Өскемен қаласының салалық құрылымы

Презентация қосу

СӨЖ
Өскемен қаласының
салалық құрылымы
Мазмұны

1) Кіріспе
2) Негізгі бөлім
2.1 Қала өндірісі
2.2 Өскемен қаласының салалық құрылымы
3) Қорытынды
4) Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе

Өскемен қаласы-Шығыс Қазақстан облысының өнеркәсіптік, мәдени және
әкімшілік орталығы.
1720 жылы негізі қаланған, Қазақстанның солтүстік-шығысында Ертіс пен
Үлбі өзендерінің қосылуында орналасқан және 54,4 мың га аумақты алып жатыр.
Қала халқы 346 мың адамды құрайды, оның ішінде: 334,2 мың адам –
қалалық, 11,8 мың адам – ауылдық.
Базалық сала түсті металлургия болып табылады, ол облыстағы және
қаладағы экономиканың жағдайын анықтайды. Түсті металлургия кәсіпорындары
қатарында "Үлбі металлургия зауыты", "Өскемен титан-магний комбинаты"
акционерлік қоғамдары, "Қазмырыш"ЖШС бар.
Өскемен қаласының аумағында базалық салалармен ұсынылған
көпсалалы индустриялық кешен қалыптасты
Өндірістің 18 түрі, оның ішінде:
• ауыл, орман және балық шаруашылығы – 0,25;%,
• өнеркәсіп-30,5;%,
• құрылыс-7,7;%,
• көтерме және бөлшек сауда; автомобильдер мен мотоциклдерді жөндеу-7,6;%,
• Көлік және қоймалау-4,5 – %,
• қойма шаруашылығы және қосалқы көлік қызметі - 2,8;%,
• пошта және курьерлік қызмет – 0,5;%,
• тұру және тамақтану бойынша қызметтер – 1,5;%,
• Ақпарат және байланыс - 3,5%,
• қаржы және сақтандыру қызметі – 3,3;%,
• жылжымайтын мүлікпен операциялар-0,7;%,
• кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет-2,8;%,
• әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет – 2,9;%,
• мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру – 14,7;%,
• білім беру – 12,4%,
• Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер – 8,8%,
• өнер, ойын-сауық және демалыс – 1,3%,
• өзге де қызмет түрлерін ұсыну-1,2%.
2019 жылы өнеркәсіп өндірісінің
көлемі қолданыстағы бағаларда 221,8
млрд.теңгені құрады, бұл 2017 жылғы
деңгейге қарағанда 91,3% - ды құрады.
2019 жылы нақты көлем индексі –
98,2%.
2017-2019 жылдар аралығында
өнеркәсіпте 1496 жаңа жұмыс орны
құрылды.
металлургия саласы

Базалық сала металлургия
Металлургияда өндірістің
саласы болып табылады, ол 2019 жылы өндіріс көлемі өсу қарқынының төмендеуінің
перспективада да өзекті болып қала
136,1 млрд.теңгені құрады, бұл 2017 объективті себептері бар және
береді. Өскемен облыстағы қорғасын металдардың әлемдік бағасына
(облыстағы қорғасын өндірісінің жалпы
жылғы көлем деңгейімен
тікелей тәуелді.
көлеміндегі 99,6%), өңделмеген мырыш салыстырғанда 14,7% - ға аз. 2019
Саланың ірі кәсіпорындары
(63,3%), қара мыс (100%), тазартылған жылы өнеркәсіп өнімінің нақты
"Қазмырыш" ЖШС, "Өскемен
алтын мен күміс (100%) негізгі көлем индексі 92,2% - ды құрады. титан-магний комбинаты" АҚ,
өндірушілердің бірі, титан, магний,
"Үлбі металлургия зауыты"АҚ
тантал, АЭС үшін отынның жалғыз
болып табылады.
өндірушісі болып табылады.

