Қатерлі ісіктің клиникасы

Презентация қосу

БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
Қазақ Ұлттық Аграрлық Зерттеу Университеті

Тақырыбы: Қатерлі ісіктерді балау әдістері

Орындаған: Төлеман
Тобы: ВМ-404
Тексерген: Әділжан Ә.
2022ж
Жоспар:

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.2 В.П. Шишков бойынша зілді ісіктердің пайда болу ұлпасына
байланысты жіктемесі.
2.3 Қатерсіз зілді ісіктер
2.4 Қатерлі зілді ісік
2.5 Қатерлі ісіктің түрлері:
2.6 Қатерлі ісіктің пайда болу себептері, клиникасы
2.7 ісіктердің клиникалық классификациясы, емі
ІІІ. Қорытынды
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе:
Мемлекетіміздің мал шаруашылығын, оның ішінде - мал, құс және басқа
жануарлардан өнім алуды дамыта отырып, елімізде қажетті азық-түлік, өндіріске
керекті шикізаттар алу үшін жануарларды тиімді пайдалану бүгінгі күннің өзекті
мәселесі.Сондықтан да жедел ветеринарлық жәрдемнің тез көрсетілуінің,
мамандардың қажетті жабдықтармен және ауру мал мен жануардың организміне әсер
ететін дәрілермен қамтамасыз етілуінің маңызы зор. Алғашқы жедел ветеринарлық
көмек басқа да ветеринария жұмыстармен қоса мал дәрігерлік емдеу ісінің негізін
қалайды. Алғашқы ветеринарлық жедел жәрдем мал тұрған жерде көрсетіледі;
ветеринарлық мекемеге әкелінген мал мен жануарларға күрделі оперативтік ем қажет
болған кезде емдеу мекемесінде стационар жағдайында жәрдем жасалады.
В.П. Шишков бойынша ісіктердің пайда болу ұлпасына байланысты жіктемесі.

Эпителилік- эпители ұлпасынан пайда болады.
Оларға : папиллома, аденома, кистома, дерматома, карцинома.
Дəнекер ұлпалық-фиброма, миксома, липома,хондрома, остеома,
мелансаркома.
Тамырлық- гемангиома, лимфангиома
Бұлшық еттік- миома, рабдомиома
Жүйкелік-глиома.
Жалпы айтқанда, ісік клеткалары өсіп-өнуі мен дамып жетілуі бойынша,
құрылысы мен қасиеттері,атқаратын қызметтері бойынша орналасқан
қалыпты тін жасушаларынан алшақтанып ерекшеленіп тұрады. Осындай
жағдайды ісік өсуінің атипиясы (грек.,а-жоқ,болмау; typos-түр,пішін) дейді
Ісіктің бірнеше түрі бар:

-өсіп-өну атипиясын;
-морфологиялық атипиясын;
-биохимиялық атипиясын;
-антигендік атипиясын;
-функциялық атипиясын;
-физикалық-химиялық атипиясын-ажыратады
Ісіктің клиникалық классификациясы:
1 саты-ісік бір іргелес көлемі үлкен ғана жерде 2 саты- ісіктің
ағзаларға, оның ыдырау орналасқан, көлемі үлкен, ішінде
процестерінің шағын шектеулі аймақтық алынбайтын белгілері
бар,кеңістікті алып түйіндерде аорта,венаға бір аймақтық жатады,
ағза бірен саран тарылып лимфа қабырғасынан метастаздар
өскен,алыс түйіндерінде өтпеген болуы мүмкін аймақтарда
метастаздар метастазы жоқ, метастаздар көп бар.
3 саты- ісіктің
4 саты- ісік
Қатерлі ісіктер

Қатерсіз зілді ісіктер- баяу өседі, аумағы шектеулі, өзі пайда болған
ұлпа ішіне тарап өспейді.Негізгі зияны ұлпаны механикалық
қысады.Жылқыда сиырда жиі кездеседі.

