Экономика негіздері пәні мен әдістері

Презентация қосу

Экономика негіздері пәні мен
әдістері

Топ: ССиМ 21-19
Орындаған: Қайыпбай Сымбат
Қабылдаған: Мурзабекова Б. М.
Әлемде сан алуан халықтар енбек етiп, қоғамдык өндiрiс, өзара байланыс, айырбас
жүргiзiп, түрліше табиғи жағдайда өмір сүріп келеді. Адам өмiрiндегi ең кажетті
шарт ас-ауқатсыз, баспанасыз болмауы ушiн еңбек ету, еңбек нәтижесін тұтыну,
өзара айырбас катынастарының болуы. Адам жападан - жалғыз күн көре алмақ
емес. Алғашқы қауымда адамдардың табиғи ортада хайуанаттардан бөлініп
шығуының өзі бірлескен еңбекке байланысты болды. Тарихтағы тұңғыш
экономикалык ой - пiкiрдің пайда болуы алғашкы адамдардың бiрлесiп аңдарды
аулауы деуге болады . Экономикалык катынас өмір қажеттілігінен туады. Ежелгі
дүниедегі экономикалык кейбiр кұбылыстармен процестер Египет , Қытай ,
Үндістан , Греция , ( Ксенофонт, Платон, Аристотель т.б. ) ойшылдарының
еңбектерiнде карастырылды. Мәселен, Аристотель тауар құны деген ұғымға
тоқталып, онын айырбас қатынасынан шығатынын байқаған. Бірак ерте дүниеде,
орта ғасырларда экономикалык ой - пiкiр ғылым болып калыптаспады . Оның
себебі ол заманда тауар - акша , рынок , сауда дамымады , шаруашылық негізінен
тұйык натуралды - заттай жүргізілді .
Экономика дегеніміз не?

«Экономия» ұғымы және одан туындайтын «экономика» сөзі ежелгі
гректің «ойкос, экос» – үй, үй шаруашылығы және «номос» – заң,
заңдылық деген сөздерінен құралады. Олай болса, экономика – бұл
шаруашылықты басқару ережелері мен заңдылықтары. Ал,
экономикалық ғылым – шаруашылықтың даму заңдылықтары туралы
ғылым.
Экономикалық теорияның пәні нені және қандай
құбылыстарды зерттейтіндігін түсіндірсе, оның зерттеу
әдістері экономикалық құбылыстарды қалай зерттейтіндігін
түсіндіреді. Кез келген басқа ғылымдар сияқты экономикалық
теория қоршаған ортаны танып білудің және зерттеудің
жалпы және ерекше әдістерін қолданады.

Экономикалық теория әдістерінің алғашқы ғылыми
әзірлемелері ежелгі грек ғалымы Аристотельдің еңбектері
арқылы танылды. Ол экономикалық ғылымды танып білудің
негізгі қағидаларын қалыптастырды. Аристотельмен
жасалған анализ, синтез, индукция, дедукция, аналогия және
басқа да таным әдістері бүгінгі күнге дейін экономикалық
құбылыстар мен үдерістерді талдауда кеңінен қолданылып
келеді. Әрине, бұл жерде экономикалық теория пәнінің
дамуы мен әрі қарай күрделенуі барысында оны танып
білудің әдіс- тәсілдері үнемі жетілдіріліп отырады.
Микроэкономика – үй шаруашылығы, кәсіпорын, жеке
игіліктер нарығы сынды жекелеген экономикалық
бірліктер мен құрылымдар қызметін зерттейтін
экономикалық теория бөлімі. Оның зерттейтін негізгі
мәселелері – сұраныс, ұсыныс, баға, жалақы,
кәсіпкерлік, бәсекелестік, табыс пен түсім.
Микроэкономиканың басты субъектілері – сатып алушы
мен өндіруші.