2017 2018 2019
Машина жасау кешені
Қаланың машина жасау кешеніне "Азия Авто",
"Востокмашзавод", "Өскемен арматура зауыты", "Өскемен
конденсатор зауыты", "Машзавод" ЖШС, "Гидросталь" ЖШС,
"Кэмонт"АҚ акционерлік қоғамдары кіреді.
Өнеркәсіп өнімінің көлемі 2019 жылы – 26,2 млрд.теңгені
құрады, бұл 2017 жылғы деңгеймен салыстырғанда 12,4% - ға аз.
2019 жылы машина жасауда өндірістің нақты көлем индексі
85,0% - ды құрады.

Өндіріс көлемінің төмендеуінің негізгі себептері болып табылады:
- жабдықтың тозуының жоғары деңгейі;
- шығарылатын өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің салыстырмалы түрде төмен болуы;
- саланың төмен инвестициялық тартымдылығы және айналым қаражатының тұрақты тапшылығы.
Химия өнеркәсібі
Химия өнеркәсібінде өндіріс көлемі 2019 жылы – 907,0 млн.теңгені құрады. Кіші саланың
негізгі кәсіпорындары: "Қазмырыш" ЖШС, "Үлбафторкомплекс" ЖШС, "Лик ЗПКИ"ЖШС
• Полимерлер негізіндегі бояулар мен лактарды шығару 23,8% - ға
• моногидраттағы күкірт қышқылын шығару 6,9% - ға
• балқытқыш қышқылды шығару 2,5% - ға ұлғайды

2017 2018 2019

Сонымен қатар, көмірқышқыл газының өндірісі 25,7% - ға, күкірт қышқылы 48,6% - ға төмендеді.
Жалпы төмендеу түсті металдар өндірісінің төмендеуімен байланысты.
Ағаш өңдеу саласы
Сүрек өңдеу, одан бұйымдар өндіру саласында өндіріс көлемі 2019
жылы 408,4 млн.теңгені құрады, бұл 2017 жылғы деңгеймен салыстырғанда
36,3% - ға артық. 2019 жылы нақты көлем индексі -89,7% - ды құрады.
Облыс орталығының Ағаш өңдеу саласы "Иртыштрансойл" ЖШС,
"УК мебельный комбинат" ЖШС екі орта кәсіпорындарымен және үй
құрылысына, терезе және есік блоктарына,
жиһазға арналған кесілген ағаш
материалдарын, дайындамаларды,
дөңгелек бөренелерді өндіруге
маманданған бірқатар шағын
кәсіпорындардан тұрады.

2017 2018 2019
"Ертістрансойл" ЖШС ағаш жаңқа тақталарын өндіру желісі пайдалануға берілді. Жобаның
жалпы инвестициялық құны 540 млн. теңгені құрайды. Өндіріс қуаттылығы жылына 60 мың м3 ағаш
жаңқа тақталарын құрайды.
"Титан" ПКФ неміс технологиясы бойынша қуаты 180 мың дана шыныпакеттері бар терезе
блоктарын дайындайды.

Талданған кезеңде салада өндіріс көлемінің төмендеуі байқалды, негізгі себептердің арасында:
- негізінен ағаш өңдеу кәсіпорындары пайдаланатын қылқан жапырақты ағаштарды жаппай
кесуге тыйым салу;
- ағаш экспортына тыйым салу.
Тамақ өнімдерін өндіруде қолданыстағы бағаларда өндірістің нақты көлемінің
индексі 2019 жылы – 15,0 млрд.теңгені құрады, бұл 2017 жылғы деңгеймен
салыстырғанда 57,9% - ға артық.