1 - сурет 2 - сурет
ПапилломПапиллома

Папиллома (латынша papilla - бүртік)шығатын ісік. Ол теріде,
ауыз, мұрын қуысында, көмейде, бүйрек астауында,қуықта, сүт
бездерінің өзектерінде, ми қарыншаларының ішінде өседі.
Папиллома көлденеңі 1 сантиметрге дейін болған түінше түрінде
кейде сабақшаға ілінген полип тəрізді терінің не шырышты
қабықтарының үстінде жайғасатын ісік.
Лимфома
Мынау ит қатерлі ісігінің бір түрі кез-келген жастағы кез-келген
тұқымға әсер етуі мүмкін. Көбіне лимфома ісінген бездер түрінде
көрінеді, олар мойынның астында, иықтың алдында немесе тізенің
артында көрінеді немесе сезіледі. Кейде лимфома дененің ішіндегі -
кеудедегі немесе іштегі лимфа түйіндеріне де әсер етуі мүмкін. Бұл
иттің тыныс алуына және ас қорытуға әкелуі мүмкін.Жалпы бұл
иттердегі қатерлі ісік түрі ерте сатысында ұсталса, емделетін болып
саналады. Пудельдер, алтын ретриверлер және австралиялық
шопандар - бұл лимфома жиі кездесетін тұқымдардың бірі.
Аденома

Аденома – безді ағзалар эпителиінен,олардың
өзектерінен өсетін
безді ісік. Ол айналасындағы тіндерден жақсы
шекараланған,үлкендігі бірнеше миллиметрден,
ондағы сантиметрге
жететін, жұмсақ ісік. Аденомалар өсіп шыққан
жеріндегі тіндерге ұқсас құрылымдар түзеді. Егер
аденома құрамында эпителийден гөрі дəнекер тін
өсуі басым болса, бұл ісікті фиброаденома деп
атайды.
3 - сурет
Гемангиосаркома
Мынау иттердегі қатерлі ісік түрі емделмейді. Барлық жастағы
және тұқымдағы иттердің гемангиосаркомаға ұшырауына
қарамастан, бұл көбінесе орта немесе егде жастағы адамдарда
кездеседі. Бұл сондай-ақ Golden Retrievers және German
Shepherds сияқты кейбір тұқымдарда жиі кездеседі. Осы себепті
жыл сайын осы тұқымдарды қосымша скринингтен өткізу 5
жастан кейін ұсынылады.Мынау иттердегі қатерлі ісік түрі ол
баяу дамиды және әдетте ауыртпалықсыз, сондықтан
клиникалық белгілер жануар дамыған сатылардың біріне
өтпейінше әдетте айқын болмайды. Өкінішке орай, содан кейін
ісіктер көптеген емдеу әдістеріне төзімді, ал емделген иттердің
50% -дан азы алты айдан астам уақыт бойы тірі қалады және
көптеген адамдар емдеу басталмай тұрып, ауыр ішкі қан
кетуден өледі.
4 - сурет
Май жасушаларының ісіктері

Бұл аллергияға жауап беретін
иммундық жасушалар. Май
жасушалары дененің барлық
тіндерінде кездеседі, бірақ
көбінесе ит терісінің 20% -ында
теріде ісік түзеді. Олар
салыстырмалы түрде қатерсізден
өте қатерліге дейін өзгереді.
Боксшылар сияқты кейбір ит
тұқымдарының бұл ісіктің пайда
болу қаупі жоғары.

5 - сурет
Қатерлі ісік

Қатерлі ісік – бұл ісік өмірге қауіпті қасиеттерімен бағаланады. Сол себептен
оны «қатерлі» деп атайды. Қатерлі ісік қатерлі ісік жасушаларынан тұрады.
Қатерлі ісік жиі обырмен шатастырылады. Oл жасушалардың ретсіз бөлінуі-
мен сипатталады, жəне де басқа ағзаларға, жиі тіндерге метастаз берумен
сипатталады. Бұл ауру генетикалық бұзылу салдарының пролиферация
жəне дифференцирацияның бұзылуы болып табылады.Қатерлі ісікті емдеуге
бағытталған ем шаралар жəне дəрідəрмектер осы күнге дейін толығымен
шешілмеген.
ҚатеҚатерлі ісік
ҚАТЕРЛІ ІСІК, саркома(лат. cancer, carcіnoma
жəне грек. karkіnos – шаян, краб) –тіндердің
айналасында өсіп,олардың қызметін бұзатын
ісіктер; осы ісіктердің жайылуынан организмде
метастаз проце сінің басталуы. Ісіктің
тарамдалып, айналасы шаянның аяғы сияқты
болғандықтан Қатерлі ісік рак деп аталған. Қатерлі
ісіктің негізгі бөлігі– эпителий паренхимасы
жəне көптеген қан тамырлары мен лимфа
талшықтары болатын дəнекер тін.
6 - сурет
Қатерлі ісіктің түрлері:

