдегі банктердегі салыстырмалы түрде жоғары мөлшерлемелер.

Электр энергиясын, газ бен суды өндіру мен бөлуде

2019 жылы - 25, 7 млрд. теңге өнім өндірілді, бұл 2007 жылғы деңгеймен салыстырғанда 17, 9% - ға артық.

Қалада электр энергиясын, газ бен суды өндіру мен таратудың негізін энергетика және жылу энергиясы кәсіпорындары құрайды: "УК ГЭС" ЖШС, "УК ЖЭО" ЖШС, "Согра ЖЭО" ЖШС, "Водоканал"МКК.

2019 жылы электр энергиясын өндіру 2018 жылмен салыстырғанда 2% - ға азайды, жылу энергиясын өндіру 2019 жылы 2017 жылмен салыстырғанда 102, 3% - ды, табиғи суды өндіру 2017 жылмен салыстырғанда 2019 жылы 100, 8% - ды құрады.

2017019

2019019

2018019

Төмендеу себептері:

-Өскемен ГЭС Бұқтырма су қоймасы толтырылуының азаю себебінен электр энергиясын өндіруді 13, 1% - ға төмендетті;

- АЭС компаниясы кәсіпорындарының қолданыстағы энергия-жылу объектілерін жаңғырту бойынша инвестициялық міндеттемелерін орындамауы

Сонымен қатар, бүгінде электр энергиясының тапшылығы байқалуда, ол жаңа өндірістерді пайдалануға беруді ескере отырып, ұлғаятын болады, бұл өз кезегінде тарифтерге әсер етеді.

Қаланың сол жағалау бөлігін дамыту қосымша қосалқы станцияларды, электр беру желілерін салуды талап етеді. Одан әрі құрылыс салуды ескере отырып, электр энергиясымен қамтамасыз ету үшін жобалық қуатты айқындау үшін аумақтық дамуды ескере отырып, қаланы электрмен жабдықтау схемасын түзету көзделген.

Өскемен қаласының кәсіпорындарында қазақстандық қамтуды ұлғайту жөніндегі 2020 жылға арналған іс-шаралар жоспары әзірленіп, оған сәйкес қала кәсіпорындары сатып алатын өнімге мониторинг, шығарылатын өнімдегі қазақстандық қамту үлесін ұлғайту мәселесі бойынша мониторинг, қазақстандық қамту бойынша ұсыныстар әзірлеу мақсатында ҚР шегінен тыс өнім шығару үшін қажетті материалдар мен шикізатты сатып алу себептерін талдау жүргізілді. Жүргізілген жұмыс нәтижесінде қала әкімдігі Қазақстандық қамту үлесін арттыру бойынша шараларды іске асыру туралы Бас келісімге қол қойды, оған қаланың 16 ірі және орта кәсіпорындары қосылды. Олардың қатарында "ҮМЗ" АҚ, "УК конденсатор зауыты" АҚ, "Орика-Қазақстан" АҚ, "Май" АҚ, "ЭСКОР" ЖШС, "Полиус" ЖШС, "ЛИК ЗПКИ" ЖШС, "Кэмонт" АҚ және т. б. бар.

Қалада СТ-КZ сертификаттарын алған 101 кәсіпорын бар. Олардың саны 2019 жылмен салыстырғанда 67 кәсіпорынға артты.

Күшті жақтары: Меншікті материалдық-шикізат базасы. Өнімдері әлемдік нарықта сұранысқа ие металдар өндірісі бойынша жетекші компаниялар бар; өндірілетін түсті және сирек металдар негізінде қосылған құны жоғары жаңа өндірістер құру бойынша әлеуетті мүмкіндіктер бар. Сабақтас салалар тарапынан сұраныстың өсуі. Өнімді импорттаушылармен аумақтық жақындығы (Қытай, Ресей) ; Өндірілетін өнімнің жоғары деңгейі.

Әлсіз жақтары:

Қайта бөлудің жеткіліксіз жоғары деңгейі және өндірілетін тауарлардың шағын номенклатурасы.

Өнімді өндіру технологиясы энергияны және ресурстарды қажет етеді.