Қалада ауыл шаруашылығы өнімдерін
қайта өңдеумен айналысатын 93 кәсіпорын мен
шағын цех тіркелген, оның ішінде
25-нан пісіретін орын мен наубайхана
10 – кондитерлік цех
2 – макарон өнімдерін шығаратын цех
23 – ұн өнімдерін өндіретін шағын цех
7 – өсімдік майын өндіретін кәсіпорын
5 – Ет өнеркәсібі кәсіпорны
12 – ұн өнімдерін өндіретін кәсіпорын
9 – балық өңдейтін кәсіпорын.
2019 жылғы қаңтар – желтоқсанда 2018 жылдың ұқсас
кезеңімен салыстырғанда

• майонез және тұздықтар өндірісі 3,3 есе,
• жануарларға дайын жемшөп өндірісі 3,2 есе,
• тазартылған күнбағыс майы 90,6%,
• ет және ІҚМ субөнімдері 43,6%,
• өңделген сұйық сүт және кілегей 35,4%,
• сары май 34,3%,
• йогурт, ашытылған немесе ашытылған сүт 2017 2018 2019
және кілегей 28,1%,
• минералды су өндірісі 23,3%,
• кондитерлік өнімдер 13,7 %,
• ет-өсімдік консервілері 12,9%,
• жаңа піскен нан 2,6%.
Тоқыма және тігін өнеркәсібінде өндірілген өнім көлемі 2009 жылы 347,4
млн.теңгені құрады, бұл 2007 жылғы деңгеймен салыстырғанда 24,3% - ға аз.

201701 201801 201901
9 9 9

Жеңіл өнеркәсіп "НИМЭКС-Текстиль" ЖШС (мата шығару) және "ПКФ "Рауан"
ЖШС (тігін бұйымдары) сияқты кәсіпорындармен және бірқатар шағын
кәсіпорындармен ұсынылады.
Тоқыма өндірісін қалпына келтіру мақсатында "НИМЭКС-Текстиль" ЖШС-нің
өндірістік қызметін жандандыру қажет, бұл жылына 8,4 млн.қума метр мата шығаруға
мүмкіндік береді.
Саланың даму проблемалары:

- ішкі нарықтың жосықсыз импорттан қорғалмауы;
- айналым қаражатының жетіспеушілігі;
- тауарлардың бәсекеге қабілеттілігінің төмендігі;
- технологиялық жабдықтың төмен деңгейі;
- Екінші деңгейдегі банктердегі салыстырмалы түрде
жоғары мөлшерлемелер.
Электр энергиясын, газ бен суды өндіру мен бөлуде
2019 жылы – 25,7 млрд.теңге өнім өндірілді, бұл 2007 жылғы деңгеймен салыстырғанда 17,9% - ға
артық.
Қалада электр энергиясын, газ бен суды өндіру мен таратудың негізін энергетика және жылу
энергиясы кәсіпорындары құрайды: "УК ГЭС" ЖШС, "УК ЖЭО" ЖШС, "Согра ЖЭО" ЖШС,
"Водоканал"МКК.

2019 жылы электр энергиясын өндіру
2018 жылмен салыстырғанда 2% –
201901 ға азайды, жылу энергиясын
201701 201801
9 9 9 өндіру 2019 жылы 2017 жылмен
салыстырғанда 102,3% - ды,
табиғи суды өндіру 2017 жылмен
салыстырғанда 2019 жылы 100,8%
- ды құрады.
Төмендеу себептері:
-Өскемен ГЭС Бұқтырма су қоймасы толтырылуының азаю
себебінен электр энергиясын өндіруді 13,1% - ға төмендетті;
- АЭС компаниясы кәсіпорындарының қолданыстағы
энергия-жылу объектілерін жаңғырту бойынша инвестициялық
міндеттемелерін орындамауы
Қаланың сол жағалау бөлігін дамыту қосымша
қосалқы станцияларды, электр беру желілерін салуды
талап етеді. Одан әрі құрылыс салуды ескере отырып,
электр энергиясымен қамтамасыз ету үшін жобалық
қуатты айқындау үшін аумақтық дамуды ескере отырып,
қаланы электрмен жабдықтау схемасын түзету көзделген.