1) орнықты рак - эпителий қабатының ішінде өсетін рак.
2) жалпақ клеткалы - терінің, шырышты қабаттардың жалпақ не өтпелі эпителийінен өсіп
шығатын рак.
3) безді - безді ағзалардың шырышты қабықтарының призмалық немесе текше тəрізді
эпителийінен өсіп шығатын рак.
4) шырышты - ісік клеткаларының көп мөлшерде сұйықтық бөліп шығару-мен сипатталады.
5) солидті - аса тез өсетін ісіктер қатарына жататын,эпителий клеткала-рынан түзілетін рак.
6) майда клеткалы - жетілмеген рактар қатарына жатып,көбінесе өкпеде кездеседі.
7) фиброзды - сүт бездерінде,асқазанда көбірек кездеседі, өте қатерлі, ерте метастаз беретін рак.
8) медулярлы рак - ми тəрізді ақшыл жəне жұмсақ ісік
7 - сурет
Қатерлі ісік қалыпты жасуша қатерлі трансформация нəтижесінде пайда болады, ол
бақылаусыз көбейеді, апоптозға қабілеттілігін жоғалтады. Қатерлі трансформация бір
немесе бірнеше мутация кесірінен пайда болады, жасушалардың шекарасы анықталмаған
жағдайда апоптоз механизімі бұзы-луына алып келеді. Егер де ағзаның иммундық жүйесі
мұндай трансформацияны анықтамаса, ісік ары қарай өсіп соңында метастаз береді.
Метастаздар барлық ағзалар мен тіндерде пайда болуы мүмкін. Өте жиі метастаз
сүйекте, мида, бауырда жəне өкпеде пайда болады. Жəне де жасушалардың бақылаусыз
бөлінуі қатерсіз ісікке алып келуі мүмкін. Қатерлі ісік қатерсіз ісіктен ерекшелігі метастаз
қалыптастырмауы болады, басқа ағзаларға енбейді жəне ағзаға қатерсіз. Бірақ та қатерсіз
ісік жиі қатерлі ісікке ауысады
Қатерлі ісіктің неден пайда болатыны белгісіз болғанымен қандай жерде, қандай сыртқы факторлар əсер
ететіндігі зерттелген. Қатерлі ісік аяқ астынан пайда болмайды, оның өсуіне əр түрлі ұзаққа созылған патол.
жағдайлар, мысалы,мезгілінде емделмеген, ұзақ уақыт жазылмай жүрген жара(ішек-қарын жарасы, тері,
жатыр жаралары, т.б.) себеп
болады.
Қатерлі ісіктің пайда болуына: рак туғызушы вирустар,сəуле көздері (радий, рентген), канцерогендік
химиялық заттар, (бензпирен, т.б.) гормондар, онкогендер əсер етеді.
Қатерлі ісіктерді туғызатын зиянды заттар тікелей клетканың ядро құрылымына (ДНҚ, РНҚ) əсерін тигізіп,
клетканың өсіп өну процесін реттеп отыратын белоктардың сандық-сапалық қасиеттерін өзгертеді.
Қатерлі ісік клеткасы – организм ішінде пайда болатын тіршілік көзі. Ол организмге түсетін тағаммен,
тіннің, мүшенің қалыпты клеткаларымен қоректенеді

