Экономикалық интеграция сипаттамаларын топтастыру және интеграция сипаттамаларын көрініс негізінде жіктеу

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Жаратылыстану ғылымдар факультеті Физикалық және экономикалық география кафедрасы

Нур-Султан, 2022 г.

Интеграция

Халықаралық экономикалық интеграция-бұл терең орнықты өзара байланыстарды дамыту және ұлттық шаруашылықтар арасында еңбек бөлінісі, олардың экономикаларының әртүрлі деңгейлер мен әртүрлі нысандардағы өзара іс-қимылы негізінде елдердің шаруашылық және саяси бірігу процесі. Микро деңгейде бұл процесс олардың арасындағы әртүрлі экономикалық қатынастарды қалыптастыру, соның ішінде шетелде филиалдар құру негізінде жақын маңдағы елдердің жеке фирмаларының өзара әрекеттестігі арқылы жүреді. Мемлекетаралық деңгейде интеграция мемлекеттердің экономикалық бірлестіктерін қалыптастыру және ұлттық саясатты келісу негізінде жүреді.

Экономикалық интеграцияның ең қарапайым және кең таралған түрі - еркін сауда аймағы, оның аясында қатысушы елдер арасындағы сауда шектеулері, ең алдымен кедендік баждар жойылады. Еркін сауда аймақтарын құру ұлттық және шетелдік тауар өндірушілер арасындағы ішкі нарықтағы бәсекелестікті күшейтеді, бұл бір жағынан банкроттықтың қаупін арттырады, ал екінші жағынан өндірісті жетілдіруге және инновацияларды енгізуге ынталандырады. Кедендік баждар мен тарифтік емес шектеулерді жою, әдетте, өнеркәсіптік тауарларға қатысты; ауыл шаруашылығы тауарларына қатысты импортты ырықтандыру шектеулі. Бұл ЕО-ға тән болды және қазір Солтүстік Америка аймағында және Латын Америкасында байқалады. Басқа нысан - Кеден одағы-Еркін сауда аймағының жұмыс істеуімен қатар бірыңғай сыртқы сауда тарифін белгілеуді және үшінші елдерге қатысты бірыңғай сыртқы сауда саясатын жүргізуді көздейді. Екі жағдайда да мемлекетаралық қатынастар қатысушы елдер үшін өзара сауда мен қаржылық есеп айырысуды дамытуда бірдей мүмкіндіктерді қамтамасыз ету үшін тек қана алмасу саласына қатысты.

Халықаралық экономикалық интеграция тұрақты экономикалық байланыстар негізінде көрші елдердің экономикаларын Біртұтас экономикалық кешенге біріктіру процесін білдіреді, бұл экономикалық субъектілердің экономикалық қызығушылығы мен Халықаралық еңбек бөлінісіне негізделген ұлттық экономикалық жүйелерді жақындастыру, өзара бейімдеу процесі. ХХ ғасырдың соңында ол аймақтық экономикаларды жедел дамыту және интеграциялық топтарға мүше елдердің әлемдік нарығындағы бәсекеге қабілеттілікті арттыру құралына айналды. Интеграция сонымен қатар белгілі бір жүйенің қозғалысы мен даму процесін білдіреді, онда оның қатысушыларының байланысы артып, олардың тәуелсіздігі төмендейді, ал бұрынғы жүйеде болмаған өзара әрекеттесудің жаңа формалары пайда болады.

Экономикалық интеграция түсінігін топтастыру:

Белгілер тобы

Топ сипаты

Ұйымдастырушылық

біріктірілетін дербес қатысушылардың болуы

жеке қатысушылардың бір немесе бірнеше ресурстық сфераларын біріктіру

біріккен кезде пайдалануға болатын бірнеше байланыс моделінің болуы

бірлестіктің қажеттілігі мен пайдалылығы арқылы дербес қатынастар арасында байланыс орнатуда еріктіліктің болуы

фондағы элементтердің өзара әрекеттесуінің саны мен қарқындылығының артуы бір мезгілде олардың салыстырмалы дербестігін бір-біріне қатынасы

Эконмикалық

Синергия эффектін алуы

өндірісті шоғырландыру мен әртараптандыруды күшейту

экономикалық (қаржылық, ресурстық, ресурстық, өндірістік, кадрлық) әлеуетінің өсуі

Заңды

Меншік иелері болып табылатын субъектілердің заңды тұлғалардың немесе заңды және жеке тұлғалардың бірлестігі

Экономикалық интеграция түсінігі белгілері бойынша жіктеу:

Интеграция белгілерінің тобы

Интеграция маңыздылығының эксплицитті көріністері

Интеграция маңыздылығының имплицитті көріністері

Ұйымдастырушылық

1. Серіктестердің ортақ қызығушылықтарын анықтайтын міндеттерді шешудің құралдары мен күштерді біріктіру 2. Бір кәсіпорынның тиімсіз менеджментін жою механизмі

1. Интеграция қатысушыларының арасындағы қарама-қайшылықтарды шешу құралы

2. Экономиканың түрлі секторларының түрлі кәсіпорындары арасында ұзақ мерзімді қатынас орнату және дамыту құралы

Экономикалық

Бірыңғай меншік иесі қолында қаржылық капиталды шоғырландыру құралы

1. Салалар мен кәсіпорынар бойынша капиталдарды орналастыру тетіктері

2. Қажетті қаржылық ресурстарды мобилизациялауды кеңейту құралы

Маркетингтік

нарық үлесін басып алу құралы арқылы үшін кедергілерді жою тауарлар мен қызметтерді өткізу

тапсырыс берушінің нақты қажеттіліктері мен өндірушілердің ресурстық мүмкіншіліктерінің балансы құралы, өндіру мен тұтыну арасында пропорция орнату

Өндірістік

Қолда бар шаруашылық және ғылыми техникалық потенциалды толығымен іске қоса алатын құрал

Ғылыми техникалық прогресс пен инновациялық потенциалдың стимуляторы

Экономикалық интеграция түсінігін топтастыру:

Халықаралық экономикалық интеграция-тарифтік және тарифтік емес шектеулерді біртіндеп алып тастау экономика салаларындағы экономикалық саясатты біріздендіруге әкелетін және бірқатар айқын салдарларға ие елдер мен мемлекеттердің экономикасын бір, ортақ нарыққа халықаралық біріктіру процесі

Экономикалық ИНТЕГРАЦИЯ (integration, лат. integratio - қалпына келтіру) - әртүрлі елдердің ұлттық шаруашылықтарының біртіндеп экономикалық бірігуіне әкелетін өзара іс-қимылы және өзара бейімделуі.

Экономикалық интеграция-көрші мемлекеттердің тұрақты өзара байланыстарын дамыту процесі, осы елдердің келісілген мемлекетаралық экономика мен саясатты жүргізуіне негізделген олардың біртіндеп экономикалық бірігуіне әкеледі.

Ұқсас жұмыстар

Қатысушы елдердің экомикалық саясатын үйлестіру арқылы ерікті экономикалық одақ құру

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ИНТЕГРАЦИЯ

Еркін сауда аймағы

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ИНТЕГРАЦИЯ

Бұқаралық коммуникация әлеуметтануы

Халықаралық еңбек бөлінісі Халықаралық интеграция

Кеден одағы

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЭКОНОМИКА

Жаһандық проблемалар және болашақ мәселесі

Халықаралық еңбек бөлінісі, интеграция

Пәндер