Сонымен қатар, бүгінде электр энергиясының тапшылығы
байқалуда, ол жаңа өндірістерді пайдалануға беруді ескере
отырып, ұлғаятын болады, бұл өз кезегінде тарифтерге әсер
етеді.
Қалада СТ-КZ сертификаттарын алған 101 кәсіпорын бар. Олардың саны
2019 жылмен салыстырғанда 67 кәсіпорынға артты.
Өскемен қаласының кәсіпорындарында қазақстандық қамтуды ұлғайту
жөніндегі 2020 жылға арналған іс-шаралар жоспары әзірленіп, оған сәйкес қала
кәсіпорындары сатып алатын өнімге мониторинг, шығарылатын өнімдегі
қазақстандық қамту үлесін ұлғайту мәселесі бойынша мониторинг, қазақстандық
қамту бойынша ұсыныстар әзірлеу мақсатында ҚР шегінен тыс өнім шығару үшін
қажетті материалдар мен шикізатты сатып алу себептерін талдау жүргізілді.

Жүргізілген жұмыс нәтижесінде қала әкімдігі Қазақстандық қамту үлесін
арттыру бойынша шараларды іске асыру туралы Бас келісімге қол қойды, оған
қаланың 16 ірі және орта кәсіпорындары қосылды. Олардың қатарында "ҮМЗ" АҚ,
"УК конденсатор зауыты" АҚ, "Орика-Қазақстан" АҚ, "Май" АҚ, "ЭСКОР" ЖШС,
"Полиус" ЖШС, "ЛИК ЗПКИ" ЖШС, "Кэмонт" АҚ және т. б. бар.
Күшті жақтары:
Әлсіз жақтары:

Меншікті материалдық-шикізат базасы. Қайта бөлудің жеткіліксіз жоғары деңгейі және
Өнімдері әлемдік нарықта сұранысқа ие металдар
өндірілетін тауарлардың шағын номенклатурасы.
өндірісі бойынша жетекші компаниялар бар; Өнімді өндіру технологиясы энергияны және
өндірілетін түсті және сирек металдар негізінде
ресурстарды қажет етеді.
қосылған құны жоғары жаңа өндірістер құру
Ішкі нарықтың жеткіліксіз көлемі.
бойынша әлеуетті мүмкіндіктер бар.
Білікті кадрлардың тапшылығы.
Сабақтас салалар тарапынан сұраныстың өсуі.
Негізгі қорларды баяу жаңарту.
Өнімді импорттаушылармен аумақтық жақындығы
Өндірісті жаңғырту үшін кәсіпорындарда айналым
(Қытай, Ресей);
Өндірілетін өнімнің жоғары деңгейі. қаражатының жетіспеушілігі.
Мүмкіндіктер:
Өнім шығару көлемін ұлғайту. Қауіптер:
Қосылған құны жоғары металл өнімдерінің Машиналар, жабдықтар, механизмдер импортының
үлесін ұлғайту. айтарлықтай жоғары көлемі.
Кеден одағына кіруге байланысты өткізу Қытай, Ресей Машина жасау саласы тарапынан
нарығын кеңейту. жоғары бәсекелестік.
Шикізат ресурстарына бағаның төмендеуі.
Шикізат жеткізушілерге аумақтық
жақындықты және төмен бөліністердің
құрамдас базасын пайдалану (Қытай, Ресей).
Агроөнеркәсіп кешені
Қаланың ауыл шаруашылығы саласы Меновное
ауылдық округінде шоғырланған, онда 2020 жылғы 1
қыркүйекте 7 Ауыл шаруашылығы кәсіпорны және 60
шаруа қожалығы бар, оның ішінде 51 жұмыс істеп
тұрған. Ағымдағы жылы жұмыс істеп тұрған шаруа
қожалықтарының 24-і ауыл шаруашылығы дақылдарын
2017 2018 2019 өсірумен, 9-ы мал шаруашылығымен және 18-і ауыл
Кезең ішіндегі шаруашылықтардың шаруашылығы өнімдерін аралас өндірумен айналысты.
барлық санаттарындағы мал саны