Макроэкономика – бұл жалпы экономиканың – нарықтың
немесе кең ауқымда жұмыс істейтін басқа жүйелердің
өзін қалай ұстайтындығын зерттейтін экономика
саласы. Макроэкономика инфляция, баға деңгейі,
экономикалық өсу қарқыны, ұлттық табыс, жалпы ішкі
өнім (ЖІӨ) және жұмыссыздықтың өзгеруі сияқты
жалпы экономикалық құбылыстарды зерттейді.
кономикалық дамудың негізгі кезеңдері:
Меркантилизм
Физиократизм
Классикалық саяси экономика ;а)Марксизм
б)Маржинализм
Неоклассикалық
Кейнсиандық
● Институционализм
Шаруашылык процестерді зерттей отырып ,
экономика не гiздерi ғылыми тану әдiстерiн
колданады . Экономика сферасына маныздылары
болып келесiлер табылады :
• фактілерді жинау және бакылау ;
• эксперимент ( тәжiрибе ) ;
• модельдеу ;
• гылыми абстракция одiсi ;
• индукция және дедукция ;
• тарихи және логикалық;
• графикалық және т.б;
дедукция
Ғылымда, оның iшiнде экономикалык iлiмде жеке процестерді білу ғана жеткіліксіз.
Ол бастапкы кадам. Нактылы өмірде бір - бірінен алшак байланыспайтын заттар
мен кұбылыстар жоқ. Бәрі де өзара байланысты. Ғылыми жүйенiн калыптасуы
индукция және дедукция деген методологиялык әдiстермен жүзеге асады .
Индукция жеке окиға, құбылыстардан логика арқылы жалпы қағидалар ,
принциптер шығарады.
Дедукцияда керiсiнше, жалпы қағидалар негізінде экономикалык обьектiлердiң,
процестердің кейбір жеке алынған ерекшеліктері сипатталады. Әрбір экономикалык
жүйенің логикалық байланысы бар. Бiрiншiден, олар бір-бірімен динамикалык
өзара әсер ететін катынаста болады. Бүгiн аргументті ( далел ) болған зат, ертеңiнде
кызмет рөлін аткаруы мүмкін . Екіншіден, жүйенiн әрбір элементi тарихи даму
процесінде болады. Сондықтан тарихи және логикалык бiрлiктi сактау
проблемасынын маңызы зор. Мұның өзі жүйенiн және оның элементтерінің пайда
болуын білу үшін ғана емес , әсіресе онын үрдісін ( тенденциясын ), сатыларын
анықтауға қажет.
Экономика негiздерi - шектелген
ресурстар жағдайында адамдар
арасындағы ендiрiстiк катынастар
туралы ғылым. Ол экономикалык
катынастардың өндiру, болу,
айырбастау және материалдық
игiлiктердi тұтыну бойынша қоғам
мүшелерiнiң, индивидтiң,
кәсіпорынның ( фирманың ),
қоғамның даму тенденцияларының
жиынтығы болып табылады .
Неоклассикалық экономика дегеніміз – тауарлар мен қызметтерді өндіру, баға белгілеу және
тұтынудың қозғаушы күші ретінде сұраныс пен ұсынысқа бағытталған кең теория. Ол шамамен
1900 жылы классикалық экономиканың алдыңғы теорияларымен бәсекелесу үшін пайда болды.
Негізгі өнімдер
Классикалық экономистер өнім бағасының маңызды факторы оның өндіріс құны деп
есептейді.
Неоклассикалық экономистер тұтынушының тауар құнын қабылдауы оның бағасының
қозғаушы факторы деп санайды.
Олар нақты өндіріс шығындары мен бөлшек сауда бағалары арасындағы
айырмашылықты экономикалық профицит деп атайды.
Неоклассикалық экономиканың негізгі алғашқы болжамдарының бірі – өнімнің немесе
қызметтің құнын анықтауда өндіріс құны емес, тұтынушылар үшін пайдалылық
маңызды фактор болып табылады. Бұл тәсіл 19 ғасырдың аяғында Уильям Стэнли
Джевонстың, Карл Менгердің және Леон Вальрастың кітаптары негізінде дамыды.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. “Экономикалық теория негіздері” :Оқуқұралы / Ж. Я. Әубәкірова -
Алматы :Қазақ университеті, 2014ж.

2. “Экономика негіздері” Ж.Я. Әубәкірова, Н. А. Маженова, А. Б.
Айтбембетова :Оқуқұралы. - Алматы : Қазақ университеті, 2017ж.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Экономикалық білім және тәрбие берудің негіздері

Экономикалық теорияның негізгі қызметтері

Салық және салық салу туралы

Экономикалық теория

Салық және салық салу курсы

Фармацевтикалық көмек тұжырымдамасы

Экономикалық теорияның пәні және әдістері

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯНЫҢ ПӘНІ

Өндірістік мүмкіндіктер

«Экономикалық теорияның пәні мен әдістері»

Пәндер