Ішкі нарықтың жеткіліксіз көлемі.

Білікті кадрлардың тапшылығы.

Негізгі қорларды баяу жаңарту.

Өндірісті жаңғырту үшін кәсіпорындарда айналым қаражатының жетіспеушілігі.

Мүмкіндіктер: Өнім шығару көлемін ұлғайту. Қосылған құны жоғары металл өнімдерінің үлесін ұлғайту. Кеден одағына кіруге байланысты өткізу нарығын кеңейту. Шикізат жеткізушілерге аумақтық жақындықты және төмен бөліністердің құрамдас базасын пайдалану (Қытай, Ресей) .

Қауіптер:

Машиналар, жабдықтар, механизмдер импортының айтарлықтай жоғары көлемі.

Қытай, Ресей Машина жасау саласы тарапынан жоғары бәсекелестік.

Шикізат ресурстарына бағаның төмендеуі.

Агроөнеркәсіп кешені

2017

2018

2019

Кезең ішіндегі шаруашылықтардың барлық санаттарындағы мал саны

Қаланың ауыл шаруашылығы саласы Меновное ауылдық округінде шоғырланған, онда 2020 жылғы 1 қыркүйекте 7 Ауыл шаруашылығы кәсіпорны және 60 шаруа қожалығы бар, оның ішінде 51 жұмыс істеп тұрған. Ағымдағы жылы жұмыс істеп тұрған шаруа қожалықтарының 24-і ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірумен, 9-ы мал шаруашылығымен және 18-і ауыл шаруашылығы өнімдерін аралас өндірумен айналысты.

Ірі қара малдың саны 2019 жылы 3945 басты құрады немесе 2017 жылдың деңгейіне 78, 3%,

шошқа - 7901 бас (82, 2 %)

қой мен ешкі - 4114 бас (78, 2 %)

жылқы - 642 бас (111, 7 %)

үй құстарының барлық түрлерінің 30749 басы (149, 5 %) .

Өскемен қаласының тұрғындары үшін тұтыну нормасы бойынша азық-түлік тауарларының қажеттілігі

№

Атауы

Бір адамға шаққандағы тұтынудың ұлттық нормасы кг/жыл

Мың тонна

санына

2019 жылғы нақты өндіріс мың тонна

Ұлттық бойынша қажеттілікті қамтамасыз ету. тұтыну нормасына %

Мал мен құс еті

47, 0

13, 9

1, 5

10, 8

Сүтке қайта есептелген сүт және сүт өнімдері

163, 0

65, 5

4, 8

7, 3

Жаңа піскен нан

94, 5

28, 0

19, 3

69, 0

Күнбағыс майы

8, 8

2, 7

49, 5

18, 3 есе

Жұмыртқа, дана

139, 0

41, 7

2, 0

4, 8

Картоп

70, 0

21, 0

25, 3

120, 5

Көкөністер

75, 2

22, 6

16, 9

74, 8

Мүмкіндіктер: Ет және сүт кластерін құруға барлық алғышарттар бар. Өскемен қаласының айналасында азық-түлік белдеуін құру бойынша жобаларды іске асыру. Кредиттік серіктестіктер құру.

Күшті жақтары:

Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеудің салыстырмалы түрде жоғары үлесі.

Ұқсас жұмыстар

Өскемен қаласының экономикалық мәдени дамуы

ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ ТОПЫРАҒЫНЫҢ ЖӘНЕ АГРОЦЕНОЗЫНЫҢ ЛАСТАНУЫН БАҒАЛАУ

ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ АУА БАССЕЙНІНДЕГІ НЕГІЗГІ ЛАСТАУШЫ ЗАТТАР КОНЦЕНТРАЦИЯСЫНЫҢ ЖЫЛ МАУСЫМЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ӨЗГЕРУІ

Өскемен қаласы

Елтаңбаның ені мен ұзындығының қатынасы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің 2014 - 2018 жылдарға арналған стратегиялық жоспары

Қостанай облысы

ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯСЫ

Өскемен қаласының атмосфералық ауасы және агроценоздарының ластануын бағалау