Ірі қара малдың саны 2019 жылы 3945 басты құрады немесе 2017 жылдың деңгейіне 78,3%,
• шошқа – 7901 бас (82,2 %)
• қой мен ешкі – 4114 бас (78,2 %)
• жылқы – 642 бас (111,7 %)
• үй құстарының барлық түрлерінің 30749 басы (149,5 %).
Өскемен қаласының тұрғындары үшін тұтыну нормасы
бойынша азық-түлік тауарларының қажеттілігі
№ Атауы Бір адамға шаққандағы Мың тонна 2019 жылғы нақты өндіріс Ұлттық бойынша
тұтынудың ұлттық санына мың тонна қажеттілікті
нормасы кг/жыл қамтамасыз ету. тұтыну
нормасына %

1 Мал мен құс 47,0 13,9 1,5 10,8
еті
2 Сүтке қайта 163,0 65,5 4,8 7,3
есептелген сүт
және сүт
өнімдері

3 Жаңа піскен 94,5 28,0 19,3 69,0
нан
4 Күнбағыс 8,8 2,7 49,5 18,3 есе
майы
5 Жұмыртқа, 139,0 41,7 2,0 4,8
дана
6 Картоп 70,0 21,0 25,3 120,5
7 Көкөністер 75,2 22,6 16,9 74,8
Күшті жақтары:
Әлсіз жақтары:
• Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеудің
• Негізгі өнім түрлерін өндірудің жалпы көлемінде халықтың
салыстырмалы түрде жоғары үлесі.
жеке қосалқы шаруашылықтары ең көп үлес алады.
• Өсімдік шаруашылығының, мал шаруашылығының және
• Ауылшаруашылық жерлерінің салыстырмалы түрде аз
ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу өндірісінің
ауданы.
тұрақты дамуы үшін айтарлықтай әлеует және қолайлы ауа • Жем-шөп дақылдарының (пішендеме, сүрлем) базасы
райы-климаттық жағдайлар.
жеткіліксіз, осыған байланысты мал өнімділігі төмен.
• Ауыл шаруашылығы кластерлерін қалыптастыру үшін АӨК-
• Асыл тұқымды табынның төмен үлесі.Нөлдік қайта бөлу
де дамыған институционалдық инфрақұрылымның болуы.
етін сатудың басымдылығы (еттің 63% - дан астамын
• Ауыл шаруашылығы қажеттіліктері үшін су көзінің болуы.
халық шикі түрінде сатып алады).

Қауіптер:
Мүмкіндіктер: • Ауыл шаруашылығында жеке қосалқы
Ет және сүт кластерін құруға барлық шаруашылықтардың үстемдігі, бұл саланың дамуына
алғышарттар бар. теріс әсер етеді, жаңа технологиялардың енгізілуіне
Өскемен қаласының айналасында азық- кедергі келтіреді және өнімнің бәсекелестік
түлік белдеуін құру бойынша
артықшылықтарын төмендетеді.
жобаларды іске асыру.
Кредиттік серіктестіктер құру. • Кепіл базасының нашар болуына, ауыл кооперациясы
және кредит беру тетіктері мәселелерінде халықтың
хабардар болу деңгейінің төмен болуына байланысты
ауыл халқы үшін кредит алудағы қиындықтар.
Туризм

Индикатор аты 2017ж 2018 2019ж
1 Туристік қызметтен 1027,7 1024,2 1047,3 Өскемен қаласының ішкі және келу туризмін
көрсетілген дамыту үшін қажетті ресурстары бар.
туристік Бүгінгі таңда қала экономиканың жоғары
қызметтердің
көлемі өсу қарқынымен, инвестициялық
тартымдылығымен, көліктік
2 Сыртқы туризм 7,8 8,2 7,4 қолжетімділігімен, тиімді геосаяси және
көлемі
географиялық жағдайымен, ойын-сауық
3 Ішкі туризм көлемі 157,5 125,6 93,9 индустриясының болуымен, бай тарихи-
4 Туристік ұйымдар 24 30 28 мәдени мұрасымен, қонақжайлылықтың
саны ғасырлық дәстүрлерімен сипатталады.