8 - сурет
Ісік метастаздануының жолдары:
имплантациялық
лимфагендік
гемотогендік

9 - сурет
Қатерлі ісіктің клиникасы

Қатерлі ісіктің клиникасы: ісіктің қай түрі болсын алғашқыда жанға батып ауырмайды,
ісіктің мөлш. 1 – 2 см болғанша ауру сезілмейді. Ісік өсе келе кілегей қабыршағын
жарақаттап,ондағы қан-тамырлар қабырғасын теседі. Егер ол асқазанішекте болса, қан
жануардың нəжісімен араласып, тік ішек арқылы сыртқа шығады. Ал ісік өкпеде болса,
кеңірдек арқылы қан аралас қақырық түседі. Қатерлі ісік түйіні өсе келе, қанлимфа
сұйықтықтары арқылы басқа мүшелерге тарайды. Егер жануардың иммунитеті жоғары
болса, ісіктің денеге таралуы баяу жүреді. Қатерлі ісітер өсіп жайылған кезде жануардың
ең маңызды органдарын зақымдап, олардың қызметін тежейді.
Мыс., өңеш Қатерлі ісігі (қылтамақ) жануарды ашығуға душар етсе,несеп жолдарының
Қатерлі ісігі несепті жүргізбейді. Ал Қатерлі ісіктің қай түрінде болсын, асқынған кезде
ауру малда кахексия дамиды. Қатерлі ісікке диагностика жасау үшін клиникалық
параклиникалық әдістер қолданылады.
Қатерлі ісіктердің клиникалық ағымында 4 негізгі синдром бар:

Кіші белгілер синдромы
Плюс-тің синдромы
Ағза қызметінің бұзылу синдромы
Патологиялық бөліністер синдромы

10 - сурет
Заманауи емдеу әдістері
Сәулелі терапия - қолдану негізі рентген сәулелері, сонымен қатар радий немесе
жасанды радиоактивті заттар - изотоптар. Сәулелі радиация ісік клеткаларының
өміршеңдігін бұзып және организмнің жалпы әсерін оның реактивтілігін өзгертеді.

12 - сурет
11 - сурет
Химиотерапия - қатерлі ісіктің дәрі - дәрмектеп емдеу әдісі. Біздің елімізде
синтезделінген препараттар эмбихин, новэмбихин, докан, омаин, сарколизин
тағы басқа преператтар қолданылады.

Химиотерапияға қолданылатын препараттар
негізінен жасушаларды бөлуге әсер етеді.
Қатерлі ісік жасушаның бақылаусыз өсуінен
тұратындықтан, химиотерапия қажет болады
ісік жасушаларына шабуыл жасайды және
жояды. Мәселе мынада, шабуыл селективті
емес, яғни бұл препараттар ісікке әсер етеді,
сонымен қатар сау жасушалар туралыәсіресе
ішек пен сүйек кемігінде, өйткені олар ең
көп бөлінеді. Иттердегі химиотерапияның
әсері жағымсыз реакцияларға жауап береді,
біз төменде көреміз. 13 - сурет
Гармонотерапия - гармондармен емдеу. Организмге үлкен дозада гармон енгізу,
онда гармональды өзгерістер туғызып, ісіктердің өсуін тежейді. Ветеринария
саласында гармонотерапия етек алған жоқ.

14 - сурет 15- сурет
Қорытынды

Клиникалық тұрғыдан ісіктерді қатерлі және қатерсіз деген топтарға
бөледі. Қатерсіз ісіктердің өсіп-жетілуі жоғарғы деңгейге жеткен
клеткалардан тұрады, сондықтан олардың қандай мүшелерден тұрғанын
анықтау қиынға түспейді. Бұл ісіктер экспансивті жолмен баяу өседі.
Қатерсіз ісік төңірегіндегі тканьды, көрші мүшені қысып-жаншиды.
Жануарлардың жалпы жағдайы өзгермейді.
Пайдаланылған әдебиеттер

1. «Оперативтік хирургия» К.Қ. Мүрәлінов
2. Ілиясов Б.К «Алғашқыветеринариялық жәрдем»
3. «Ветеринариялық хирургия», Б.К. Ильясов.
4. https://yandex.kz/images/search?text

Ұқсас жұмыстар

Қатерлі ісік

Зілді ісіктерді анықтау және емдеудің заманауй әдіс тәсілдер

Қатерлі және қатерсіз ісіктер

Эндокриндік мүшенің қатерлі және қатерсіз ісіктер

Ісік клеткаларын зерттеу әдістері

Ісік промоциясы

Аталықтарды жыныс мүшелерінің зілді ісіктері

ОНКОГЕНДІ ВИРУСТАР

ПАТОЛОГИЯЛЫҚ АНАТОМИЯ

Аурудан сақтану жолдары

Пәндер