2017 жылы қалада туристік қызметтерді 24 туристік ұйым көрсетті, 2020 жылдың басында олардың саны 28-ге
дейін өсті, олардың көпшілігі әлемнің көптеген елдерінде инновацияға негізделген экономикалық өсудің
тиімді генераторы болып табылатын шағын және орта кәсіпорындар.
Қаржыландыру көздері бойынша негізгі капиталға
инвестициялар көлемінің өзгеру серпіні
Жылдар 2017 % 2018ж % 2019ж %

қала бойынша
барлығы, 49783,2 148,0 64734,8 130 71187,6 110
млн.тенге
Ркспубликалы
3186,1 148,0 5243,5 164,4 7403 141,2
қ бюджет
Жергілікті
3186,1 133,4 3495,7 109,7 3488,2 99,8
бюджет
Меншікті
30367,8 190,4 49586,9 163,3 51966,9 104,8
қаражат
Шетелдік
инвестицияла 0 0 1294,7 0 5552,6 428,9
р

Қарыз 13043,2 99,4 5114,0 39,2 2776,3 54,3
Қорытынды
Өскемен қаласы бойынша 2015-2019 жылдар кезеңіндегі өнеркәсіп өндірісінің жай-
күйін талдау іс жүзінде барлық салалар бойынша 2015-2017 жылдар аралығындағы
өсудің жедел қарқынымен және 2018 жылғы қыркүйектен бастап өндіріс көлемінің
төмендеуімен сипатталады, бұл әлемдік экономикалық дағдарыстың және бірінші
кезекте өнімі жақын және алыс шетелдерге экспортталатын металлургияның бейінді
саласына ықпалымен түсіндіріледі. Өндірістің салыстырмалы тұрақтылығы тамақ,
тау-кен, химия өнеркәсібінде, басқа металл емес минералды өнімдер өндірісінде
сақталды.
2020 жылдың басынан экономиканың нақты секторының тұрақтануы, металдарға
әлемдік бағаның өсуі атап өтілді. Индустриялық-инновациялық даму шеңберінде
жобаларды іске асыру, сатып алынатын тауарлардағы, жұмыстардағы, көрсетілетін
қызметтердегі қазақстандық қамту үлесінің өсуі жалғасуда, бұл кейіннен өнеркәсіптік
өндіріс көлемінің жоспарланған өсуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Ұқсас жұмыстар

Өскемен қаласының экономикалық мәдени дамуы

ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ ТОПЫРАҒЫНЫҢ ЖӘНЕ АГРОЦЕНОЗЫНЫҢ ЛАСТАНУЫН БАҒАЛАУ

ӨСКЕМЕН ҚАЛАСЫНЫҢ АУА БАССЕЙНІНДЕГІ НЕГІЗГІ ЛАСТАУШЫ ЗАТТАР КОНЦЕНТРАЦИЯСЫНЫҢ ЖЫЛ МАУСЫМЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ӨЗГЕРУІ

Өскемен қаласы

Елтаңбаның ені мен ұзындығының қатынасы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің 2014 - 2018 жылдарға арналған стратегиялық жоспары

Қостанай облысы

ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯСЫ

Өскемен қаласының атмосфералық ауасы және агроценоздарының ластануын бағалау

ХИМИЯЛЫҚ ШИКІЗАТ ӨНДІРІСІ

Пәндер